- 17 June 2006
- 49,357
Santana Abraxas - CBS 1970
Μετά την πρώτη, «ατυπη» τριλογία των δίσκων ντεμπούτων του Carlos Santana και του θρυλικού του γκρουπ, στην οποία προαναφερθήκαμε σε προηγούμενο αφιέρωμα, ερχόμαστε σε μια άλλη πιο σαφή εννοιολογικά και μουσικά τριλογία, την τριπλέτα των πρώτων εμπορικών (και όχι μόνον) δίσκων του συγκροτήματος.
Στον πρώτο δίσκο που την απαρτίζει έχουμε ήδη αναφερθεί. Είναι ο πρώτος επίσημος δίσκος του συγκροτήματος (Santana I) με την εικόνα του ανθρώπου λιονταριού. Ένας ωμός, σχεδόν μπρουτάλ, ακατέργαστος, σχεδόν μπλούζ δίσκος με αμυδρές και ίσως δειλές νύξεις λάτιν. Είπαμε: ήταν ακόμα νωρίς, και ο Carlos μαζί με τον παραγωγό του Bill Graham δεν ήξεραν τι αποδοχή θα είχε αυτό το παράξενο, αλλόκοτο αμάλγαμα.
Παραδόξως όμως, το Santana I έκανε ανέλπιστες πωλήσεις παρά τα κακεντρεχή σχόλια μουσικοκριτικών με βαρύ όνομα (λέγε με Rolling Stone). Βέβαια υπήρχε και εκείνη η μεγαλειώδης συμμετοχή στο Woodstock, πριν καν ηχογραφήσουν.
Η συνταγή λοιπόν ήταν δεδομένη, η πελατεία τη γεύθηκε, ήταν ώρα να ξαναμπεί στο φούρνο.
Μέσα του 1970 και ο παραγωγός αποφασίζει να ποντάρει γερά στο μεξικάνικο άτι κούρσας που του’λαχε: Έπρεπε όλα να είναι τέλεια.
Ο δίσκος έπρεπε να έχει από χιτ, από μελωδία, από jazz, από ροκ, από latino, από afro. Έπρεπε οι δόσεις να είναι σωστές, γιατί το φαινόμενο Carlos είχε ήδη ξενίσει πολύ κόσμο.
Μέχρι τότε οι καθιερωμένοι κιθαρίστες ήρωες, είχαν ένα σαφή ρόλο. Είτε μιλούσαμε για «θεούς – Eric» ή «αστροναύτες – Jimi» o ρόλος περιελάμβανε: riff, εισαγωγή, τραγούδι, σόλο, και φινάλε. Σαφώς το μερίδιο στο riff και το σόλο ήταν λεόντιο αλλά ως εδώ και μη παρέκει.
Στην περίπτωση Carlos, έχουμε πολλές φορές τα κομμάτια απογυμνωμένα από τα κλασικά lyrics, πολλές φορές αντ αυτών afro ή cuban αντρικές αγριοφωνάρες που μουρμουρίζουν εξωτικά λόγια, πολλά, μα πάρα πολλά κρουστά, και φυσικά δυό πρώτα όργανα, ένα B3 και μια κιθάρα. Αλλά,… η κιθάρα είτε έχει το ρόλο τον συνοδευτικό ή τον πρώτο, είναι αχόρταγη. Νομίζεις ότι τον έχουν κλεισμένο με δεμένα τα χέρια και ξαφνικά τον λύνουν. Το σόλο ξεκινά πολλές από ένα peak το οποίο παραδόξως διατηρείται και κλιμακώνεται ατελείωτα. Είναι επιθετικό, είναι μπροστά, περισσότερο από άλλους χεράδες, και συνεχίζει απτόητα, πολλές φορές 5, 10 λεπτά, άλλες φορές 15 δεν φτάνουν.
Αυτή ήταν η συνταγή Carlos που γνώρισαν οι αμερικάνοι με τις πρώτες τους live εμφανίσεις και τον πρώτο δίσκο. Και αυτό έκανε και τα πράγματα δύσκολα. Ακόμα στα 1970 το τρίλεπτο ήταν ο απαράβατος κανόνας για decent airplay. Αλλιώς μαύρο φίδι….
