Ετυμολογίες λέξεων

[Λάκης]

Απ' όσο ξέρω κανείς δεν ισχυρίζεται ότι υπήρξε ποτέ "ινδοευρωπαϊκή" φυλή ή "ινδοευρωπαϊκή" γλώσσα.

η ινδοευρωπαικη καταγωγη τι ειναι?

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Ετυμολογίες λέξεων

ωραια ολα αυτα κι εχεις δικιο,αλλα να το πω λιγο φασιστικα απο την μερια μου,γιατι καπως ετσι μας επιβαλλονται καποια πραγματα εδω και χρονια,δεν υπαρχει,ουτε υπηρξε ποτε και στον αιωνα τον απαντα,ινδοευρωπαικη γλωσσα,φυλη και οτι αλλο θελετε μπορειτε να προσθεσετε στο προθεμα ''ινδο'',ειμαι ολιγον τι απολυτος,αλλα δεν μπορω να κανω αλλιως,εχω κουραστει.

γενικα μιλαω,δεν μεμφω εσενα.

Υ.Γ. στον Μανωλη αναφερομουν.

Μα αυτό λέω κι εγώ, φίλε μου. Από τη στιγμή που οι λεγόμενοι "ινδοευρωπαϊκοί" τύποι είναι υποθετικοί και αμάρτυροι, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι και η (ενιαία "ινδοευρωπαϊκή φυλή" που υποτίθεται πως μίλησε αυτή τη γλώσσα είναι ανύπαρκτη ιστορικά.
Απλώς οι γλωσσολόγοι επινόησαν έναν τεχνικό όρο, για να εξηγήσουν τις (άκρως δυσεξήγητες, είναι αλήθεια) εκπληκτικές ομοιότητες σε τύπους από γλώσσες σε ολότελα διαφορετικούς - έως άσχετους - γεωγραφικούς χώρους (Καύκασος, Ελλάδα, Περσία, Ινδία). Πολλοί Γερμανοί επιστήμονες μάλιστα χρησιμοποιούν τον όρο "Indogermanische Sprachwissenschaft" [Ινδογερμανική Γλωσσολογία] (έχουν κι αυτοί την "πετριά" τους).

 

[sotos65]

η ινδοευρωπαικη καταγωγη τι ειναι?

Δεν ξέρω τίποτα ούτε για ινδοευρωπαϊκή καταγωγή. Αυτό που υπάρχει είναι μία γλωσσική ομάδα που για τυπικούς λόγους (αφού περιλαμβάνει τις περισσότερες ευρωπαϊκές αλλά και ινδικές, ιρανικές, ζωντανές και νεκρές γλώσσες) ονομάζεται "ινδοευρωπαϊκή" διότι είναι τεκμηριωμένο (εκτός κι αν το αρνιόμαστε κι αυτό) ότι έχουν μεγάλες ομοιότητες μεταξύ τους, άρα εικάζεται ότι κάποτε στο απώτερο παρελθόν κάποια άτομα, κάποιες φυλές, κάποιες γειτονικές ομάδες, μιλούσαν κάποια γλώσσα που ήταν κοινή γι αυτούς. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι ήταν μόνο μία ομάδα ή φυλή, θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι πολλές ομάδες ανθρώπων που ζούσαν στην ίδια περιοχή και είχαν διαφορετικές γλώσσες, αλλά με την συνύπαρξη με τους γείτονες αυτές σιγά σιγά αναμίχθηκαν και κάποια στιγμή ίσως προέκυψε μία, δύο, ή πολλές περισσότερες που είχαν όμως κοινά στοιχεία και στην συνέχεια αναπτύχθηκαν ξεχωριστά όταν οι πληθυσμοί απομακρύνθηκαν από την κοινή περιοχή...

