Η ιστορία μέ την 9η τού Beethoven δέν τελειώνει ποτέ...
Καί μιάς και οι δύσκολες μέρες που περνά η χώρα ηχούν πλέον τρομακτικές,ο καθένας προσπαθεί ,πέραν τής έξω δράσης,νά βρεί και κάποια ''εσωτερικά '' καταφύγια...
Σήμερα λοιπόν άκουσα ,μέσω τής Music& Arts τήν ιστορική εκτέλεση τής 9ης απο τον Furtwangler καί την Φιλαρμονική τού Βερολίνου ,τού 1942..
Η συναυλία δοθηκε στο Βερολίνο παρουσία τών Χίτλερ,Γκαίρινγκ και Γκαίμπελς και Χιμλερ.
Πιθανώς ,κάπου μέσα στην ηχογράφηση νά ακούγεται και ο βήχας τους..
Ο ήχος ,λογικά,δεν ειναι και οτι καλύτερο..
Ομως πρόκειται γιά μιά ερμηνεία πού μόλις τελειώνει η συμφωνία σε αφήνει εμβρόντητο.
Προσωπικά,αποσα ντοκουμέντα έχω διαβάσει, έχω πεισθεί,πως ο Furtwangler δεν υποστήριξε το Ναζιστικό καθεστώς,αλλά αποφάσισε νά μεινει στην χώρα του θεωρώντας πώς η τέχνη θά μπορούσε νά συνεισφέρει ,στήν απάλυνση τής θηριωδίας..
Δέν μπορώ να τον κρίνω επ´αυτού αλλά προφανώς και σέβομαι την απόφασή του πού θά την έλεγα ''απόφαση τού σχοινοβάτη''.
Η ερμηνεία τής Ενάτης της 19ης Μαρτίου τού 1942 κινείται στό οριο αγριάδας ,ελπίδας καί σκοτεινιάς..
Το πρώτο μέρος ειναι θυελλώδες και πύρινο καί ο Furtwangler μοιάζει νά σέβεται ιδιαίτερα τον μετρονόμο..
Απο τά πρώτα μέτρα γινεται σαφής η αίσθηση τής απελπισίας,της εγκατάλειψης ,ακομα και τής αμφιβολίας αν η ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί νά σταθεί όρθια σε εναν κόσμο εφιαλτικό..
Σαν στην αίθουσα νάχουν απλωθεί τά φτερά τού θανάτου τού κόσμου ολόκληρου..
Τά έγχορδα και τά τύμπανα ηχούν σαν πολεμική κραυγή.
Το andante μοιάζει σάν θρηνωδία και διαρκεί περί τά 20 λεπτά..
Οσο γιά το τελευταίο μέρος η ''Ωδή στην Χαρά'' ακούγεται σάν ενα ξέσπασμα φοβισμένης ελπίδας,σαν μιά κραυγή πού όταν επιτέλους εκστομίζεται ,διαλύει τον περίγυρο και γινεται υπερκόσμια..
Ο Furtwangler ''τραβάει'' τις μουσικές φράσεις αλλά και την χορωδία μέχρις τά άκρα και μοιάζει σαν ενας συγκλονιστικός αποχαιρετισμός τής άλλης Γερμανίας(αυτής πιθανότατα που ο μαέστρος είχε στην μνήμη του)..
Τύμπανα ,έγχορδα ,χάλκινα(οι τρομπέτες ηχούν σαν άγγελοι-τιμωροί) και ανθρωπινες φωνές ,συνθέτουν μιά φουρτουνιασμένη θάλασσα,οπου ο ναυαγός ,κάπου στο βάθος διατηρεί την ελπίδα τής σωτηρίας..
Ενταση ,άγχος και η προφανής διάθεση τού μαέστρου νά υποσημειώσει οσο πιό έντονα γίνεται την φράση :'Alle Menschen werden Brueder'..
Ο μεταλλικος ήχος τού τυμπάνου συνοδεύει την εισοδο τού τενόρου.
Γαλήνη δεν υπάρχει πουθενά ,ενώ η Χορωδία τραγουδά σάν νά βρισκεται σέ τόπο μαρτυρίου...
Τά συναισθήματα που σού αφήνει αυτή η 9η τού Furtwangler(τελικά αυτος ο άνθρωπος κατόρθωνε νά ενδοβάλλει ορισμένα έργα στον ψυχισμό του,με συγκλονιστικό τρόπο)είναι γεμάτα οργή και απελπισία,μέ μιά μικρή ελπιδα ότι η παγκόσμια φυλακή μπορεί κάποτε νά γκρεμιστεί...
Πού θα την κατέτασσα αυτή την 9η??
Θάταν άδικο νά πεί κανείς,αν ειναι καλύτερη απο τής Λουκέρνης,ή την ζωντανή τού Klemperer επί παραδείγματι..
Σίγουρα πάντως ειναι μιά μοναδική ακουστική εμπειρία ,πού συνδυασμένη μέ την ιστορικότητα τής στιγμής ,σύν τήν σημερινή συγκυρία,αποτελεί ένα μνημειώδες ''statement''.
Εχω μάλιστα την αίσθηση πώς ο Furtwangler,η Ορχήστρα αλλά και η Χορωδία,είχαν ξεχάσει πού και απέναντι σέ ποιούς βρίσκονταν και έπαιζαν μέ ακροατήριο την χειμαζόμενη ανθρωπότητα.
Προσωπικά χρειάστηκα αρκετή ώρα γιά νά συνέλθω μετά τη ακρόαση..
http://www.youtube.com/watch?v=Yqff1F0Ijn0&feature=player_embedded