Η θλίψη και τα βάσανα πρέπει να βιώνονται εν κινήσει. Από τη φύση τους αντιμάχονται την κίνηση, προσπαθούν να φυλακίσουν το χρόνο στη γενεσιουργό τους στιγμή. Η ζωή όμως απεχθάνεται τη στατικότητα. Και έτσι ‛φέρουμε’ τη θλίψη μας, διαδικασία επίπονη, αλλά και σωτήρια. Ευχής έργο, είναι η κίνηση αυτή να είναι μελετημένη και αξιοπρεπής. Βαρύθυμη μεν, αλλά αξιοπρεπής. Σαν επίσημος, αργός μπαρόκ χορός, μια σαραμπάντ για παράδειγμα.
Ο Μπαχ συνέθεσε τις έξι σουίτες του για σόλο τσέλο, περίπου το 1720, όταν ήταν μουσικός διευθυντής στην Αυλή του Cöthen. Την ίδια εποχή περίπου, που συνέθεσε τις σονάτες και παρτίτες για βιολί και άλλα ‛κοσμικά’ του αριστουργήματα. Δεν ξέρω αν η δεύτερη σουίτα ήταν πιο κοντά στο θάνατο της πρώτης του γυναίκας (το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς), από τις άλλες. Συνδυάζει όμως εσωτερικότητα, πάθος και αξιοπρέπεια που την κάνουν ξεχωριστή, ακόμη και για τις δημιουργίες του Μπαχ, του ανθρώπου που εξέφρασε την τριάδα αυτή καλύτερα από κάθε άλλον.
Η δομή της είναι παρόμοια με των υπολοίπων: Ένα μεγάλο πρελούδιο στην αρχή και μια σειρά από χορούς: Allemande, Courante, Sarabante, δύο μινουέτα και Gigue. Το πρελούδιο εισάγει με δραματικό τρόπο, παλλόμενο από μεγάλη εσωτερική ένταση, στο ύφος του έργου. Αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το στοχαστικό προθάλαμο. Να προετοιμαστείς, ν’ ανοίξεις την καρδιά σου και να αντικρίσεις άφοβα τα πάθη σου. Η αλλεμάν που ακολουθεί, μεγαλόπρεπη, οργανώνει κάπως την εσωτερική ένταση που έχει συσσωρευτεί με το τέλος του πρελούδιου, σε βάζει σε κίνηση (τουλάχιστον ψυχική) και παράλληλα σου δίνει βοηθήματα, οδηγούς ψυχραιμίας και αξιοπρέπειας. Η κουράντ που ακολουθεί, γρήγορη με περιδινήσεις, είναι σοφά τοποθετημένη εκεί. Να δώσει γλώσσα και έκφραση σε αυτό που μέχρι τότε ασφυκτιούσε και ένιωθε να τη στερείται.
http://www.youtube.com/watch?v=VnSiiKlOYWg
Ακολουθεί η σαραμπάντ, η ‛καρδιά’ της σουίτας. Μια κάθοδος ακροπατώντας στα βάθη της ψυχής, συμπονετική και παρηγορητική μέχρι δακρύων. Το πρώτο μινουέτο που ακολουθεί δε θα μπορούσε να βρίσκεται πουθενά αλλού, παρά εκεί. Είναι μια ανάδυση στο φως, μια υπενθύμιση της ενεργητικότητας μας και μια δήλωση εμπιστοσύνης σε όλες τις ανώτερες ποιότητες που κρύβουμε μέσα μας. Δεν παραβλέπει όμως να ρίχνει διαρκώς ματιές πίσω, στο ύφος της σαραμπάντ που προηγήθηκε. Μεσολαβεί ένα σύντομο δεύτερο μινουέτο, έξοχης κομψότητας, για να επαναληφθεί πάλι από την αρχή το πρώτο, αυτή τη φορά απογαλακτισμένο και αυτόνομο.
Η σουίτα κλίνει με μια ρωμαλέα ζιγκ, που δονείται όμως στην κορύφωση της από το ίδιο πάθος. Εδώ όμως χρησιμοποιεί την ενέργεια του εποικοδομητικά, για ν’ ανοίξει δρόμους.
http://www.youtube.com/watch?v=PFdBVsM55UU
Οι μουσικολόγοι, ανιχνεύουν στις έξι σουίτες για τσέλο, μια ‛σειριοποιημένη’ πολυφωνία. Εδώ, λόγω του μεγέθους και του χαρακτήρα του οργάνου η πολυφωνία δεν εκφράζεται με τον ευφάνταστο τρόπο που γίνεται στα αντίστοιχα έργα για σόλο βιολί. Εδώ ‛σειριοποιείται’, δίνοντας ένα ρυάκι στην επιφάνεια του οποίου ιριδίζουν ακολουθίες από φωνές, αρμονικές αναπτύξεις και ποικίλματα. Η ουσία όμως είναι πως οι σουίτες είναι έργα τόσο πολυεπίπεδα, που επιδέχονται μεγάλη ποικιλία ερμηνευτικών προσεγγίσεων, η καθεμία από τις οποίες αναδείχνει διαφορετικά στοιχεία τους.
Ταλαντεύτηκα μεταξύ του τραγουδιστού λυρισμού και της κομψότητας του Πιερ Φουρνιέ, στην ιστορική του ηχογράφηση στην Archiv και της ακρίβειας, της αναλυτικότητας και της ζωντάνιας του γερμανού τσελίστα Πέτερ Μπρουνς, προεξάρχοντα της Κρατικής Ορχήστρας της Δρέσδης, που έχει ηχογραφήσει το σετ για τη γαλλική Opus 111. Για τη συγκεκριμένη παρουσίαση, κατέληξα στον δεύτερο. Είχα και την τύχη να πετύχω στο youtube και σχετικά βίντεο.
