Μουσεία

Essercizi

‘Ασκήσεις’ τις έλεγε ο ταπεινός μουζικάντης από τη Νάπολι, μάστορας το τσέμπαλου και διορισμένος αρχιμουσικός στη Βασιλική Αυλή, στην Ισπανία. 11 τόμοι με 545 ‘Ασκήσεις’ του Domenico Scarlatti που ο Χόροβιτς ανέσυρε από την αφάνεια το 1964, κάνοντας περίπου ότι και ο Gould για τα πιανιστικά του μεγάλου Ιωάννη Σεβαστιανού 9 μόλις χρόνια πρίν. Διάλεξε λίγες που τις θεωρούσε αντιπροσωπευτικές ‘της μεγάλης φαντασίας και της τόλμης αυτού του μεγάλου μάστορα, με την έμφαση στο στοιχείο της αντίθεσης για να μη πέφτει το ενδιαφέρον του ακροατή’. Μέσα από αυτές τις ασκήσεις ο Scarlatti προβάλει σαν ένας παράτολμος καινοτόμος με το θράσος αλλά και τη σιγουριά σχοινοβάτη. Είναι γεμάτες από Μεσογειακό Φώς μαζί με Μαυριτάνικα χρώματα, ανεμελιά και περίσκεψη, παιχνιδιάρες και συνοφρυωμένες, άλλοτε γκαστρωμένες με Σεφαρδικούς απόηχους κι άλλοτε να αλλοιθωρίζουν προς το flamenco - αλλά πάντα μεθυσμένες με τις τραγουδιστικές μελωδικές γραμμές του Ιταλικού bel canto. Σαν Κοσμογυρισμένες Ναπολιτάνες γεμάτες ταμπεραμέντο και μπρίο, άλλοτε αυστηρές, σχεδόν δραματικές κι άλλοτε γεμάτες με τη χάρι του ροκοκό, άλλες φορές πυρετικά φορτισμένες κι άλλες πάλι με νωχελικότητα και λάγνες cantilenas – και άπειρες σκαμπρόζικες πιανιστικές γιρλάντες και φιοριτούρες: Καθεμιά τους κι ένα μικρό αραβούργημα. O Χόροβιτς λάμπει σε αυτό το εξαιρετικά απαιτητικό ρεπερτόριο με τη μουσική να ρέει σαν ρυάκι και να σε παρασύρει. Τίποτα δεν είναι υπερτονισμένο και τίποτα δεν είναι εκθαμβωτικό. Οι πιό σύγχρονες εκδοχές του Πλετνιόφ και του Πογκορέλιτς πατάνε μεγαλόπρεπα τις μπανανόφλουδες της μεγαλόσχημης, βαρύγδουπης πιανιστικής ή του καταρράκτη από αρπισμούς και αστραφτερά εφέ αντίστοιχα. Ο Χόροβιτς είναι απλά αξεπέραστος. Οσο τον ακούω στη μουσική του Scarlatti, τόσο πιό πολύ μου φέρνει στο νού τους ρητορικούς jazzmen: την αστραποβόλα πνοή τύπων σαν τον Keith Jarrett ή τον Bill Evans.

‘Κάποιος άφησε την τούρτα έξω, στη βροχή...’

