Πιστεύω ότι η συχνότητα της χρήσης της wiki και η πληθώρα παραπομπών μας αναγκάζει να δούμε το θέμα χωριστά και αρκετά σοβαρά όπως γίνεται και στον υπόλοιπο πλανήτη, τουλάχιστον σε όσους δεν αρκούνται στο προφανές.
Αρχικά να ξεκινήσω με μια-δυο θέσεις που θεωρώ σημαντικές και ελπίζω να βοηθήσουν στην καλύτερη εξέλιξη του νήματος.
Δεν θα μπω καν στη διαδικασία να αναλύσω το γιατί μία εγκυκλοπαίδεια (οποιαδήποτε) δεν μπορεί να αποτελεί το βασικό και πρωταρχικό γνωστικό εργαλείο. Ελπίζω να είναι προφανές ότι η φύση, η έκταση και ο τρόπος δόμησης των πληροφοριών σε μια εγκυκλοπαίδεια στην ουσία δεν προσφέρουν παρά μια εύκολη αναφορά, ένα καλό ξεκίνημα, ένα έναυσμα για να εμβαθύνει κάποιος σε οποιοδήποτε θέμα. Για τον ίδιο λόγο που κάποιος δεν μπορεί να μάθει μια ξένη γλώσσα μαθαίνοντας απ' έξω ένα λεξικό, για τον ίδιο δεν μπορεί και να θεωρηθεί "σοφότερος" αν αποστηθίσει μια εγκυκλοπαίδεια. Όποιος το καταλαβαίνει καλό για εκείνον οπότε πάμε παρακάτω.
Η συζήτηση λοιπόν έχει νόημα για το αν η wikipedia είναι ισάξια με άλλες εγκυκλοπαίδειες όχι για το αν αποτελεί επαρκές γνωστικό εργαλείο, αυτό για μένα δεν χωρά συζήτηση. Όπως δεν χωρά συζήτηση και για πλήθος αμερικάνικων πανεπιστημίων που θεωρούν ανεπαρκή τεκμηρίωση την παραπομπή στη wiki όταν πρόκειται για εργασίες φοιτητών τους (π.χ. A Stand Against Wikipedia, Wikipedia reliability, κ.α.)
Στο ζουμί λοιπόν.
Έγινε μια αναφορά στην έκθεση του Nature που το 2005 αποφάνθηκε ότι η wiki δεν υστερεί σε τίποτα από την Britannica. Έχει όμως εξαιρετικό ενδιαφέρον το ποια ήταν η απάντηση της Britannica στην έρευνα του Nature και γενικά ποια ήταν η συνέχεια της υπόθεσης για να μην μένουμε (ως συνήθως) στην επιφάνεια.
Εδώ η ανταπάντηση του Nature. Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του.
Στη συνέχεια παραθέτω ένα άρθρο της WSJ (Μάιος 2010) που φιλοξενεί την άποψη του J. Walsh εκπροσώπου της wiki, ο οποίος παραδέχεται ότι σε μια προσπάθεια αναβάθμισης της αξιοπιστίας της wiki γίνεται μια στροφή προς συνεργασία με πανεπιστήμια και γενικά μέλη της ακαδημαικής κοινότητας. Προφανώς η λογική που ήθελε την wiki να φιλοξενεί άρθρα του κάθε πικραμένου εγκαταλείπεται σταδιακά και πηγαίνει προς μια λογική πληρέστερου ελέγχου πρώτα και φυσικά προς μια λογική αποδοχής άρθρων περισσότερο από "ειδικούς" και λιγότερο από τυχαίους. Δηλαδή προς τη λογική μιας παραδοσιακής εγκυκλοπαίδειας.
Είναι επίσης προφανές πως σημαντικό πρόβλημα αξιοπιστίας θέτει και η διαφορετικότητα των αρθρογράφων που έχει σαν αποτέλεσμα την τεράστια διαφορά στην ποιότητα και την τεκμηρίωση των άρθρων, ποιότητα που κινείται μεταξύ μέρας και νύχτας.
Ένα είναι σίγουρο. H wiki και οι παραπομπές σε αυτή δεν αποτελούν θέσφατο. Πιθανά να αποτελούν μια καλή αρχή, ένα τσίγκλισμα να ακολουθήσει κάποιος τη βιβλιογραφία που ακολουθεί τα άρθρα, ή μια πρόχειρη αναφορά σε πέντε νούμερα που δεν χωράνε αμφισβήτησης. Για όλα τα υπόλοιπα, δυστυχώς για ορισμένους, απαιτείται πολύς χρόνος και πολύ προσπάθεια κατάκτησης έστω και ενός απειροελάχιστου ποσοστού της γνώσης.