Στη μνήμη της μητέρας μου.
Ο Μπαχ συνέθεσε τις έξι σουίτες του για σόλο τσέλο, περίπου το 1720, όταν ήταν μουσικός διευθυντής στην Αυλή του Cöthen. Την ίδια εποχή περίπου, που συνέθεσε τις σονάτες και παρτίτες για βιολί και άλλα ‛κοσμικά’ του αριστουργήματα. Δεν ξέρω αν η δεύτερη σουίτα ήταν πιο κοντά στο θάνατο της πρώτης του γυναίκας (το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς), από τις άλλες. Συνδυάζει όμως εσωτερικότητα, πάθος και αξιοπρέπεια που την κάνουν ξεχωριστή, ακόμη και για τις δημιουργίες του Μπαχ, του ανθρώπου που εξέφρασε την τριάδα αυτή καλύτερα από κάθε άλλον.
Η δομή της είναι παρόμοια με των υπολοίπων: Ένα μεγάλο πρελούδιο στην αρχή και μια σειρά από χορούς: Allemande, Courante, Sarabante, δύο μινουέτα και Gigue. Το πρελούδιο εισάγει με δραματικό τρόπο, παλλόμενο από μεγάλη εσωτερική ένταση, στο ύφος του έργου. Αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το στοχαστικό προθάλαμο. Να προετοιμαστείς, ν’ ανοίξεις την καρδιά σου και να αντικρίσεις άφοβα τα πάθη σου. Η αλλεμάν που ακολουθεί, μεγαλόπρεπη, οργανώνει κάπως την εσωτερική ένταση που έχει συσσωρευτεί με το τέλος του πρελούδιου, σε βάζει σε κίνηση (τουλάχιστον ψυχική) και παράλληλα σου δίνει βοηθήματα, οδηγούς ψυχραιμίας και αξιοπρέπειας. Η κουράντ που ακολουθεί, γρήγορη με περιδινήσεις, είναι σοφά τοποθετημένη εκεί. Να δώσει γλώσσα και έκφραση σε αυτό που μέχρι τότε ασφυκτιούσε και ένιωθε να τη στερείται.
http://www.youtube.com/watch?v=VnSiiKlOYWg
Ακολουθεί η σαραμπάντ, η ‛καρδιά’ της σουίτας. Μια κάθοδος ακροπατώντας στα βάθη της ψυχής, συμπονετική και παρηγορητική μέχρι δακρύων. Το πρώτο μινουέτο που ακολουθεί δε θα μπορούσε να βρίσκεται πουθενά αλλού, παρά εκεί. Είναι μια ανάδυση στο φως, μια υπενθύμιση της ενεργητικότητας μας και μια δήλωση εμπιστοσύνης σε όλες τις ανώτερες ποιότητες που κρύβουμε μέσα μας. Δεν παραβλέπει όμως να ρίχνει διαρκώς ματιές πίσω, στο ύφος της σαραμπάντ που προηγήθηκε. Μεσολαβεί ένα σύντομο δεύτερο μινουέτο, έξοχης κομψότητας, για να επαναληφθεί πάλι από την αρχή το πρώτο, αυτή τη φορά απογαλακτισμένο και αυτόνομο.
Η σουίτα κλίνει με μια ρωμαλέα ζιγκ, που δονείται όμως στην κορύφωση της από το ίδιο πάθος. Εδώ όμως χρησιμοποιεί την ενέργεια του εποικοδομητικά, για ν’ ανοίξει δρόμους.
http://www.youtube.com/watch?v=PFdBVsM55UU
Οι μουσικολόγοι, ανιχνεύουν στις έξι σουίτες για τσέλο, μια ‛σειριοποιημένη’ πολυφωνία. Εδώ, λόγω του μεγέθους και του χαρακτήρα του οργάνου η πολυφωνία δεν εκφράζεται με τον ευφάνταστο τρόπο που γίνεται στα αντίστοιχα έργα για σόλο βιολί. Εδώ ‛σειριοποιείται’, δίνοντας ένα ρυάκι στην επιφάνεια του οποίου ιριδίζουν ακολουθίες από φωνές, αρμονικές αναπτύξεις και ποικίλματα. Η ουσία όμως είναι πως οι σουίτες είναι έργα τόσο πολυεπίπεδα, που επιδέχονται μεγάλη ποικιλία ερμηνευτικών προσεγγίσεων, η καθεμία από τις οποίες αναδείχνει διαφορετικά στοιχεία τους.
Ταλαντεύτηκα μεταξύ του τραγουδιστού λυρισμού και της κομψότητας του Πιερ Φουρνιέ, στην ιστορική του ηχογράφηση στην Archiv και της ακρίβειας, της αναλυτικότητας και της ζωντάνιας του γερμανού τσελίστα Πέτερ Μπρουνς, προεξάρχοντα της Κρατικής Ορχήστρας της Δρέσδης, που έχει ηχογραφήσει το σετ για τη γαλλική Opus 111. Για τη συγκεκριμένη παρουσίαση, κατέληξα στον δεύτερο. Είχα και την τύχη να πετύχω στο youtube και σχετικά βίντεο.
Στη μνήμη της μητέρας μου.