Ο Dmitri Shostakovich από τά τέλη τής δεκαετίας τού ´60 λόγω τής εύθραυστης σωματικής αλλά και ψυχικής του υγείας είχε αποκτήσει μιά ιδιαίτερη εμμονή με τον θάνατο.
Πολλά απο τά έργα τής τελευταίας του περιόδου έδιναν τήν αίσθηση πώς ο Συνθέτης τακτοποιούσε τά τού βίου του προτού εκδημήσει.
Η σονάτα γιά βιολί και πιάνο op.134 πρωτοπαρουσιάστηκε στά 1969 και παρότι ήταν ένα έργο σκοτεινό και ´δύσκολο´,τό Σοβιετικό κοινό τό υποδέχτηκε θερμά.
Εργο σέ 3 μέρη (Αndante,Allegretto,Largo)βασισμένο στό δωδεκάφθογγο,ξεκινά μέ μιά ερμητικά κλειστή μουσική φράση πού γιά λίγο αφήνει τήν θέση της σέ ένα ειρωνικό σχόλιο γιά νά επιστρέψει πάλι σέ έναν μυστηριακό διάλογο μεταξύ τών δύο οργάνων όπου το πιάνο συχνά σχολιάζει εν παραλλήλω τίς μουσικές φράσεις τού βιολιού(το οποίο συχνά παίζεται ´πιτσικάτο´ή και ´γκλισάντο´).
To πρώτο μέρος πάντως μοιάζει σάν ένας αργός στροβιλιστικός χορός,πού οδηγεί στό ´κενό´.
Το δεύτερο και άκρως ´επιθετικό´μέρος θεωρείται απο κάποιους πώς είναι ένα σχόλιο διαμαρτυρίας γιά την εισβολή τών Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία τό 1968.
Προσωπικά μού δίνει τήν εντύπωση πώς πρόκειται γιά ένα σχόλιο τού Σοστακόβιτς γιά τον εαυτό του.
Σάν τον άνθρωπο πού απειλείται από τον ερχομό τού φυσικού του τέλους καί το αρνείται και ακόμα τό διαπραγματεύεται.
Μιά άγρια πάλη πρίν την τελική αποδοχή,αλλά με γνωστό απο πρίν τον ´Νικητή´.
Ακολουθεί ένα Largo διαρκείας πού κυριαρχείται από μιά λυπημένη έως θρηνητική διάθεση,πού όμως διακόπτεται μουσικά από μιά επιφανειακή αίσθηση αδιαφορίας γιά τά επερχόμενα ή απο χορευτικές φράσεις,πού αποπειρώνται να ´ξεγελάσουν´τήν βασική ενασχόληση τού Συνθέτη.
Εν τέλει απο τήν μέση περίπου τού τελευταίου μέρους και εντεύθεν ,το βιολί ηχεί άγρια και σπαρακτικά ενώ το πιάνο απλά υπογραμμίζει τίς μουσικές φράσεις (κυρίως μέ τό αριστερό χέρι)ηχώντας ´αβάσταχτα μονότονα´.
Οι τελευταίες άγριες δοξαριές πού χάνονται στον χώρο,απλά επικυρώνουν τά ήδη αποδεχθέντα δεδομένα..............
Τον Ιούλιο τού 1975 ο σοβαρότατα πλέον ασθενής Shostakovich ολοκληρώνει το τελευταίο του έργο,πού είναι μιά σονάτα γιά βιόλα και πιάνο (οp.147).
Στίς 9 Αυγούστου αφήνει την τελευταία του πνοή.
Στίς 26/9/1975 δίνεται η πρεμιέρα στό σπίτι τού Συνθέτη.
Το έργο αποτελείται απο τρία μέρη(Μοderato,Allegretto,Adagio).
Tό πρώτο μέρος χάρις και στήν ιδιόμορφη και ´παχύρρευστη ´χροιά τής βιόλας ηχεί απόκοσμο καί ´πέραν τού κόσμου ετούτου´.
Μόνον το πιάνο ακούγεται κάποιες στιγμές ´θυμωμένο´αλλά γιά λίγο.
Στό τέλος του κυριαρχεί πάλι το ´πιτσικάτο´και βιολί και πιάνο ηχούν σάν τούς κτύπους τής καρδιάς.
Το δεύτερο μέρος ,σέ εντελώς διαφορετικό κλίμα,ξεκινά μέ μιάν ευχάριστη διάθεση,σχεδόν χορευτικά, όλο φρεσκάδα -περιέχει και παλιότερες ιδέες απο μιά ημιτελή όπερα τού Shostakovich πάνω στο έργο τού Gogol:The Gamblers)-αλλά και μπόλικη ειρωνεία πού διακόπτεται απότομα γιά να περάσει στό τρίτο και τελευταίο μέρος,πού είναι ένα Adagio διαρκείας 17 λεπτών.