 

[Λάκης]

Απάντηση: Re: Απάντηση: Ετυμολογίες λέξεων

Πολλοί Γερμανοί επιστήμονες μάλιστα χρησιμοποιούν τον όρο "Indogermanische Sprachwissenschaft" [Ινδογερμανική Γλωσσολογία] (έχουν κι αυτοί την "πετριά" τους).

εδω ακριβως ειναι η πηγη του κακου,πανω σ'αυτο στηριχτηκε η αρια φυλη του Χιτλερ.

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσσα μας ?

Σπανίως βλέπω τη λέξη αυτή γραμμένη με "η". Ακόμη μάλιστα θυμάμαι τόσο το δάσκαλό μου στο δημοτικό σχολείο όσο και τη φιλόλογό μου στο γυμνάσιο να επιμένουν πως γράφεται με "ι".

Δεν έχεις άδικο σ' αυτό, Σεραφείμ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η γραφή κτί-ριο είναι και η σωστή. Αντιθέτως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι παλαιότερα γίνονταν πιο πολλά και πιο βαριά λάθη, δεδομένου ότι η γλωσσολογία δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και, επομένως, οι παρετυμολογήσεις ήταν συχνό φαινόμενο. Ούτε πάλι είναι σωστό να ισχυρίζεται κανείς ότι "αφού εγώ έτσι έμαθα τη λέξη, έτσι θα τη γράφω αδιαφορώντας για το αν είναι η ορθογραφία της σωστή ή όχι". Τέτοιος ισχυρισμός θα ήταν απερίσκεπτος και, πάνω απ' όλα, άδικος για την ίδια την ελληνική γλώσσα.

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Ετυμολογίες λέξεων

Δεν ξέρω τίποτα ούτε για ινδοευρωπαϊκή καταγωγή. Αυτό που υπάρχει είναι μία γλωσσική ομάδα που για τυπικούς λόγους (αφού περιλαμβάνει τις περισσότερες ευρωπαϊκές αλλά και ινδικές, ιρανικές, ζωντανές και νεκρές γλώσσες) ονομάζεται "ινδοευρωπαϊκή" διότι είναι τεκμηριωμένο (εκτός κι αν το αρνιόμαστε κι αυτό) ότι έχουν μεγάλες ομοιότητες μεταξύ τους, άρα εικάζεται ότι κάποτε στο απώτερο παρελθόν κάποια άτομα, κάποιες φυλές, κάποιες γειτονικές ομάδες, μιλούσαν κάποια γλώσσα που ήταν κοινή γι αυτούς. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι ήταν μόνο μία ομάδα ή φυλή, θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι πολλές ομάδες ανθρώπων που ζούσαν στην ίδια περιοχή και είχαν διαφορετικές γλώσσες, αλλά με την συνύπαρξη με τους γείτονες αυτές σιγά σιγά αναμίχθηκαν και κάποια στιγμή ίσως προέκυψε μία, δύο, ή πολλές περισσότερες που είχαν όμως κοινά στοιχεία και στην συνέχεια αναπτύχθηκαν ξεχωριστά όταν οι πληθυσμοί απομακρύνθηκαν από την κοινή περιοχή...

Πολύ σωστά, Σώτο, πολύ σωστά!

+1000

 

[Serafeim Karakostas]

Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσσα μ

Δεν έχεις άδικο σ' αυτό, Σεραφείμ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η γραφή κτί-ριο είναι και η σωστή. Αντιθέτως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι παλαιότερα γίνονταν πιο πολλά και πιο βαριά λάθη, δεδομένου ότι η γλωσσολογία δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και, επομένως, οι παρετυμολογήσεις ήταν συχνό φαινόμενο. Ούτε πάλι είναι σωστό να ισχυρίζεται κανείς ότι "αφού εγώ έτσι έμαθα τη λέξη, έτσι θα τη γράφω αδιαφορώντας για το αν είναι η ορθογραφία της σωστή ή όχι". Τέτοιος ισχυρισμός θα ήταν απερίσκεπτος και, πάνω απ' όλα, άδικος για την ίδια την ελληνική γλώσσα.