Παίρνει λοιπόν ο Bill έναν φτασμένο στούντιο μουσικό του latin χώρου, τον πιανίστα Albert Gianquinto, για να συμβουλέψει τα παιδιά τι πρέπει να κάνουν για να έχουν σίγουρη επιτυχία. Ο γάτος είχε ιδέα που ήταν απόλυτα σωστή. Οι νεαροί δεν είχαν αίσθηση του μέτρου, αλλά ήθελαν να περάσουν τη μουσική που τους άρεζε. Ο Albert κατάλαβε αμέσως και έδωσε τη γραμμή.
Το όνομα του δίσκου Abraxas.
To διφορούμενο και αμφισβητούμενο μυστικιστικό όνομα, του θεού, αγγέλου, από αρχαία ελληνικά κείμενα έως τις γραφές του Hermann Hesse με παραπομπές σε γνωστικά κείμενα ή μαγικές αριθμολογίες. Τι καλύτερο για να δώσει λίγο περισσότερο μυστήριο στο πόνημα…
Ο δίσκος ξεκινάει με το αισθησιακό και ονειρικό singing winds, crying beasts. Από τότε σχεδόν καθιερώθηκε κάθε δίσκος τους να ξεκινάει με ένα αέρινο κομμάτι πάντα χωρίς φωνές ή στίχους. Κάτι σαν εισαγωγή για να καταλάβει ο κόσμος τι ακολουθεί. Ο Carlos αυτοσχεδιάζει με μακρυές νότες, πάνω στο σχήμα του μπάσου και του πιάνου, ενώ τα πιατίνια, δίνουν τον αέρα και το echoplex δημιουργεί αρκετή δόση ψυχεδέλειας…
Καλά πάμε, για εισαγωγή… μετά όμως?
Ο Carlos, ειλικρινά το λέω, ποτέ δεν ήταν αξιόλογος συνθέτης. Οι δυνατότητές του ήταν απίστευτα περιορισμένες. Είχε όμως καταπληκτικές ιδέες αναπροσαρμογής κομματιών στα δικά του μέτρα και σταθμά. Ήτανε «μανούλα» στο να παίρνει μια γνωστή μεγάλη επιτυχία και να την κάνει μεγαλύτερη, δυνατότερη, επιθετικότερη. Ακόμα και τις άγνωστες μπορούσε να τις εκμεταλλευτεί. Από το 1969 μέχρι και σήμερα όλοι του οι δίσκοι είχαν και έχουν τουλάχιστον 1 ή 2 διασκευές.
Εκείνη την εποχή, στα πρώτα τρία χρόνια, άλλωστε το προαναφέραμε, οι βασικές του επιρροές ήταν ο μακαρίτης Willie Bobo, o ουγγρικής καταγωγής κιθαρίστας Gabor Szabo και ο άγγλος κιθαρίστας Peter Green.
Ο τελευταίος εκείνη την εποχή δεν ήταν και στα high του. Οι Fleetwood Mac ετοιμάζονταν για διάλυση. Πολλές φορές έρχονταν και τζαμάριζε με τους Santana.
Η ιδέα ήταν του Rollie: Black magic woman. Ένα καθαρά νέο μπλουζ κομμάτι για την γυναίκα μάγισσα που κλέβει καρδιές. Με τα πολλά πείθει τους άλλους και αμέσως το κομμάτι μετατρέπεται σε κουβανέζικο guaguanco με μακρυά εισαγωγή θλιμμένης κιθάρας και ονειρικό fender rhodes. Ο Rollie τραγουδάει εκφραστικά και ο Carlos βάζει τα δυνατά του σε ένα ευτυχώς λιτό και ευρηματικό σόλο. Αμ δεν του έφτανε αυτό: έπρεπε πάσει θυσία να ρίξει και ένα τζαμ ολκής. Σκέφτεται και συνδυάζει το κομμάτι με ένα άλλο αγαπημένο του, του Gabor Szabo το gypsy queen. Αυτό ήταν ένα αρχικά τζαμάρισμα του Gabor από τον περίφημό του δίσκο Spellbinder. Η συρραφή είναι μνημειώδης και αποτελεί μέχρι και σήμερα δείγμα συνδυασμού ετερόκλητων κομματιών, ενώ όλο το συγκρότημα φθάνει σε μουσικό παραλλήρημα.
Για τη συνέχεια, δεν υπήρχε καλύτερη ιδέα, από το να πάρουν άλλη μια καταξιωμένη επιτυχία. Αυτή τη φορά, έπρεπε να ευχαριστήσουν καθαρά το latin κοινό. Oye como va. Η ήδη μεγάλη επιτυχία του Tito Puente πλέον βρισκει ευκαιρία να σκαρφαλώσει και να αλώσει τα rock charts. Το σόλο χαρακτηριστικό, το κομμάτι ? το ξέρουν κι οι πέτρες. Καθαρό τραγούδι καλοκαιριού. Σήκω και χόρεψε τώρα…
Ο Gianquinto εκτός από τη μουσική καθοδήγηση, δίνει στο group το βαρύτερο συνθετικά κομμάτι του δίσκου. Το incident at Neshabur. Ένα καθαρό jazz κομμάτι, με αφθονο αυτοσχεδιασμό, σχεδόν hard jazz σε επίπεδα Miles κεντρικό θέμα και ένα χαλαρό, λυμένο, αποδομημένο φινάλε, με τον Carlos να παίζει χωρίς πένα με εξαιρετικό λυρισμό. Ο συνθέτης είναι στο πιάνο και πλέον οι κριτικοί το έχουν βουλώσει. Αυτό το συγκρότημα δεν ήταν ένας κομήτης.
Η δεύτερη πλευρά του δίσκου ξεκινούσε με το afro-latin-rock se a cabo, με σφιχτό ρυθμό και αγριεμένο ήχο στην κιθάρα για να δώσει τη σκυτάλη στο καθαρό rock Mother’s daughter μια σύνθεση του Rollie. Είπαμε: όλα τά’χε ο μπαξές.
Και …ήρθε η στιγμή να χαλαρώσουμε λίγο και να χαμηλώσουμε τα φώτα. Πείτε μου, αν υπάρχει ένας, έστω ένας, που να μην χόρεψε μπλούζ, τη slow μπαλάντα Samba Pa ti.
Όλη η Ελλάδα και όλος ο πλανήτης γνώρισε τους Santana από το κομμάτι αυτό που έδινε στη δεκαετία του 1970 την «νόμιμη» δυνατότητα σε ένα αγόρι και ένα κορίτσι να σφιχταγκαλιαστούν για περίπου 4:45 λεπτά. Και λεω περίπου γιατί κάπου εκεί στη μέση, το slow κομμάτι το γύριζε, όχι ακριβώς σε σάμπα, έστω σε μια αργή σάμπα με αποτέλεσμα όλα τα όμορφα να σκάνε παφ σαν συννεφάκι….
Αλλά ο ήχος της κιθάρας, της προσεγμένης νότας νότας, του έντονου και πρωτόγνωρου sustain καθιέρωσαν πλέον τον Santana ως μοναδικό στο είδος του.
Το hope you’re feeling better, ένα ακόμα πιο άγριο ροκ, έρχεται να δώσει τον τελευταίο σχεδόν τόνο, κάτι σαν «να μην ξεχνιόμαστε παιδιά, εδώ είναι San Fransisco δεν είναι παίξε γέλασε» και το τέλος έρχεται με το δεύτερο τέλος το latin αμιγές El Nicoya, με τις παράφωνες κουβανο-φωνές, έτσι για να μην ξεχνιούνται και τα λατίνα παιδιά ότι το δικό τους γκρουπ ήταν εδώ.
Η συνταγή πιά ήταν απόλυτα επιτυχημένη: Το lp μένει 6 εβδομάδες στην κορυφή του Billboard και 88 στα 100. H μαύρη μάγισσα στο νούμερο 4 και το oye como va στο 13 για μεγάλη χαρά του Puente.
Φυσικά και το πακέτο ήταν αριστουργηματικό. Βασικά πολύ προσεγμένη ηχογράφηση. Οι λεπτές χροιές, σε κιθάρα, πιατίνια, hammond, μπάσο ξεχωρίζουν, και δεν έχουν την ωμότητα του πρώτου δίσκου. Από την άλλη, το
ΑΠΟΛΥΤΟ ψυχεδελικό εξώφυλλο, με την κοκκινη, γυμνή, αγγελική μορφή Abraxas καβάλα στην conga, την λεπτομέρεια απεικόνισης και την μοναδική γραμματοσειρά με τα μπόλικα serifs που καθιερώθηκε αργότερα σαν λογότυπό τους.
Ήταν το απώγειο της εμπορικής αλλά συνάμα ποιοτικής δόξας των σχεδόν 22άρηδων, μαρκάροντας ακριβώς το μέσον της τριλογίας, της πρώτης Santana Φάσης που άρχισε με το ακατέργαστο heavy blues Santana I, κορυφώθηκε στο ντελικάτο και κομψό Abraxas, και δεν απογειώθηκε, παρά μόνον παρεκτράπηκε στο III όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Last edited: