O Brahms(1833-1897) σέ ένα γράμμα του στην Clara Schumann έλεγε:'One should not put one's feelings into music,one should receive them from music'...
Αυτή η Αρχή κυριάρχησε σέ ολοκληρη τήν μουσική του πορεία και ο Brahms ακολούθησε πιστά μιά λογική ´δομημένου ρομαντισμού´,πού ποτέ δέν κατέληγε σε κάποιον δακρύβρεκτο συναισθηματικό χείμαρρο...
Η μουσική δωματίου τού Brahms κρύβει πολλούς θησαυρούς και αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο παρότι συχνά διαλανθάνει τής προσοχής μας...
Το τρίτο και τελευταίο κουαρτέτο του γιά πιάνο,βιολί,τσέλο και βιόλα ξεκίνησε να τό συνθέτει τό 1856 όταν ο Schumann αργοπέθαινε παράφρων στό άσυλο τού Endenich.
Αφού όμως εγραψε ένα Allegro , ένα Andante και ενα τυπικό finale το εγκατέλειψε ..
Ξαναασχοληθηκε μαζί του τό 1869 γιά να το ολοκληρώσει τελικά στά 1874 παραμένοντας και πάλι αμφίθυμος απέναντί του πιθανότατα γιατί εξέφραζε μέσω αυτού βαθύτατα αλλά ανεκπλήρωτα συναισθήματα γιά την γυναίκα τού Schumann την Clara .
Σε ένα γράμμα στον εκδότη του γράφει:'You may attach a picture on the title page, i.e. a head with the pistol before it'...περιγράφοντας την οδύνη πού ένοιωθε.
Το κουαρτέτο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1874 με τον ιδιο τον Brahms στο πιάνο και αποτελείται απο 4 μέρη
1.Allegro ma non troppo
2.Scherzo
3.Andante
4.Finale: Allegro
Η εισαγωγή τού Allegro είναι ´πικρή´και το πιάνο αποτυπώνει τήν αίσθηση απελπισίας πού καλύπτει ολόκληρο το πρώτο μέρος.
Η αναποφασιστικότητα,ο δισταγμός ,η οδύνη συναρθρώνονται,από τά έγχορδα πού συνοδεύουν την πιανιστική ´γραμμή'γεμάτα ένταση...
Το scherzo είναι ´σκληρό´με βίαια ξεσπάσματα και θέματα που ´αφήνονται´ μέ τό πού γεννιούνται..
Εγκατάλειψη και μυστικός πόνος μεταδίδονται στον ακροατή πού τον ωθούν κυριολεκτικά πρός την ´μαύρη τρύπα´τής ύπαρξης...
Το andante είναι ένα διαρκές λυπητερό τραγούδι αγάπης πού τόν τονισμό τον προσδίδει η μελωδία τού τσέλου μέ το πιάνο να τήν διακόπτει περιστασιακά.
Μέρος γεμάτο ανείπωτα συναισθήματα γιά κάτι πού δέν μπορεί να ολοκληρωθεί ή πού τελειώνει πρίν κάν αρχίσει.....
Μιά απο τίς λυρικότερες συνθέσεις τής Μουσικής απλώνεται σάν ένα τραγούδι αποχαιρετισμού σέ μιά ´μισή ζωή´....
To Finale είναι πυρετώδες και έντονο μέ το βιολί νά ´συγκρούεται´εμφανώς με το πιάνο εκδηλώνοντας όλη την αμφιθυμία αυτού πού υποκρύπτεται ή αποκαλύπτεται με μισόλογα.
Η Δομή τού τέλους ειναι στέρεα ,οπως και στά περισσότερα έργα τού Brahms ,μέ τρία μουσικά θέματα πού αλληλεπικαλύπτονται...
Ομως σε αυτή τήν πορεία δέν υπάρχει συμφιλίωση μέ την επιθυμία και τήν ανάγκη..
Το μέρος τελειώνει σχεδόν θυμωμένα γιά όσα δέν πρόλαβαν νά γίνουν..
Τό κουαρτέτο αυτό ,είναι ίσως το πλέον αυτοβιογραφικό έργο τού Brahms καί τούτο φαίνεται περισσότερο απ´τό γεγονός πώς στοιχειώνει κυριολεκτικά τον ακροατή και τον καθηλώνει απο το πρώτο μέτρο.
Ενώ η Clara ήταν δεινή πιανίστρια, στήν πρεμιέρα ,οπως προείπαμε ,καθόταν ο ιδιος ο συνθέτης στο πιάνο και όχι αυτή.
Πιθανότατα γιατί αυτήήταν η μουσική τού κουαρτέτου ολόκληρου........
Οι Hollywood Quartet σέ ένα τριπλό c.d.(απολύτως απαραίτητο γιά μιά καλή κλασσική δισκοθήκη) μέ έργα δωματίου τού Brahms και τού Schumann είναι πιθανότατα η καλύτερη πρόταση..