Τυγχάνω λάτρης της ορθογραφίας και πρέπει να ομολογήσω ότι τη λέξη την έγραφα με "ι" έχοντας μάθει αυτό τον τρόπο γραφής από το σχολείο και τους δασκάλους μου. Απ' ότι φαίνεται, έκανα λάθος!

Ο Τριανταφυλλίδης πάντως βλέπω πως τη δίνει με "ι"!

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσ

Τυγχάνω λάτρης της ορθογραφίας και πρέπει να ομολογήσω ότι τη λέξη την έγραφα με "ι" έχοντας μάθει αυτό τον τρόπο γραφής από το σχολείο και τους δασκάλους μου. Απ' ότι φαίνεται, έκανα λάθος!

Ο Τριανταφυλλίδης πάντως βλέπω πως τη δίνει με "ι"!

Είναι πολύ ενδιαφέρον το ότι ο Τριανταφυλλίδης δίνει την ετυμολογία: μσν. κτίριον < *οικτήριον < αρχ. οἰκητήριον `χώρος κατοικίας´(πολύ σωστά!) και προσθέτει: "παρετυμ. κτίζω", ουσιαστικά δηλαδή μας λέει ότι δεν μπορεί η λέξη να παράγεται από το ρήμα κτίζω, αφού πρόκειται για παρετυμολόγηση.

Και ο Ιω. Σταματάκος ("Λεξικόν της νέας Ελληνικής Γλώσσης", τόμος 2) αναφέρει στο λήμμα "κτήριον": "ορθότερον του κτίριον".

 

[Γιάννης Χατζηγεωργίου]

Απάντηση: Πού πάει η γλώσσα μας ?

Είναι καλό που αναφέρεσαι σε αυτή τη λέξη, Λάκη, γιατί έχει έναν ''περίεργο'' κανόνα. Η λέξη ''ροή'' τονίζεται στη λήγουσα, κάθε σύνθετη λέξη όμως τονίζεται στην παραλήγουσα, άσχετα αν εμείς συνεχίζουμε να την τονίζουμε στη λήγουσα. Επομένως, ο σωστός τονισμός σύνθετης λέξης που εμπεριέχει τη λέξη ''ροή'' είναι ''υδρορρόη'', ''Καλλιρρόη'' κ.λ.π.

Αντιγράφω:

Δισύλλαβα θηλυκά παροξύνονται, φθόη, χλόη, χνόη, αλλά βοή, πνοή, ροή, χοή, καταβοή, αναπνοή, εκπνοή, εισπνοή, διαπνοή, καταρροή, εισροή, εκροή, προχοή. Αλλ' όμως, υδρορρόη, Καλλιρόη, Χρυσορρόη, οινοχόη, τυμβοχόη, νυκτιβόη (Ηρωδιαν. Α', σελ. 305,9), κατ' Αρκάδιον δε (σελ. 102,2) και το αναρρόη.


Επομένως, δεν είναι σωστό το ''κάθε σύνθετη'' που έγραψα παραπάνω.

 

[Lepton]

Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσσα μ

Εδώ έχεις λάθος: το αποτέλεσμα της ενέργειας του "κτίζω" είναι "κτίσ-μα" (με παραγωγική κατάληξη -μα), όπως συμβαίνει με πάμπολλα άλλα ουσιαστικά παράγωγα ρημάτων (βάλλω > βλή-μα, γράφω > γράμ-μα, κτώμαι > κτή-μα κ.ά.). Ενώ η παραγωγική κατάληξη -τήριο δηλώνει τον τόπο: φροντισ-τήριο, χρηματισ-τήριο, οβελισ-τήριο, διασ-τήριο, πιεσ-τήριο κ.ά. Στη λαϊκή λαλιά η κατάληξη αυτή έγινε (σε ορισμένες λέξεις) -τήρι (πατη-τήρι, εργασ-τήρι κ.ά.).