Δεν είναι και πολλοί αυτοί που γνωρίζουν τον Jimmy Webb, οι πιό ‘ψαγμένοι’ ίσως ξέρουν ένα από τα τραγούδια του, το ‘By The Time I Get To Phoenix’, οι υπόλοιποι αυτό το αριστούργημα που κάνει πιρουέττες ανάμεσα στο ιδιοφυές και στο kitsch, το ‘MacArthur Park’ με το Richard Harris. Γεννήθηκε στην Οκλαχόμα, γυιός Βαπτιστή Ιεροκήρυκα, άρχισε να παίζει πιάνο στα 6 του και σύντομα συνόδευε στη Λειτουργία τον πατέρα του στο εκκλησιαστικό όργανο. Οι πιστοί ‘είχαν κουφαθεί’ από τα εφευρήματα και τις μπαγαποντιές του μπόμπιρα στη διεκπεραίωση των Υμνων. Ο Jimmy Webb έφτασε στο Λος Αντζελες μέσα δεκαετίας του ’60 και άρχισε να δίνει τραγούδια του δεξιά κι αριστερά, να τα τραγουδούν άλλοι. Μιλάμε για Θρύλο που έπιασε το νήμα από ´κεί που το είχαν αφήσει ο Phil Spector και ο Brian Wilson. Ποπίστας ολκής έγραψε εξαιρετικά και δύσκολα τραγούδια. Ο Glenn Campbell έκανε επιτυχίες κάμποσα απ αυτά ενώ η αντιστικτική πολυπλοκότητα του ‘Up, Up and Away’ (5th Dimension) έφτασε να γίνει ο ήχος που συνόδευε τα διαφημιστικά της TWA. Πριν ο νεαρός καταλάβει καλά καλά που βρισκόταν, ο Frank Sinatra και η Barbara Sreisand έβαλαν στο ρεπερτόριό τους τα τραγούδια του και οι ατζέντηδες του έκαναν υπέρογκες προσφορές να εμφανισθεί στο Λας Βέγκας. Το στύλ του Jimmy Webb χρωστάει πολλά στο Phil Spector αλλά τα τραγούδια του, πέρα απ το ότι είναι λεπτοδουλεμένα και ενδημικά, σου δίνουν την εντύπωση ότι κρυφακούς τη συνομιλία κάποιου με τον εαυτό του. Σκέτη Ποίηση, καθόλου αμήχανη ή βεβιασμένη. Δίσκοι γνωριμίας α) And Someone Left The Cake Out In The Rain – The Songs of Jimmy Webb, συλλογή με διάφορους, περιλαμβάνει και μία βερσιόν του MacArthur Park με τη Donna Summer που αξίζει από μόνη της την αγορά του δίσκου, β) Glen Campbell Reunited with Jimmy Webb, την Αυστραλιανή βερσιόν με τα 14 (!) bonus tracks. Αλλά όσοι θέλετε να πηδήξετε ‘στα βαθειά’, πάτε κατευθείαν για τα δύο σόλο άλμπουμ του στη Reprise: ‘And So: On’ (1971) και ‘Letters’ (1972), και τα δύο με έντονες επιρροές Joni Mitchell (ήταν και κολλητή του), γεμάτα από διαμάντια (‘Met Her On A Plane’, ‘One Lady’, ‘When Can Brown Begin’) συν μιά τρομακτική εκδοχή του ‘Galveston’ από τον ίδιο, γεμάτη όμως με απόηχους του Tim Buckley.

‘Αγοράστε Εξαμβλώματα’

Ο James Chance (γνωστός και σαν James White και γεννημένος με το όνομα James Siegfried) έπαιζε άλτο σαξόφωνο και έσκασε μύτη στη Νέα Υόρκη το 1979. Ηταν άγριοι καιροί γιατί γύρω του μαινόταν η μάχη με πεδίο το Ανθρώπινο Σώμα: από τη μιά ο ηδονισμός της Disco και ο καθρέφτης της, το punk με το πέος σε μόνιμο πυρετό. Από την άλλη η επέλαση του AIDS, οι Ευαγγελικοί Ιεροκήρυκες και τα νομοσχέδια για την απαγόρευση των αμβλώσεων. Ο James Chance έφτιαξε με την κοπέλα του, τη Lydia Lunch, τους Teenage Jesus and the Jerks, από τους σημαιοφόρους του No Wave. Tα ουρλιαχτά της Yoko Ono σε συνδυασμό με την αναρχική slide του John Lennon (‘Yoko Ono/Plastic Ono Band’) είναι το σημείο αναφοράς αλλά ο Chance συνέχισε με τους Contortions: εδώ η βασική επιρροή ήταν το ‘Funhouse’ των Stooges, free jazz και James Brown. Το καρύκευμα τράβηξε σαν μαγνήτης παρείσακτους και avant κουλτουριάρηδες, διήρκεσε όσο μιά αστραπή, πέθανε νεό και όμορφο και έβγαλε τουλάχιστον ένα αριστούργημα: το άλμπουμ ‘Buy The Contortions’, καρκινωματική μεταλλαγμένη disco γεμάτη μανιακά scratch riffs από τις κιθάρες, σαξόφωνο σε ασυγκράτητο κέφι, φωνητικά χαπακωμένα και γεμάτα νεύρωση. Εδώ είναι όλα τα αρχέτυπα του punk-funk.