Αρχικά να ξεκινήσω με μια-δυο θέσεις που θεωρώ σημαντικές και ελπίζω να βοηθήσουν στην καλύτερη εξέλιξη του νήματος.
Δεν θα μπω καν στη διαδικασία να αναλύσω το γιατί μία εγκυκλοπαίδεια (οποιαδήποτε) δεν μπορεί να αποτελεί το βασικό και πρωταρχικό γνωστικό εργαλείο. Ελπίζω να είναι προφανές ότι η φύση, η έκταση και ο τρόπος δόμησης των πληροφοριών σε μια εγκυκλοπαίδεια στην ουσία δεν προσφέρουν παρά μια εύκολη αναφορά, ένα καλό ξεκίνημα, ένα έναυσμα για να εμβαθύνει κάποιος σε οποιοδήποτε θέμα. Για τον ίδιο λόγο που κάποιος δεν μπορεί να μάθει μια ξένη γλώσσα μαθαίνοντας απ' έξω ένα λεξικό, για τον ίδιο δεν μπορεί και να θεωρηθεί "σοφότερος" αν αποστηθίσει μια εγκυκλοπαίδεια. Όποιος το καταλαβαίνει καλό για εκείνον οπότε πάμε παρακάτω.
Η συζήτηση λοιπόν έχει νόημα για το αν η wikipedia είναι ισάξια με άλλες εγκυκλοπαίδειες όχι για το αν αποτελεί επαρκές γνωστικό εργαλείο, αυτό για μένα δεν χωρά συζήτηση. Όπως δεν χωρά συζήτηση και για πλήθος αμερικάνικων πανεπιστημίων που θεωρούν ανεπαρκή τεκμηρίωση την παραπομπή στη wiki όταν πρόκειται για εργασίες φοιτητών τους (π.χ. A Stand Against Wikipedia, Wikipedia reliability, κ.α.)
Στο ζουμί λοιπόν.
Έγινε μια αναφορά στην έκθεση του Nature που το 2005 αποφάνθηκε ότι η wiki δεν υστερεί σε τίποτα από την Britannica. Έχει όμως εξαιρετικό ενδιαφέρον το ποια ήταν η απάντηση της Britannica στην έρευνα του Nature και γενικά ποια ήταν η συνέχεια της υπόθεσης για να μην μένουμε (ως συνήθως) στην επιφάνεια.
Εδώ η ανταπάντηση του Nature. Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του.
Στη συνέχεια παραθέτω ένα άρθρο της WSJ (Μάιος 2010) που φιλοξενεί την άποψη του J. Walsh εκπροσώπου της wiki, ο οποίος παραδέχεται ότι σε μια προσπάθεια αναβάθμισης της αξιοπιστίας της wiki γίνεται μια στροφή προς συνεργασία με πανεπιστήμια και γενικά μέλη της ακαδημαικής κοινότητας. Προφανώς η λογική που ήθελε την wiki να φιλοξενεί άρθρα του κάθε πικραμένου εγκαταλείπεται σταδιακά και πηγαίνει προς μια λογική πληρέστερου ελέγχου πρώτα και φυσικά προς μια λογική αποδοχής άρθρων περισσότερο από "ειδικούς" και λιγότερο από τυχαίους. Δηλαδή προς τη λογική μιας παραδοσιακής εγκυκλοπαίδειας.
Είναι επίσης προφανές πως σημαντικό πρόβλημα αξιοπιστίας θέτει και η διαφορετικότητα των αρθρογράφων που έχει σαν αποτέλεσμα την τεράστια διαφορά στην ποιότητα και την τεκμηρίωση των άρθρων, ποιότητα που κινείται μεταξύ μέρας και νύχτας.
Ένα είναι σίγουρο. H wiki και οι παραπομπές σε αυτή δεν αποτελούν θέσφατο. Πιθανά να αποτελούν μια καλή αρχή, ένα τσίγκλισμα να ακολουθήσει κάποιος τη βιβλιογραφία που ακολουθεί τα άρθρα, ή μια πρόχειρη αναφορά σε πέντε νούμερα που δεν χωράνε αμφισβήτησης. Για όλα τα υπόλοιπα, δυστυχώς για ορισμένους, απαιτείται πολύς χρόνος και πολύ προσπάθεια κατάκτησης έστω και ενός απειροελάχιστου ποσοστού της γνώσης.