Franz Liszt - Σπουδές Υπερβατικής Ερμηνείας

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

Skakinen

AVClub Fanatic
22 November 2006
10,037
Αθήνα
images


Οι Σπουδές Υπερβατικής Ερμηνείας (Etudes d'execution transcendante, S.139) έχουν βασιστεί σε έργα (σπουδές) τα οποία ο συνθέτης έγραψε κατά καιρούς, κάποια μάλιστα σε νεαρή εφηβική ηλικία.
Το έργο που γνωρίζουμε σήμερα έλαβε την τελική του μορφή του 1851. Αποτελεί ένα από τα έργα της νεότητας του Liszt και παρ'όλο που δεν έχει το βάθος και τη εσωτερική διάθεση των ''Χρόνων Προσκυνήματος'' είναι έργο το οποίο κατέχει σημαντική θέση στην εργογραφία του συνθέτη.

Πρόκειται για 12 κομμάτια των οποίων το κλίμα ποικίλλει από το γαλήνιο μέχρι το οργιώδες. Από τεχνικής άποψης κάποια είναι ιδιαίτερα απαιτητικά και κουραστικά και γι'αυτό δεν παίζονται συχνά σαν σύνολο στις αίθουσες συναυλιών αντίθετα οι σολίστες προτιμούν να επιλέγουν κάποιες από αυτές ως μέρος του προγράμματός τους.


No. 1 Preludio (Presto)
Μικρή σε διάρκεια (< 1 λεπτό) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως προθερμαντήρια.
No. 2 χωρίς τίτλο (Molto vivace)
Πιθανώς εμπνευσμένη και από το παίξιμο του Paganini ο οποίος είχε επηρεάσει τον Liszt. Από τις δύσκολες τεχνικά.
No. 3 Paysage (Poco Adagio)
Paysage ''Τοπίο'' και αλλαγή διάθεσης προς το ηρεμότερο και γαλήνιο.
No. 4 Mazeppa (Allegro)
Εμπνευσμένη από ένα ποίημα του Victor Hugo στο οποίο ο ομώνυμος ήρωςα δένεται από τους αντιπάλους του στην πλάτη ενός αλόγου το οποίο αφήνεται ελεύθερο να καλπάσει στις Ουκρανικές στέππες. Μετά το ήρεμο μεσαίο μέρος η μουσική γίνεται ξέφρενη σαν τον καλπασμό του αλόγου μέχρι αυτό να καταρρεύσει από την κόπωση. Η Σπουδή αυτή θεωρείται από τα πλέον δύσκολα κομμάτια γενικά στο πιανιστικό ρεπερτόριο.
No. 5 Feux Follets (Allegretto)
''Τα φώτα( ή οι λάμψεις) των πνευμάτων'' είναι ο τίτλος της πολύ ατμοσφαιρικής αυτής σπουδής.
No. 6 Vision (Lento)
Και αυτή είναι μια ιδιαίτερα ατμοσφαιρική σπουδή με πολλούς αρπισμούς και αργή κλιμάκωση της δραματικότητας.
No. 7 Eroica (Allegro)
Με ηρωικό και δυναμικό χαρακτήρα όπως προϊδεάζει ο τίτλος.
No. 8 Wilde Jagd (Presto Furioso)
''Άγριο κυνήγι''. Ένταση και δυναμισμός και σ'αυτή την Σπουδή με ένα κάπως πιο ήρεμο μεσαίο τμήμα στο οποίο γίνεται... ανασύνταξη δυνάμεων για το τελικό ξέσπασμα.
No. 9 Ricordanza (Andantino)
''Ανάμνηση''. Ελαφρώς Σοπενίζουσα η πολύ όμορφη αυτή Σπουδή την οποία ο Busoni χαρακτήρισε ως ''ένα πακέτο με παλιά κιτρινισμένα
ερωτικά γράμματα''.
No. 10 χωρίς τίτλο Allegro agitato molto
Άλλη μια δυναμική και πολύ έντονη Σπουδή.
No. 11 Harmonies du Soir (Andantino)
Ήρεμο κομμάτι με την επαναλαμβανόμενη μελωδία του και με ένα ξέσπασμα κάπου στη μέση.
No. 12 Chasse-Neige (Andante con moto)
''Χιονοσκεπές από δυνατό άνεμο τοπίο ''. Ιδιαίτερα ατμοσφαιρική Σπουδή με όμορφη κλιμάκωση.
 
Last edited:

Skakinen

AVClub Fanatic
22 November 2006
10,037
Αθήνα
Ερμηνείες

Κάμποσοι είναι οι πιανίστες οι οποίοι έχουν ηχογραφήσει τις Σπουδές Υπερβατικής Ερμηνείας.
Σύμφωνα με τον εύστοχο διαχωρισμό του Κώστα περί ''αθλητικών'' και πιο ''ποιητικών'' ερμηνειών (περισσότερα εδώ) θα πρότεινα σαν δυό πολύ καλές επιλογές αυτή του Χιλιανού Claudio Arrau , καθώς και του Ρώσου Boris Berezovsky.
41RBQGYHK5L._SL500_AA240_.jpg
41RARY2R7YL._SL500_AA240_.jpg

Ο Arrau έκανε την ηχογράφηση στα 70 του (1974) και είναι μια εσωτερική και φιλοσοφημένη προσέγγιση η οποία κουβαλάει δεκαετίες εμπειρίας. Εγκυκλοπαιδικά για τον Arrau να αναφέρω πρώτον, ότι ως παιδί θαύμα, λέγεται ότι έπαιζε τις Σπουδές Υπερβατικής Ερμηνείας από τα 12 του και δεύτερον, ότι μαθήτευσε διπλα στον Martin Krause ο οποίος ήταν μαθητής του ίδιου του Franz Liszt.
Ο Ρώσος ηχογράφησε το έργο στα 27 του (1996) και το αποτέλεσμα είναι μια ερμηνεία απαστράπτουσας δεξιοτεχνίας με γρήγορα tempi και σφύζουσα από ενέργεια.

