- 17 June 2006
- 14,350
Essercizi
‘Ασκήσεις’ τις έλεγε ο ταπεινός μουζικάντης από τη Νάπολι, μάστορας το τσέμπαλου και διορισμένος αρχιμουσικός στη Βασιλική Αυλή, στην Ισπανία. 11 τόμοι με 545 ‘Ασκήσεις’ του Domenico Scarlatti που ο Χόροβιτς ανέσυρε από την αφάνεια το 1964, κάνοντας περίπου ότι και ο Gould για τα πιανιστικά του μεγάλου Ιωάννη Σεβαστιανού 9 μόλις χρόνια πρίν. Διάλεξε λίγες που τις θεωρούσε αντιπροσωπευτικές ‘της μεγάλης φαντασίας και της τόλμης αυτού του μεγάλου μάστορα, με την έμφαση στο στοιχείο της αντίθεσης για να μη πέφτει το ενδιαφέρον του ακροατή’. Μέσα από αυτές τις ασκήσεις ο Scarlatti προβάλει σαν ένας παράτολμος καινοτόμος με το θράσος αλλά και τη σιγουριά σχοινοβάτη. Είναι γεμάτες από Μεσογειακό Φώς μαζί με Μαυριτάνικα χρώματα, ανεμελιά και περίσκεψη, παιχνιδιάρες και συνοφρυωμένες, άλλοτε γκαστρωμένες με Σεφαρδικούς απόηχους κι άλλοτε να αλλοιθωρίζουν προς το flamenco - αλλά πάντα μεθυσμένες με τις τραγουδιστικές μελωδικές γραμμές του Ιταλικού bel canto. Σαν Κοσμογυρισμένες Ναπολιτάνες γεμάτες ταμπεραμέντο και μπρίο, άλλοτε αυστηρές, σχεδόν δραματικές κι άλλοτε γεμάτες με τη χάρι του ροκοκό, άλλες φορές πυρετικά φορτισμένες κι άλλες πάλι με νωχελικότητα και λάγνες cantilenas – και άπειρες σκαμπρόζικες πιανιστικές γιρλάντες και φιοριτούρες: Καθεμιά τους κι ένα μικρό αραβούργημα. O Χόροβιτς λάμπει σε αυτό το εξαιρετικά απαιτητικό ρεπερτόριο με τη μουσική να ρέει σαν ρυάκι και να σε παρασύρει. Τίποτα δεν είναι υπερτονισμένο και τίποτα δεν είναι εκθαμβωτικό. Οι πιό σύγχρονες εκδοχές του Πλετνιόφ και του Πογκορέλιτς πατάνε μεγαλόπρεπα τις μπανανόφλουδες της μεγαλόσχημης, βαρύγδουπης πιανιστικής ή του καταρράκτη από αρπισμούς και αστραφτερά εφέ αντίστοιχα. Ο Χόροβιτς είναι απλά αξεπέραστος. Οσο τον ακούω στη μουσική του Scarlatti, τόσο πιό πολύ μου φέρνει στο νού τους ρητορικούς jazzmen: την αστραποβόλα πνοή τύπων σαν τον Keith Jarrett ή τον Bill Evans.