Η καλύτερη ισως σύγχρονη εκδοχή προσφέρεται απο την Ηyperion ,μέ το Leopold String Trio και τον Marc-Andre Hamelin στό πιάνο.
Το op.60 μέ συντροφεύει δυό μήνες τώρα και παρά τίς διάφορες μουσικές που ´ταξιδεύω´επιστρέφω σταθερά σε αυτό.
Ισως γιατί η βασική εικόνα που μού φερνει στό νού η ακρόασή του, είναι μιά μορφή οικεία πού συνεχώς μικραίνει και μικραίνει μέχρις πού εξαϋλώνεται χωρίς νάχει κλείσει τον κύκλο της...
Μέσα απο μιά πορεία οδυνηρή και σύντομη ,γεμάτη ερωτηματικά,απορίες(Why me?)απόμακρη ελπίδα,θυμό ,εξάντληση και αναμονή γιά το μή-περαιτέρω,μέ μιά πάντα αμυδρή αίσθηση τού θαύματος,πού φυσικά δέν έρχεται,ο Brahms γιά εντελώς άλλους λόγους, ακριβώς γιά την φράση του πού παρέθεσα στην αρχή, μεταδίδει μέσω αυτής τής μουσικής όλο αυτό το συναίσθημα τού ανολοκλήρωτου ,όπου δέν μπορούν να ειπωθούν όλα ή ακόμα και αυτά που έχουν σημασία ...
Είναι η φύση τών πραγμάτων τέτοια και η ´οικονομία´τού Βίου,όπου κανείς μένει άφωνος ή μέσα απο κρυμένες λέξεις προσπαθεί να αποχαιρετήσει κάτι πού δυνητικά θάπρεπε νάχει περισσότερο χρόνο πριν εμφανιστεί το Μαύρο Φώς.
Ομως στην ζωή δεν υπάρχει δικαιοσύνη και αυτό είναι γνωστό απο τήν πρώτη ανάσα μας.
Ετσι μαζί μέ τά ψεύτικα χαμόγελα ελπίδας πού προσπαθούν αποτυχημένα να μεταδοθούν ,πλέον, σέ ένα τρίκλινο δωμάτιο χωρίς ηχους ,υπάρχει το op.60 τού Brahms νά συμπαρίσταται.
Ισως αυτή νάναι η δύναμη τής Τέχνης..
´Οπως καί νά το κάνεις ,ένα κομμάτι ´πάντοτε´στόν Ανθρωπο θά υπάρχει´(Εκ τού Πλησίον,Οδ.Ελύτης.)..................
Αυτή η Αρχή κυριάρχησε σέ ολοκληρη τήν μουσική του πορεία και ο Brahms ακολούθησε πιστά μιά λογική ´δομημένου ρομαντισμού´,πού ποτέ δέν κατέληγε σε κάποιον δακρύβρεκτο συναισθηματικό χείμαρρο...
Η μουσική δωματίου τού Brahms κρύβει πολλούς θησαυρούς και αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο παρότι συχνά διαλανθάνει τής προσοχής μας...
Το τρίτο και τελευταίο κουαρτέτο του γιά πιάνο,βιολί,τσέλο και βιόλα ξεκίνησε να τό συνθέτει τό 1856 όταν ο Schumann αργοπέθαινε παράφρων στό άσυλο τού Endenich.
Αφού όμως εγραψε ένα Allegro , ένα Andante και ενα τυπικό finale το εγκατέλειψε ..
Ξαναασχοληθηκε μαζί του τό 1869 γιά να το ολοκληρώσει τελικά στά 1874 παραμένοντας και πάλι αμφίθυμος απέναντί του πιθανότατα γιατί εξέφραζε μέσω αυτού βαθύτατα αλλά ανεκπλήρωτα συναισθήματα γιά την γυναίκα τού Schumann την Clara .
Σε ένα γράμμα στον εκδότη του γράφει:'You may attach a picture on the title page, i.e. a head with the pistol before it'...περιγράφοντας την οδύνη πού ένοιωθε.
Το κουαρτέτο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1874 με τον ιδιο τον Brahms στο πιάνο και αποτελείται απο 4 μέρη
1.Allegro ma non troppo
2.Scherzo
3.Andante
4.Finale: Allegro
Η εισαγωγή τού Allegro είναι ´πικρή´και το πιάνο αποτυπώνει τήν αίσθηση απελπισίας πού καλύπτει ολόκληρο το πρώτο μέρος.
Η αναποφασιστικότητα,ο δισταγμός ,η οδύνη συναρθρώνονται,από τά έγχορδα πού συνοδεύουν την πιανιστική ´γραμμή'γεμάτα ένταση...
Το scherzo είναι ´σκληρό´με βίαια ξεσπάσματα και θέματα που ´αφήνονται´ μέ τό πού γεννιούνται..
Εγκατάλειψη και μυστικός πόνος μεταδίδονται στον ακροατή πού τον ωθούν κυριολεκτικά πρός την ´μαύρη τρύπα´τής ύπαρξης...