Άλλες ερμηνείες είναι του Leslie Howard (1989) ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω έχει ηχογραφήσει το σύνολο του πιανιστικού έργου του Liszt για την Hyperion σε 95 cd !!! από το 1985 μέχρι το 1999, του Gyorgy Cziffra (1957), του Jeno Jando (1994 -Naxos), του Evgeny Kissin (1996 -RCA).


Αν κάποιοι φίλοι θέλουν, ας προτείνουν κάποια άλλη ερμηνεία
καινούργια ή παλαιότερη.
 
Last edited:

Skakinen

AVClub Fanatic
22 November 2006
10,037
Αθήνα
Όσοι θέλετε μπορείτε να δείτε και να ακούσετε ένα απόσπασμα από μια ζωντανή ηχογράφηση όλων των Σπουδών από τον Boris Berezovsky. Πρόκειται για την Σπουδή No.4 (Mazeppa).

https://www.youtube.com/watch?v=LQPX_r7ifZA
 
Last edited:

Busoni

Supreme Member
5 July 2006
3,290
Πάτρα
Προσωπικά προτιμώ τον Arrau. Αποδίδει τις σπουδές με μεγάλη συνοχή, κάτι που ειναι πραγματικό κατόρθωμα σε έργα τέτοιων τεχνικών απαιτήσεων. Και μιλώντας για 'πιανιστικό αθλητισμό', η πραγματική κατάκτηση στον στίβο της ερμηνείας εδώ δεν είναι η υπερκέραση του τεχνικού εμποδίου(υπάρχουν άλλωστε πολλές τεχνικές ασκήσεις και μέθοδοι που διδάσκονται απο τα άγουρα χρόνια στους επίδοξους σολίστες) αλλά η είσοδος στην Τέχνη που κρύβεται πίσω απο τα αρπίσματα, τις οκταβες, και τα πιανιστικά τεχνάσματα του Liszt.

Εκτός του Arrau, αξιόλογο βρίσκω και τον Lazar Berman, τις ερμηνείες του οποίου ψάχνω τελευταία. Στις Υπερβατικές υπάρχουν πλήρεις ηχογραφήσεις στην Melodiya μεταξύ του '59-'61

26_1.JPG


ορισμένες σπουδές, ηχογραφημένες πρίν το '59, στο πακέτο της Arkiv(7 συνολικά)
historic-russian-archives-lazar-berman-edition-kiril-kondrashin-cd-cover-art.jpg


και η ηχογράφηση του 1963 στην οποία αναφέρομαι
b.59.6d.CF_1EvwV_LDnE_121_0.jpg
 

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,276
Αθήνα
Ο Arrau είναι και για εμένα η αναφορά. Έχω ακούσει όμως ίσως την ωραιότερη, την πιο τραγουδιστή Ricordanza από τον Cziffra. Τα βινύλια της Philips με τον Arrau έχουν επίσης εξαιρετική ποιότητα ήχου. Το κουτί με τις ηχογραφήσεις του Berezovsky δεν τα έχω σπίτι για άμεση σύγκριση αλλά είναι ένας εξαιρετικός πιανίστας.

Διαβάζω στο φυλλάδιο που συνοδεύει τους δίσκους μια συνέντευξη του Arrau που λέει ότι αυτή που σήμερα παίζεται είναι η τρίτη και τελική εκδοχή των υπερβατικών σπουδών που γράφτηκε το 1852. (Υπάρχουν τρείς εκδοχές του έργου. Η πρώτη του 1826 όταν ο Liszt ήταν 15 περίπου ετών, η δεύτερη περίπου δέκα χρόνια αργότερα 1838-1840 αφού είχε γνωρίσει και επηρεαστεί από άλλους συνθέτες και η τελική μορφή η πιο απλοποιημένη και προσαρμοσμένη στην τεχνική εξέλιξη του πιάνου σαν όργανο του 1852). Ο Arrau πιστεύει ότι έτσι όπως είχε γραφεί η δεύτερη εκδοχή του 1838 δεν θα ήταν δυνατόν να παιχθεί σήμερα σε αίθουσα κονσέρτου.

Έτσι ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μοναδική έκδοση αυτής της δεύτερης εκδοχής του 1838 από τον Ιταλό πιανίστα Massimo Gon στην εταιρία Velut Luna. Ήχος εξαιρετικός και πιανιστική μαστοριά από τα παλιά.

Gon.jpg

Μία δεύτερη ιδιαίτερα αθλητική επίδοση των σπουδών άκουσα από τον Βούλγαρο πιανίστα Vesselin Stanev στην εταιρία Sony.

Stanev front.jpg

Μην ακούσετε το έργο αργά το βράδυ με ακουστικά γιατί δεν θα σας κολλάει ύπνος λόγω της συνεχόμενης έντασης.