- 17 June 2006
- 14,350
Marilyn Crispell & Louis Moholo-Moholo: Sibanye (We Are One) (Intakt CD - 2009)
Marilyn Crispell & David Rothenberg: One Dark Night I Left My Silent House (ECM CD - 2010)
Χρόνια τώρα την ακούω να εξερευνά ένα συνεχώς διαστελλόμενο εννοιολογικά μουσικό πεδίο. Συχνά, στη διάρκεια ενός μόνο δίσκου, τη βλέπω να παραβιάζει όλα τα στεγανά, να κινείται σ ένα Σύμπαν που εκτείνεται από τον Bach μέχρι τον Monk, από τον Mozart μέχρι τον Anthony Braxton. Σε πιο ελάσσονα χέρια αυτό το ασύλληπτης ποικιλίας υλικό θα έδειχνε τουλάχιστον βεβιασμένο και αποσπασματικό. Ανομοιόμορφο. Εδώ όμως πέρα από την εξαιρετική τεχνική -η Marilyn ήταν βιρτουόζος του Κλασσικού πιάνου επί χρόνια μέχρι που ερωτεύθηκε τη μουσική του Coltrane- διακρίνεις ένα εξαιρετικά προικισμένο και πολύ ασυνήθιστο συνθετικό μυαλό που δουλεύει πυρετωδώς κάθε στιγμή. Δεν την ενδιαφέρει πια να αποδείξει οτιδήποτε ως πιανίστρια. Αυτό που φαίνεται να την νοιάζει όσο περνούν τα χρόνια είναι μια αφαίρεση που γδύνει τη μουσική από τους σόλο λεονταρισμούς, από όλα τα περιττά στολίδια. Γίνεται πιο ρομαντική, πιο λυρική και ρίχνει όλο το βάρος στο να φωτίσει από κάθε πιθανή γωνία και να προβάλλει κύρια τον συγκινησιακό πυρήνα της: αυτοσχεδιασμοί όχι πια πάνω στη σύνθεση όσο στην αίσθηση που η σύνθεση αποπνέει. Το σήμα κατατεθέν της βέβαια είναι πανταχού παρόν: κάτω από την ζωηρά διακοσμημένη βιτρίνα λανθάνει μία ατσάλινη αυτοπειθαρχία και μία σχολαστικότητα που δεν έχουν το ταίρι τους στο Σύγχρονο Μουσικό γίγνεσθαι. Είναι Μοναδική. Τα τελευταία χρόνια αρέσκεται σε εσώτερους προσωπικούς διαλόγους με άλλους μουσικούς, σε σχήματα ντουέτου ή τρίο. Η μουσική που παράγει είναι υψηλότατης αισθητικής και η συναισθηματική ένταση που ακτινοβολεί σχεδόν ανελέητη. Ένα άκουσμα εξερευνητικό, διαχυτικό, γεμάτο ζωντάνια ακόμα κι όταν γίνεται στοχαστικό. Περιπατεί με την ίδια άνεση στο Φώς και στο Σκοτάδι και είναι άκρως ανταποδοτικό στους βαθείς και προσεκτικούς ακροατές.
Ο δίσκος με τον ντράμερ Louis Moholo-Moholo είναι μία σειρά από εκπληκτικούς διαλόγους πιάνου και κρουστών. Τα μυαλά στα κάγκελα ως επί το πλείστον, περήφανος και μεγαλειώδης, με μία αδιαλλαξία, μία βαθειά περιφρόνηση προς κάθε είδους συμβατικότητες και παραχωρήσεις στον ακροατή και ρίγη σπαρακτικού λυρισμού να τον διαπερνούν κάθε τρείς και λίγο. Το επίπεδο της ενστικτώδους ενδοσυνεννόησης ανάμεσα στους δύο μουσικούς είναι απλά τρομαχτικό.
Ο David Rothenberg που συμπράττει μαζί της στο άλμπουμ της ECM, παίζει κλαρινέτο και μπάσο κλαρινέτο και είναι πνευματικό παιδί του Jimmy Giuffre. Νιώθεις σχεδόν ηδονοβλεψίας έτσι που ακούς την αναπνοή του, τους συγκινησιακούς σπασμούς του καθώς παίζει: τον ακούς να γελάει, να θρηνεί, να γιορτάζει, να προσεύχεται. Η Crispell συχνά εδώ περνάει σε δεύτερο ρόλο: του συμπαραστέκεται διακριτικά, σαν να τον ακούει και να τον νταντεύει. Ντύνει τις παράτολμες αρμονικές ιδέες του με άπειρες λεπτές φευγαλέες αποχρώσεις, τον προβοκάρει ή στολίζει το φόντο με ηχητικά εφέ, άλλοτε μεταλλικά, άλλοτε κροταλίζοντας μεταξύ τους μπαγκέτες - έχεις ανάγλυφη την αίσθηση ότι αυτή είναι το στιβαρό χέρι που κρατάει την παράσταση ζωντανή, αέναα εξελισσόμενη και ώρες ώρες συγκλονιστική.
Δύο άλμπουμ σχεδόν 'ιδιωτικά'. Για πολύ λίγους.