Το andante είναι ένα διαρκές λυπητερό τραγούδι αγάπης πού τόν τονισμό τον προσδίδει η μελωδία τού τσέλου μέ το πιάνο να τήν διακόπτει περιστασιακά.
Μέρος γεμάτο ανείπωτα συναισθήματα γιά κάτι πού δέν μπορεί να ολοκληρωθεί ή πού τελειώνει πρίν κάν αρχίσει.....
Μιά απο τίς λυρικότερες συνθέσεις τής Μουσικής απλώνεται σάν ένα τραγούδι αποχαιρετισμού σέ μιά ´μισή ζωή´....
To Finale είναι πυρετώδες και έντονο μέ το βιολί νά ´συγκρούεται´εμφανώς με το πιάνο εκδηλώνοντας όλη την αμφιθυμία αυτού πού υποκρύπτεται ή αποκαλύπτεται με μισόλογα.
Η Δομή τού τέλους ειναι στέρεα ,οπως και στά περισσότερα έργα τού Brahms ,μέ τρία μουσικά θέματα πού αλληλεπικαλύπτονται...
Ομως σε αυτή τήν πορεία δέν υπάρχει συμφιλίωση μέ την επιθυμία και τήν ανάγκη..
Το μέρος τελειώνει σχεδόν θυμωμένα γιά όσα δέν πρόλαβαν νά γίνουν..
Τό κουαρτέτο αυτό ,είναι ίσως το πλέον αυτοβιογραφικό έργο τού Brahms καί τούτο φαίνεται περισσότερο απ´τό γεγονός πώς στοιχειώνει κυριολεκτικά τον ακροατή και τον καθηλώνει απο το πρώτο μέτρο.
Ενώ η Clara ήταν δεινή πιανίστρια, στήν πρεμιέρα ,οπως προείπαμε ,καθόταν ο ιδιος ο συνθέτης στο πιάνο και όχι αυτή.
Πιθανότατα γιατί αυτήήταν η μουσική τού κουαρτέτου ολόκληρου........
Οι Hollywood Quartet σέ ένα τριπλό c.d.(απολύτως απαραίτητο γιά μιά καλή κλασσική δισκοθήκη) μέ έργα δωματίου τού Brahms και τού Schumann είναι πιθανότατα η καλύτερη πρόταση..
Η καλύτερη ισως σύγχρονη εκδοχή προσφέρεται απο την Ηyperion ,μέ το Leopold String Trio και τον Marc-Andre Hamelin στό πιάνο.
Το op.60 μέ συντροφεύει δυό μήνες τώρα και παρά τίς διάφορες μουσικές που ´ταξιδεύω´επιστρέφω σταθερά σε αυτό.
Ισως γιατί η βασική εικόνα που μού φερνει στό νού η ακρόασή του, είναι μιά μορφή οικεία πού συνεχώς μικραίνει και μικραίνει μέχρις πού εξαϋλώνεται χωρίς νάχει κλείσει τον κύκλο της...
Μέσα απο μιά πορεία οδυνηρή και σύντομη ,γεμάτη ερωτηματικά,απορίες(Why me?)απόμακρη ελπίδα,θυμό ,εξάντληση και αναμονή γιά το μή-περαιτέρω,μέ μιά πάντα αμυδρή αίσθηση τού θαύματος,πού φυσικά δέν έρχεται,ο Brahms γιά εντελώς άλλους λόγους, ακριβώς γιά την φράση του πού παρέθεσα στην αρχή, μεταδίδει μέσω αυτής τής μουσικής όλο αυτό το συναίσθημα τού ανολοκλήρωτου ,όπου δέν μπορούν να ειπωθούν όλα ή ακόμα και αυτά που έχουν σημασία ...
Είναι η φύση τών πραγμάτων τέτοια και η ´οικονομία´τού Βίου,όπου κανείς μένει άφωνος ή μέσα απο κρυμένες λέξεις προσπαθεί να αποχαιρετήσει κάτι πού δυνητικά θάπρεπε νάχει περισσότερο χρόνο πριν εμφανιστεί το Μαύρο Φώς.
Ομως στην ζωή δεν υπάρχει δικαιοσύνη και αυτό είναι γνωστό απο τήν πρώτη ανάσα μας.
Ετσι μαζί μέ τά ψεύτικα χαμόγελα ελπίδας πού προσπαθούν αποτυχημένα να μεταδοθούν ,πλέον, σέ ένα τρίκλινο δωμάτιο χωρίς ηχους ,υπάρχει το op.60 τού Brahms νά συμπαρίσταται.
Ισως αυτή νάναι η δύναμη τής Τέχνης..
´Οπως καί νά το κάνεις ,ένα κομμάτι ´πάντοτε´στόν Ανθρωπο θά υπάρχει´(Εκ τού Πλησίον,Οδ.Ελύτης.)..................