Παρανόηση. Εννοούσα ότι επειδή νοηματικά το κτίριο είναι το αποτέλεσμα του χτισίματος, δεν δικαιολογείται η κατάληξη -τήριο, αφού υποδηλώνει τόπο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το σωστό είναι το "ι", απλώς ότι ο συγκεκριμένος κανόνας δεν μας λύνει το πρόβλημα.

Έχουμε κάποια ένδειξη της ηλικίας της λέξης; Είναι αρχαία, βυζαντινή, νεότερη;

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσ

Έχουμε κάποια ένδειξη της ηλικίας της λέξης; Είναι αρχαία, βυζαντινή, νεότερη;

Σύμφωνα με το λεξικό Τριανταφυλλίδη, η λέξη "κτίριον" ανάγεται στον μεσαίωνα (αυτό σημαίνει η συντομογραφία "μσν.). Πότε ακριβώς, δεν διευκρινίζεται.

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Re: Απάντηση: Πού πάει η γλώσ

Παρανόηση. Εννοούσα ότι επειδή νοηματικά το κτίριο είναι το αποτέλεσμα του χτισίματος, δεν δικαιολογείται η κατάληξη -τήριο, αφού υποδηλώνει τόπο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το σωστό είναι το "ι", απλώς ότι ο συγκεκριμένος κανόνας δεν μας λύνει το πρόβλημα.

Σίγουρα έγινε παρανόηση. Αυτό που ήθελα να πω εγώ είναι ότι αν είχαμε παράγωγο του "κτίζω" που να δήλωνε τον τόπο, αυτό θα ήταν "κτισ-τήριο". Από την άλλη, το αποτέλεσμα της έννοιας του "κτίζω" είναι "κτίσ-μα". Επομένως, μένει η ορθογραφία της επίμαχης λέξης (κτήριο ή κτίριο), για την οποία ανταλλάχτηκαν απόψεις προηγουμένως.

 

[Λάκης]

ρε παιδια,''πηχυς'' ή ''πηχης''?

 

[opsim]

Re: Απάντηση: Ετυμολογίες λέξεων

ρε παιδια,''πηχυς'' ή ''πηχης''?

Λογικά "πήχυς" όπως είναι η ονομασία του μέρους του άνω άκρου του ανθρώπινου σώματος το οποίο εκτείνεται από τον αγκώνα έως τον καρπό.
Το "πήχης", υποθέτω εννοείς τη ράβδο που υπάρχει στο άλμα εις ύψος ή στο επί κοντώ, κατ'αναλογία θα έπρεπε να γράφεται και αυτό με "υ", γράφεται με "η" μάλλον καταχρηστικά ή πιο σωστά λόγω εξομοίωσης με άλλα αντίστοιχα ουσιαστικά, τουλάχιστον έτσι νομίζω.

 

[Μανωλάς Βλάσης]

Re: Απάντηση: Ετυμολογίες λέξεων

Λογικά "πήχυς" όπως είναι η ονομασία του μέρους του άνω άκτου του ανθρώπινου σώματος το οποίο εκτείνεται από τον αγκώνα έως τον καρπό.
Το "πήχης", υποθέτω εννοείς τη ράβδο που υπάρχει στο άλμα εις ύψος ή στο επί κοντώ, κατ'αναλογία θα έπρεπε να γράφεται και αυτό με "υ", γράφεται με "η" μάλλον καταχρηστικά ή πιο σωστά λόγω εξομοίωσης με άλλα αντίστοιχα ουσιαστικά, τουλάχιστον έτσι νομίζω.

Πολύ σωστά τα λες. Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και το "πρέσβης", που παλιότερα γραφόταν "πρέσβυς" ("κύριε πρέσβυ" γράφανε κάποτε), δεν φαίνεται όμως να εντάσσεται το "πέλεκυς", που εξακολουθεί να γράφεται με "υ".