- 17 June 2006
- 14,350
Arnold Schoenberg: Gurrelieder
Κατ αρχήν τα ιστορικά: Τα κείμενα είναι του Δανού ποιητή Jens Peter Jacobsen. Βασίζονται σε μια μεσαιωνική επική μπαλάντα γεμάτη συναίσθημα και τραγικότητα. Ο Σαίνμπεργκ άρχισε να συνθέτει αυτή τη λυρική τοιχογραφία για τραγουδιστές, χορωδία και ορχήστρα το 1899. Είναι αμέσως μετά από τότε που του αρνήθηκαν την εκτέλεση της Βαλπούργιας Νύχτας γιατί οι περίπλοκες αρμονίες και τα τολμηρά ηχοχρώματά της “ξένιζαν” το κοινό. Τα Gurrelieder ένα έργο γιγάντιο και απίστευτα φιλόδοξο. Προλέγουν την επαναστατική αισθητική που θα έφερνε ο συνθέτης λίγα χρόνια μετά αλλά δεν ανήκουν σ αυτή. Πρόκειται για έναν Κύκλο: ένα έργο που, κατά τους ειδικούς, θυμίζει “συντομευμένη” -και αγρίως πειραγμένη- έκδοση του Τριστάνος και Ιζόλδη. Eίναι ποτισμένο από την μετα-Βαγκνερική Γερμανική αισθητική που απαιτεί τεράστια ορχηστρική ένταση και γι αυτόν ακριβώς το λόγο χρειάζεται τραγουδιστές που διαθέτουν μεγαλειώδεις, δυνατές φωνές, έστω και αν αυτές δεν είναι ιδιαίτερα “πλαστικές”. O συνθέτης, απογοητευμένος, εγκατέλειψε το έργο πολλές φορές παρά τις ζωηρές προτροπές του Richard Strauss - το τελείωσε μετά από 11 χρόνια. Η πρεμιέρα έλαβε χώρα στη Βιέννη το 1913 και ήταν Θριαμβευτική.
Το έργο θεωρείται ένα από τα μνημεία της Γερμανικής αισθητικής του τέλους του 19ου αιώνα. Δεν παρουσιάζεται συχνά γιατί κρίνεται ασύμφορο οικονομικά: χρειάζεται μια στρατιά από μουσικούς και χορωδούς για να αποδοθεί σωστά.
Το αισθητικό του εύρος εκτείνεται σ ένα φάσμα απροσμέτρητο: από τον Βάγκνερ μέχρι το καμπαρέ των Μπέρτολντ Μπρέχτ και Κούρτ Βάϊλ, με απόηχους από τις μουσικές των καρτούνς Τομ και Τζέρρυ - ο Scott Bradley που έφτιαξε τις μουσικές σε αυτά τα τελευταία ήταν από τους πιο αφοσιωμένους μαθητές του Σαίνμπεργκ στο Χόλλυγουντ.
Οι εκτελέσεις που ευτύχησαν να έχουν κατά καιρούς τα Gurre-Lieder είναι όλες πρώτης γραμμής: μέτριοι δεν καταπιάστηκαν ποτέ μαζί του. Αbbado, Sinopoli, Ozawa, Boulez είναι μερικοί από τους πιο φανταχτερούς Αποστόλους του, ο Robert Craft έχει κάνει μία εξαιρετική εκδοχή του στην οικονομική Naxos, τελευταία σπουδαία του έκδοση απ όσο ξέρω, είναι αυτή με τον Sir Simon Rattle, τη Φιλαρμονική του Βερολίνου κι ένα αστραφτερό κάστ από τραγουδιστές. Η έκδοση αυτή είναι στην EMI (2002) και πριμοδοτείται από τη φόρτιση, τον ηλεκτρισμό της "ζωντανής" ηχογράφησης.
