δεν το έχω το κουτί, Ευθύμιε. Αλλά θα τον απέφευγα στις περιπτώσεις που έχει και το ρόλο του Δ/ντή Ορχήστρας. Τις μουσικές του ιδιότητες σαν βιολιστή δεν τις συζητώ. Αλλά τις ορχήστρες, όποτε διηύθηνε, τις πήγαινε αργά. Πολύ αργά για τα γούστα μου. Στον Μότσαρτ, η ορχήστρα πρέπει να είναι "σπίρτο μοναχό" για να σταθεί ο διάλογος με τον σολίστ.
Τα ίδια παθαίνω και με τον Ροστρό όποτε διευθύνει: πήρα το κοντσέρτο Προκόφιεφ που έβγαλε με σολίστ τον Πλετνιόφ. Εξαιρετικός δίσκος Πιάνου. Την ορχήστρα να μην τη συζητάμε καλύτερα: σέρνεται, λές και τα πόδια της είναι από μολύβι.
Ένας φαρμακόγλωσος ντιλετάντ συνεχάρη σε μια διεξίωση δημόσια έναν πιανίστα γιατί "έπαιξε όλες τις σωστές νότες", και μετά όταν ο πιανίστας απομακρύνθηκε πρόσθεσε "όχι όμως απαράιτητα με την σωστή σειρά".Τεράστιος πράγματι. Αρκεί να μην παίζει Schumann.
It's not about playing the notes right
Μια απλοική ίσως εξήγηση. Για μένα οι σολίστ μπορούν (στον βαθμό που μπορούμε να τους βάλουμε σε κατηγορίες) είναι τριών ειδών. (α) Αυτοί που παίζουν καλά τις νότες sans plus (β) Αυτοί που παίζουν εξαιρετικά τις νότες βασισμένοι σε μια γενικά παραδεκτή άποψη του έργου, και (γ) αυτοί που έχουν την δική τους άποψη για το έργο και για τους οποίους το πόσο "καλά" παίζονται οι νότες είναι δευτερεύον. Ο Richter είναι για μένα κλασσικό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας, όπως και ο Cortot (που μπορεί να τρώει τις "μισές" νότες και που δεν τον πτοούν τα φάλτσα σε χάρη του ύφους). Η τελευταία κατηγορία είναι αυτή στην οποία ανήκουν οι καλύτεροι μουσικοί και είναι εξαιρετικό όταν αυτή την άποψη την συνδυάζουν με τεχνική αρτιότητα. Ο Ροστροπόβιτς, ο Τορτελιέ, και ο Καζάλς είναι για μένα κορυφαίοι σ' αυτή την κατηγορία. Επίσης ο Πλετνιώφ μπορεί να μην είναι πιανίστας στο ύψος του Πολλίνι, αλλά για την ταπεινή μου γνώμη είναι πολύ πλουσιότερος σε "απόψεις".
Φυσικά όχι πάντα. Και αυτό που λές για την ανάγκη αποθεμάτων πέρα από τα σωματικά είναι πάρα πολύ σωστό. Και αυτό θα μπορούσε σε κάποιες περιπτώσεις να είναι ο λόγος. Κάθε περίπτωση είναι αναμφίβολα διαφορετική. Αυτό που δυσκολεύομαι να πιστέψω είναι το οικονομικό κίνητρο σε μουσικούς του ύψους για το οποίο μιλάμε.