Μέρος συγκινητικό και σπαρακτικό,πού βασίζεται σε σχόλιο τού Συνθέτη πάνω στην ´Σονάτα υπό τό Σεληνόφως´τού L.V.Beethoven.
Eνα μουσικό κομμάτι πού αποτελεί μιά από τίς πιό εμπνευσμένες συνθέσεις τού Shostakovich.
Μιά συνομιλία Beethoven και Συνθέτη ,πού γίνεται αναγνωρίσιμη στά πρώτα 5 λεπτά τού κομματιού και πού ο σύγχρονος Dmitri τήν προσεγγίζει μέ τεράστιο σεβασμό.
Ακολουθεί ένα τετράλεπτο σχόλιο απο την βιόλα (solo)όπου αναδύονται οι μνήμες απο τούς προπάτορες(Βach,Beethoven)μέσα απο ένα μουσικό τόπο τού τελευταίου μέρους του 20ού αιώνα.
Ολο τό υπόλοιπο κομμάτι είναι γεμάτο ιδέες(κάτι σάν την τελευταία αναλαμπή)τού Συνθέτη γεμάτες απο μιά υπερκόσμια τρυφερότητα πού τελικά επιστρέφουν στήν αγκαλιά τού φεγγαριού.
Νάναι τυχαίο άρα γε πού ο Shostakovich επέλεξε σάν τελικό συνομιλητή του τόν άνθρωπο πού εισήγαγε μουσικά το Ανθρώπινο Υποκείμενο στην Ιστορία???
Μάλλον όχι εάν δούμε και την δική του μουσική και όχι μόνον διαδρομή...
Η Regis επανεξέδοσε σέ c.d. καί τά δύο παρουσιαζόμενα έργα .
Βιολί ο εξαιρετικός και πρόωρα χαμένος Oleg Kagan,βιόλα ο Yuri Bashmet και πιάνο ο μεγάλος Sviatoslav Richter,πού ούτε μιά στιγμή δεν ´κλέβει τήν παράσταση´,από τούς πρωταγωνιστές ,πού στά συγκεκριμένα έργα είναι τά έγχορδα.
Δίσκος αναφοράς ............
Πολλά απο τά έργα τής τελευταίας του περιόδου έδιναν τήν αίσθηση πώς ο Συνθέτης τακτοποιούσε τά τού βίου του προτού εκδημήσει.
Η σονάτα γιά βιολί και πιάνο op.134 πρωτοπαρουσιάστηκε στά 1969 και παρότι ήταν ένα έργο σκοτεινό και ´δύσκολο´,τό Σοβιετικό κοινό τό υποδέχτηκε θερμά.
Εργο σέ 3 μέρη (Αndante,Allegretto,Largo)βασισμένο στό δωδεκάφθογγο,ξεκινά μέ μιά ερμητικά κλειστή μουσική φράση πού γιά λίγο αφήνει τήν θέση της σέ ένα ειρωνικό σχόλιο γιά νά επιστρέψει πάλι σέ έναν μυστηριακό διάλογο μεταξύ τών δύο οργάνων όπου το πιάνο συχνά σχολιάζει εν παραλλήλω τίς μουσικές φράσεις τού βιολιού(το οποίο συχνά παίζεται ´πιτσικάτο´ή και ´γκλισάντο´).
To πρώτο μέρος πάντως μοιάζει σάν ένας αργός στροβιλιστικός χορός,πού οδηγεί στό ´κενό´.
Το δεύτερο και άκρως ´επιθετικό´μέρος θεωρείται απο κάποιους πώς είναι ένα σχόλιο διαμαρτυρίας γιά την εισβολή τών Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία τό 1968.
Προσωπικά μού δίνει τήν εντύπωση πώς πρόκειται γιά ένα σχόλιο τού Σοστακόβιτς γιά τον εαυτό του.
Σάν τον άνθρωπο πού απειλείται από τον ερχομό τού φυσικού του τέλους καί το αρνείται και ακόμα τό διαπραγματεύεται.
Μιά άγρια πάλη πρίν την τελική αποδοχή,αλλά με γνωστό απο πρίν τον ´Νικητή´.
Ακολουθεί ένα Largo διαρκείας πού κυριαρχείται από μιά λυπημένη έως θρηνητική διάθεση,πού όμως διακόπτεται μουσικά από μιά επιφανειακή αίσθηση αδιαφορίας γιά τά επερχόμενα ή απο χορευτικές φράσεις,πού αποπειρώνται να ´ξεγελάσουν´τήν βασική ενασχόληση τού Συνθέτη.
Εν τέλει απο τήν μέση περίπου τού τελευταίου μέρους και εντεύθεν ,το βιολί ηχεί άγρια και σπαρακτικά ενώ το πιάνο απλά υπογραμμίζει τίς μουσικές φράσεις (κυρίως μέ τό αριστερό χέρι)ηχώντας ´αβάσταχτα μονότονα´.
Οι τελευταίες άγριες δοξαριές πού χάνονται στον χώρο,απλά επικυρώνουν τά ήδη αποδεχθέντα δεδομένα..............
Τον Ιούλιο τού 1975 ο σοβαρότατα πλέον ασθενής Shostakovich ολοκληρώνει το τελευταίο του έργο,πού είναι μιά σονάτα γιά βιόλα και πιάνο (οp.147).
Στίς 9 Αυγούστου αφήνει την τελευταία του πνοή.
Στίς 26/9/1975 δίνεται η πρεμιέρα στό σπίτι τού Συνθέτη.
Το έργο αποτελείται απο τρία μέρη(Μοderato,Allegretto,Adagio).
Tό πρώτο μέρος χάρις και στήν ιδιόμορφη και ´παχύρρευστη ´χροιά τής βιόλας ηχεί απόκοσμο καί ´πέραν τού κόσμου ετούτου´.
Μόνον το πιάνο ακούγεται κάποιες στιγμές ´θυμωμένο´αλλά γιά λίγο.
Στό τέλος του κυριαρχεί πάλι το ´πιτσικάτο´και βιολί και πιάνο ηχούν σάν τούς κτύπους τής καρδιάς.
Το δεύτερο μέρος ,σέ εντελώς διαφορετικό κλίμα,ξεκινά μέ μιάν ευχάριστη διάθεση,σχεδόν χορευτικά, όλο φρεσκάδα -περιέχει και παλιότερες ιδέες απο μιά ημιτελή όπερα τού Shostakovich πάνω στο έργο τού Gogol:The Gamblers)-αλλά και μπόλικη ειρωνεία πού διακόπτεται απότομα γιά να περάσει στό τρίτο και τελευταίο μέρος,πού είναι ένα Adagio διαρκείας 17 λεπτών.
Μέρος συγκινητικό και σπαρακτικό,πού βασίζεται σε σχόλιο τού Συνθέτη πάνω στην ´Σονάτα υπό τό Σεληνόφως´τού L.V.Beethoven.
Eνα μουσικό κομμάτι πού αποτελεί μιά από τίς πιό εμπνευσμένες συνθέσεις τού Shostakovich.
Μιά συνομιλία Beethoven και Συνθέτη ,πού γίνεται αναγνωρίσιμη στά πρώτα 5 λεπτά τού κομματιού και πού ο σύγχρονος Dmitri τήν προσεγγίζει μέ τεράστιο σεβασμό.
Ακολουθεί ένα τετράλεπτο σχόλιο απο την βιόλα (solo)όπου αναδύονται οι μνήμες απο τούς προπάτορες(Βach,Beethoven)μέσα απο ένα μουσικό τόπο τού τελευταίου μέρους του 20ού αιώνα.
Ολο τό υπόλοιπο κομμάτι είναι γεμάτο ιδέες(κάτι σάν την τελευταία αναλαμπή)τού Συνθέτη γεμάτες απο μιά υπερκόσμια τρυφερότητα πού τελικά επιστρέφουν στήν αγκαλιά τού φεγγαριού.
Νάναι τυχαίο άρα γε πού ο Shostakovich επέλεξε σάν τελικό συνομιλητή του τόν άνθρωπο πού εισήγαγε μουσικά το Ανθρώπινο Υποκείμενο στην Ιστορία???
Μάλλον όχι εάν δούμε και την δική του μουσική και όχι μόνον διαδρομή...
Η Regis επανεξέδοσε σέ c.d. καί τά δύο παρουσιαζόμενα έργα .
Βιολί ο εξαιρετικός και πρόωρα χαμένος Oleg Kagan,βιόλα ο Yuri Bashmet και πιάνο ο μεγάλος Sviatoslav Richter,πού ούτε μιά στιγμή δεν ´κλέβει τήν παράσταση´,από τούς πρωταγωνιστές ,πού στά συγκεκριμένα έργα είναι τά έγχορδα.
Δίσκος αναφοράς ............
Last edited:
