Η ζωή σαν προσδοκία, η ζωή σαν γδούπος ...

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,967
Στην υπέροχη πραμάτεια του Μέντελσον περιλαμβάνονται και έξι κουαρτέτα εγχόρδων ... δύο εξ αυτών (op. 12 & 13) έγραψε πριν συμπληρώσει τα 20 του χρόνια ενώ το τελευταίο (op. 80) μόλις δύο μήνες πριν πεθάνει (νεότατος, 38 περίπου χρονών) με αφορμή τον χαμό της πολυαγαπημένης του αδελφής Φάννυ, που ο μύθος το φέρει ότι ίσως ήταν και ο (κρυφός) έρωτας της ζωής του.
Το εξαίσιο υπ' αριθμ. 13 γράφτηκε το 1827 και ουσιαστικά είναι προγενέστερο του υπ. Αριθμ. 12. Ο συνθέτης είναι μόνον 18 ετών και η ζωή προσλαμβάνεται ως μία ονείρωξη, μία προσδοκία, σαν ένα παραμύθι που διηγώνται τρίτοι, και από το οποίο κρατάμε μόνον ότι μας ικανοποιεί ... γεμάτο με κυριακάτικα μεσημεριανά τραπέζια που ετοιμάζουν κάποιοι άλλοι , ενώ εμείς κρατάμε θριαμβευτικά το μπούτι από το πουλερικό…. γεμάτο φιλεύσπλαχνα όσο και φιλήδονα γυναικεία στήθη με αχνιστές θηλές... Η κάθε ζωή μπορεί να καταλήξει λασπότοπος, πλην όμως τα πολλαπλά νεανικά φίλτρα διηθούν αυτήν την διαπίστωση, με την δοξασία ότι μπορεί να είναι και έτσι, εμείς όμως θα τα καταφέρουμε καλύτερα ... θα ζήσουμε βάσει κωδικών που η ηθική μας θα επεξεργασθεί ανιδιοτελώς….. και όταν τις δεκάδες απογειώσεις θα ακολουθήσει και κάποιο πέσιμο, αυτό θα είναι όπως στα όνειρα, όπου όντως νοιώθεις τα σωθικά σου θα κολλούν στην πλάτη, αλλά τελικά θα προσγειωθείς κάπου με ασφάλεια για να ακολουθήσει μία συνειρμική αλληλουχία νέων επεισοδίων .... ευελπιστούμε οι λεπίδες θα είναι ψεύτικες σαν από τα σπαθιά του θεάτρου, οι πληγές θα είναι για το θεαθήναι με το αίμα στην πραγματικότητα από τοματοχυμό ...ότι η καθημερινότητα θα διανθίζεται από άκρως ενδιαφέροντα και σπινθηριστά στιγμιότυπα… οι έρωτες, ακόμη και οι πλατωνικοί θα προσφέρουν και αυτοί, λέξεις φίδια, φλεγόμενες βάτους, που όμως για να αναπνεύσουν δεν απαιτούν καν την αχλύ του ''αμφίπλευρου'' ... ακόμη καλύτεροι θα είναι βέβαια, όταν καρπίζουν κάποια βίαια στο πάθος τους, σφιχταγκαλιάσματα, με κομμένη ανάσα, πυρωμένα από την ζέστα της 'αμαρτίας', που απελπισμένα θα σφίγγονται από την μέγγενη του ''σποραδικού''... αγχωτικά σμιξίματα με την ηδονή να επισκοπείται από την σιωπηλή ματιά κινητών τηλεφώνων [καλά όχι το 1827 αλλά you get the point] και κάποια νοητά ζευγάρια επικριτικά μάτια ... οι εραστές πλάθουν αλλήλους ως ιδεατούς ... αυτές είναι οι πλανεύτρες ιδιότητες του έρωτα ... να αποψιλώνει τον ''άλλο'' από τα μίζερα, από τα δευτερεύοντα, από τα συνήθη.... και ταυτόχρονα να υπερ-προβάλλει τα επιθυμητά, να τα λούζει κάτω από το ιλαρό φως τεράστιων ποθο-προβολέων ... και όταν μία μέρα οι εραστές χάσουν ο ένας τον άλλο, οι σαΐτες δεν θα είναι βουτηγμένες στην πίκρα και την απόγνωση, δεν θα είναι διανθισμένες, ακόμη ακόμη, από ιριδίσματα 'προδοσίας,' είτε από κωδωνισμούς 'χαμένου χρόνου'' ... κύκλος και κύκλος και εμπειρία και συναισθηματικό ατσάλωμα, ώσπου ο χρόνος να ξαναμεταλλάξει το ατσάλι σε αποξηραμένους μίσχους, που με το παραμικρό αεράκι θα αφήσουν και πάλι ατραφτερή την είσοδο στο πλάι των πλευρών για το επόμενο λόγχισμα. ...

Εν τέλει στο κατώφλι της ζωής , ο Φέλιξ προσμένει ότι ουδόλως θα γίνει σεφ του απαραίτητου, ξεσκονίζοντας συνεχώς την βάση της πυραμίδας του Μάσλοου [οκ, και αυτή μεταγενέστερα αναλύθηκε, αλλά ξέρετε ] ... αντίθετα ποθεί να ανεβαίνει τα σκαλιά της δέκα δέκα, πετώντας προς το υψηλό, προς το ''περιττό'' [η γλώσσα μας του βάζει δύο 'ταυ - Τ' για διπλή γείωση, για να το εξορκίσει, γιατί καταλαβαίνει την παντοδυναμία του, αν κάποιος απαλλαγεί από καταναγκαστική διεκπεραίωση των 'βασικών''] , θέλει ως σταυροφόρος να γευθεί τα μάταια ... περιττόποθος, ματαιόβορος , πόσες λέξεις μπορούν να γίνουν τα απατηλά εφευρήματα στην υπηρεσία της λαγνείας ;;;

‛Όλα τα παραπάνω, εύγλωττα περιγράφονται στο op. 13, όπου η ζεστή, χρυσαφένια λες, μουσική ροή φτιάχνει μικρές αποικίες, με την ευγένεια με την οποία οι νιφάδες χιονιού απλά κάθονται απαλά στο έδαφος, πάνω στους ώμους μας, σαν η ζωή να είναι φίλος στοργικός, πατέρας που πέθανε και το πνεύμα του γυρίζει προστατευτικό πάνω από τα παιδιά του …
 

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,967
και έπειτα έρχεται η ζωή… η πραγματική … η ζωή σαν γδούπος, όπου το πέσιμο είναι αληθινό, τσακίζεσαι φτιάχνοντας μία καλλικατζούρα από ιστούς, υγρά και τρίχωμα, ενώ ολόκληρα σόγια από νερουλόχρωμα μυρμήγκια τα χρησιμοποιούν για αποθεματοποίηση εν όψει του χειμώνα … όπου η ευτυχία, αν ποτέ της καπνίσει και εμφανισθεί, θα σετάρεται με χιλιάδες ‛εφ’ όσον’, ‛εάν’, με εκατομμύρια ‛διότι’, κλπ. καθιστάμενη στην πραγματικότητα δυσκολοπρόσιτη και γεμάτη αγκυλώσεις, αν όχι άκυρη …
… η ζωή που βιώνεται χύμα και ερχόμαστε εκ των υστέρων να φτιάξουμε κώδικες για δικαιολογήσουμε την χυμαδούρα … η ζωή που αρέσκεται να ξεπερνάει τον εαυτό της, μόνον όταν πρόκειται για διαγωνισμό δυσάρεστων εκπλήξεων… και όταν λες θα κάνω την υπέρβαση ρε πούστη μου, να σου στέλνει έναν θίασο απρόσωπων (ή και ενίοτε παντελώς προσωποποιημένων) ερινυών, οι οποίες κατά βάση είναι το δίδυμο των συντηρητικών κομμάτων που λυμαίνονται τον δυτικό πολιτισμό… δεν θέλουν τίποτε ''να αλλάξει'' ... και παρότι ο άνθρωπος, απ’ όλο το ζωικό βασίλειο είναι ο μαιτρ στον να προκαλεί κατά το δοκούν την αλλαγή, στο τέλος αντιλαμβάνεται ότι και αυτό το εργαλείο είναι μια αυταπάτη ... που αν και δεν φέρνει αποτελέσματα, τον στέλνει εν τούτοις κατάφατσα με συλλογές από χάνδρες, σε ένα περιδέραιο με απελπιστικά μαλακούς αποσυντιθέμενους ιστούς: τα επίχειρα ... και το πως θα τα διαχειρισθεί αυτά είναι συνάρτηση της ικανότητας του να απαλλάσσεται από τον μανδύα της ανθρωπιάς του per se ...

Οι ανελέητες δοξαριές του op. 80, λες και τις χορδές τις τανίζουν αυτοσχέδια όπλα αιχμαλωτισμένων Μαμελούκων, εκτιμώ ότι περιγράφουν πολύ καλύτερα από μένα όλα τα παραπάνω ….
 
Last edited by a moderator:

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,967
Για όποιον τυχόν ενδιαφερθεί, οι Melos Quartet τα έχουν ηχογραφήσει όλα σε ένα ελκυστικό πακετάκι 3 δίσκων (ακτίνας που έλεγε παλιά και ο Σπύρος, ο οποίος παρεμπιπτόντως παρακαλείται να απέχει των συνήθων σχολίων για τον Φέλιξ... τα έχω ήδη εμπεδώσει, το ορκίζομαι ... ) ...
 
Last edited by a moderator:

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,967
41E6VX3N5BL._SS500_.jpg
 
Last edited by a moderator:
Χθες άκουσα ξανά το op. 80, δύο φορές. Υπάρχει κάτι καθαρό και κοφτερό στη δραματική σύλληψη και έκφραση του Μέντελσον (εδώ, στο δεύτερο τρίο για πιάνο, στις σοβαρές παραλλαγές), που λειτουργεί μέσα μου ιαματικά, σα νυστέρι.
 

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,285
Αθήνα
Ενδιαφέρον οδοιπορικό στην πορεία της ζωής με αφορμή τα κουαρτέτα του Mendelssohn.

Το νεανικό Οp. 13 του ερωτευμένου συνθέτη να μελοποιεί τους στίχους «είναι αλήθεια πάντα με περιμένεις στον δασωμένο δρόμο;» με το μότο της βιόλας του πρώτου μέρους.
Με το συναισθηματικό adagio και την άδολη φολκλορική μελωδία του intermezzo.
Στο καταληκτικό presto είναι φανερή την επιρροή από το πρόσφατα δημοσιευμένο Op. 132 του Μέγιστου. Η νεότητα όμως θα αποδειχθεί πανίσχυρη και το κουαρτέτο θα κλείσει πάλι με το τραγούδι της προσμονής στον δασωμένο δρόμο.

Ενδιάμεσος σταθμός το 1838 στα χρόνια της ευτυχίας. Τότε που στην αυλή του σπιτιού της Λειψίας μαζεύονταν ο κόσμος τις Κυριακές για να ακούσει το καινούργιο έργο του ζηλευτού συμπολίτη τους. Μιλάω για το Οp. 44 Νo.3 με την λαμπρότητα του adagio και την δεξιοτεχνική ζωντάνια του τελευταίου μέρους.

Τέλος λίγο πριν τον θάνατο το Οp. 80 με πρόσφατη την μεγάλη απώλεια. Έργο λυπημένο αλλά και θυμωμένο.
Το πρώτο μέρος γεμάτο ένταση. Τα μοτίβα είναι ταραγμένα και η μουσική επιθετική. Για μια στιγμή υποψία ζεστασιάς αλλά μόνο για μία στιγμή.
Στο δεύτερο βίαιες παραφωνίες αταίριαστες με το μουσικό κλίμα της εποχής.
Το adagio μια προσωπική στιγμή βαθειάς απελπισίας. Ελεγειακή διάθεση εκφρασμένη από το τσέλο και το πρώτο βιολί.
Φινάλε με συγκοπτώμενες συγχορδίες ατέλειωτη ανησυχία χωρίς χώρο για παρηγοριά.

Σπύρο ευχαριστώ για το ταξίδι.

Από δίσκους της BASF με το Bartholdy Quartett.
 

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,285
Αθήνα
Τελικά φαίνεται ότι μας διαβάζουν και στο εξωτερικό.
Αναφέρομαι στην καινούργια ηχογράφηση του κουαρτέτου Ebene με τα έργα που παρουσιάζονται σε αντιδιαστολή στο παρόν νήμα. Μάλιστα μεταξύ των δύο κουαρτέτων παρεμβάλλεται το κουαρτέτο της αγαπημένης αδελφής του Mendelssohn της Fanny. Kάποια έργα της για να εκδοθούν αναγκαζόταν ο Mendelssohn να τα παρουσιάζει στον εκδότη σαν δικά του.

Κάθε νέα κυκλοφορία του κουαρτέτου Ebene έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πάντα έχουν κάτι νέο να πουν και πάντα οι εκτελέσεις τους είναι γεμάτες ενέργεια.
Θα προτιμούσα η εκτέλεση του Οp.13 να ήταν πιο ήσυχη αλλά αυτό αποτελεί προσωπική επιλογή. Πρόκειται συνολικά για ένα εξαιρετικό cd.

Mendelssohn Felix and Fanny.jpg