Επανέρχομαι πάλι στο νήμα της 2ης του Mahler για κάποια νέα και μια άποψη.
Σήμερα παρέλαβα αυτό:
Είναι η 2η συμφωνία του Mahler με την Concertgebouw του Άμστερνταμ, υπό την διεύθυνση ενός σημαντικού μαέστρου (και στον Mahler) του Mariss Jansons.
Ο ορχήστρα και ο μαέστρος είναι μια καλή "δικαιολογία" για κάποιους "πυροβολημένους" (tm by Demokides), να την παραγγείλουμε. Επιπλέον έχει και DVD μαγνητοσκοπημένης συναυλίας. Ως πυροβολημένος μια και έχω αγοράσει όλη αυτή την σειρά το πήρα.
Υπάρχει όμως ένα δεδομένο, δεν ξέρω πόσο σημαντικό, το οποίο σκέφτηκα να το αναφέρω, μια και έχει ιστορία.
To 2006, η International Gustav Mahler Society σε συνεργασία με το Gilbert Kaplan foundation μας παρουσίασαν μια αναθεωρημένη παρτιτούρα της 2ης του Mahler. Ο Mahler σε φίλους του είχε εξομολογηθεί ότι η χρωστούσε στην ανθρωπότητα μια πιο ολοκληρωμένη (την ήδη ολοκληρωμένη?) 2η συμφωνία. Τα δυο ιδρύματα απέκτησαν χειρόγραφα του συνθέτη που χρονολογούνται από το 1901 ως το 1910 με αναθεωρήσεις και αλλαγές στην ενορχήστρωση της 2ης συμφωνίας. Έγινε η σχετική εργασία από μουσικολόγους και βγήκε μια νέα αναθεωρημένη εκδοχή.
O Gilbert Kaplan είναι ένας Αμερικάνος εκατομμυριούχος (δημοσιογραφίας), όπου όταν άκουσε την 2η συμφωνία του Mahler, έπαθε αυτό που ονομάζουμε "ζαβλαμά". Σπούδασε μουσική (λέμε τώρα...) στα γεράματα με απώτερο σκοπό να διευθύνει την 2η του Mahler (αδιευκρίνιστο αν διεύθυνε ή αν έκανε προπόνηση στο να σκοτώνει μύγες με την μονάκριβη μπαγκέτα του ίδιου του Mahler που ακριβοπλήρωσε να αποκτήσει). Ξεκάθαρη περίπτωση λόξας, οι οποία βγήκε πολλές φορές σε καλό μια και χρηματοδότησε στήριξε τις έρευνες στο έργο του Mahler.
Η λόξα... λόξα όμως. Έτσι διεύθυνε Mahler με όλες τις μεγάλες ορχήστρες του κόσμου (χαζές ήταν?) την αγαπημένη του 2η. Το 2006 διεύθυνε ο ίδιος την πρεμιέρα με το σχετικό lifestyle λανσάρισμα, με το να υπογράφει αυτόγραφα κ.λπ. H DG το εκμεταλλεύτηκε αυτό, του διέθεσε της Φιλαρμονική της Βιέννης με την χορωδίας της Όπερας της Βιέννης και είχαμε την ηχογράφηση.
Φυσικά οι "Μαλερικοί" την απέρριψαν και η ερμηνεία του ήταν κενή και αδιάφορη παρόλες τις αλλαγές που υπήρχαν (αλλαγές του ίδιου του συνθέτη!). Ήταν περίπτωση καθαρού υπολειπόμενου "ψώνιου", απαράδεκτος από όλες τις μεριές.
Παρόλα αυτά, η εργασία που έγινε μουσικολογικά φαίνεται να είναι αξιόλογη. Χιλιάδες μικρο-διορθώσεις, αλλαγές ενορχηστρώσεων μπορούν να ενδιαφέρουν τους φίλους της μουσικής του Mahler (το νούμερο ακούγεται μεγάλο, αλλά οι διαφορες στην ακρόαση την γενικώς, όχι τόσο εμφανής γιατί μιλάμε για τεράστιο έργο). Αν μη τι άλλο είναι του "ίδιου" του συνθέτη, μικροαλλαγές στην δομή του και όχι μια ενορχήστρωση κάποιου άλλου (π.χ. στη 10η).
Η ερμηνεία του Mariss Jansons, συμπληρώνει και παρουσιάζει αυτό που δεν διακρίναμε στην ηχογράφηση-ερμηνεία του Kaplan. Μεγάλο το ρίσκο του μαέστρου, που γνώριζε, ως μεγάλος μαέστρος, το "πανυγύρι" και το γενικότερο αρνητικό κλίμα, που έφερε η κριτική στάση του έμπειρου και συνεπούς κοινού που χαρακτηρίζει τους ακροατές της κλασσικής μουσικής. Όμως πρόκειται περί μουσικού υψηλής δεξιοτεχνίας, που αναγνώρισε την σημασία που έχει η αναθεωρημένη εκδοχή, δούλεψε σε αυτή, πίστεψε σε αυτή και στον Mahler, έχοντας στην διάθεση του καλύτερη Μαλερική ορχήστρα της εποχής μας. Ο Mahler δικαιώθηκε για μια άλλη φορά στα χέρια του.
Για τους περίεργους συνιστάται. Για αυτούς που γνωρίζουν το έργο και θέλουν να το δουν από μια άλλη ματιά επίσης. Για αυτούς που δεν γνωρίζουν καλά το έργο, δεν υπάρχει πρόβλημα. Είναι 2η του Mahler, δεν είναι κάτι άλλο. Απλά υπάρχουν πολλές άλλες προτάσεις.
Δεν μπαίνω στον κόπο καν για το πια εκδοχή είναι καλύτερη, είναι μάταιο. Το θέμα είναι ότι η αναθεωρημένη εκδοχή, στην 2η μόλις ηχογράφηση της, απόκτησε υπόσταση και έννοια. Δεν αποτελεί πια το "βίτσιο" ενός Μαλερικού, μη-μουσικού "ψώνιου".
Η βιντεοσκόπηση είναι διαθέσιμη και στο Internet (με όλους τους αναμενόμενους περιορισμούς στον ήχο και στην εικόνα), για όσους ενδιαφέρονται:
http://cultuurgids.avro.nl/front/detailklassiek.html?item=2bc6fc3f81fd56078e6ba2cb8b26324b
[Οι απόψεις είναι προσωπικές, δεν ταυτίζονται κατ' ανάγκη και αν ύπηρξε κάπου άδικη και σκληρή γλώσσα, έγινε μέσα από συνθήκες ειλικρινούς έκθεσης μια προσωπικής τοποθέτησης]