Ακριβώς. Προτιμάω πάντα να ακούσω Chopin από τον Cortot παρά από τον Pollini που είναι χειρουργικά άψογος αλλά με αφήνει πάντα με το ερώτημα "και λοιπόν ... ;"
Οι αμφιβολίες μου για την ανθρώπινη φύση των μουσικών είναι τόσο λίγες που μπορούν να θεωρηθούν και ανύπαρκτες. Το ίδιο ισχύει για την ικανότητά τους να χειριστούν ίντριγκες με τρόπο που θα μπορούσε να κάνει την Αικατερίνη των Μεδίκων να κοκκινίσει. Μπορώ επίσης να φανταστώ ένα κοινό pop να θέλει να αγοράσει ένα cd με την Μαντόνα να τραγουδάει Norma και απ' αυτό να ωφεληθεί η Νορμα απερίγραπτα (θα βρεθεί και κάποιος να πεί ότι η Κάλλας την αντέγραφε). Δυσκολεύομαι να δω (μπορώ να δώ, απλά δυσκολεύομαι) μια κατάσταση όπου το κοινό θα προτιμήσει να αγοράσει ένα έργο επειδή το διευθύνει ο Ροστροπόβιτς, έναντι του ιδίου έργου που το διευθύνει ο Φουρτβαίνγκλερ ή ο Σελιμπιντάτσε (Σημ: Πως ακριβώς προφέρεται; ) κατά συνέπεια δυσκολεύομαι να δω το όφελος όταν σαν σολίστας θα κινούσε πολύ περισσότερο το ενδιαφέρον. Δυσκολεύομαι να συλλάβω μια κατάσταση όπου ο Ροστροπόβιτς θα ήθελε να παίξει αλλά δεν έβρισκε (τουλάχιστον με έναν μέτριο πράκτορα). Για αυτό αναφέρομαι στο ύψος των συγκεκριμμένων. Αλλιώς δεν θα με εξέπληττε καθόλου η ιντριγκα του τύπου θα σε καλέσω να παίξεις εκεί που περνάει ο λόγος μου υπό την προϋπόθεση οτι θα καλέσεις τον τάδε εκεί που περνάει ο δικός σου γιατί ο τάδε μου υποσχέθηκε πως θα με καλέσει εκεί που περνάει ο δικός του. Πιστεύω όμως πως δεν είναι όλοι οι μουσικοί έτσι κατά συνέπεια θέλω να πιστεύω πως ενώ το οικονομικό κίνητρο θα μπορούσε να ισχύσει ο συγκεκριμμένος μουσικός δεν θα είχε αποκτήσει την εκτίμησή μου στον βαθμό που η απόφασή του να διευθύνει ορχήστρα να με απασχολήσει περισσότερο από μια ενδεχόμενη απόφασή του να μάθει ποδήλατο.Κακώς δυσκολεύεσαι: οι μουσικοί, είναι κι αυτοί άνθρωποι
οι ίντριγκες και τα πισώπλατα μαχαιρώματα για το Ποιός θα αναλάβει τη θέση του διευθυντή μίας μεγάλης ορχήστρας, μοιάζουν με εκείνα στην Αυλή των Μεδίκων - και πολλές φορές είναι χειρότερα.
Όχι. Δεν έχω τόση εκτίμηση στην εκτίμησή μου για να μπορέσω να πω κάτι τόσο απόλυτο. Λέω πως αν ένας μουσικός κάνει τέτοια ακροβατικά όχι για μια χούφτα δολάρια που μπορεί να τα έχει ανάγκη για να ζήσει, αλλά για λίγα δολάρια παραπάνω, είναι πιθανότατα ένας μουσικός του οποίου ο πρωτεύων στόχος δεν είναι η μουσική και θέλω να πιστεύω ότι αυτό θα το αντιλαμβανόμουνα. Τώρα, άλλο τι θέλουμε και άλλο ...
Δεν βλέπω να υπάρχει διαφωνία. Όλοι οι μουσικοί στους οποίους αναφερθήκαμε είναι ή υπήρξαν εύποροι. Αυτοί που έκαναν ακροβασίες για λίγα δολάρια παραπάνω (πέρα δηλαδή από την ευπορία) είναι αυτοί για τους οποίους μιλάω. Παράδειγμα οι "3 τενόροι". Κανέναν τους δεν θα έβαζα πάνω από τον di Stefano. Μην παρεξηγηθώ: Είμαι αναγκασμένος να παραδεχθώ ότι οι 3 τενόροι με τα καραγκιοζλίκια τους έκαναν μεγάλη προσφορά στην σοβαρή μουσική ... με το αζημίωτο φυσικά.
