- 17 June 2006
- 14,350
Miles Davis: The Complete Live At The Plugged Nickel (Columbia 8 X CD)
Εχω ξαναγράψει εδώ γύρω για αυτό το εκπληκτικό άλμπουμ ένα κείμενο που μετέφερα από το παληό AVForum και δεν θα κουραστώ να το λέω και να το ξαναλέω: το Plugged Nickel, προσωπικά, το θεωρώ ως το ένα άλμπουμ του Miles Davis που δεν θα αποχωριζόμουν ποτέ. Eίναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο του καλύτερου κουιντέτου που είδε η τζάζ τα τελευταία 50 χρόνια.
Είναι ένα κουτί/τούβλο που περιέχει 8 CDs.
7 διαδοχικές συναυλίες στο club Plugged Nickel του Σικάγου, από το Κουιντέτο του Miles Davis, παραμονές Χριστουγέννων το 1965. Είναι η περίοδος πριν από τη στροφή του Miles στο τζάζ-ροκ.
Ο αρχηγός είναι σε φάση μετάλλαξης και ριζικής αναθεώρησης: μετά από το hard bop, πριν από το τζάζ-ροκ. Οδηγεί εδώ τέσσερις πιτσιρίκους που φαίνονται να αντιδρούν με την ευαισθησία σεισμογράφου στα ρεύματα του καιρού τους – τέσσερις νεαρούς μουσικούς που φέρνουν ήδη στο νού φτασμένους μαίτρ και που, καθένας τους, έμελλε να γράψει τη δική του συναρπαστική ιστορία στα χρόνια που έρχονταν. Εδώ μοιάζουν να έχουν χωνέψει ήδη πολύ καλά ό τι προηγήθηκε από αυτούς και να αλλοιθωρίζουν προς τη free jazz. Πέντε διαφορετικές φωνές που άλλοτε ενώνονται σε ταυτοφωνία κι άλλοτε μοιάζουν να τραβούν καθεμία το δρόμο της προς διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις.
Ο Herbie Hancock είναι στο πιάνο. Ο Wayne Shorter στο τενόρο σαξόφωνο. Στο μηχανοστάσιο στρογγυλοκάθεται η καλύτερη rhythm section που υπήρξε ποτέ: ο Ron Carter στο μπάσο και ο Tony Williams στα ντράμς.
Αν υπήρξε ποτέ καλύτερος ντράμερ από τον Tony Williams, εγώ δεν τον έχω ακούσει. Την εποχή που ηχογραφήθηκαν αυτά τα κονσέρτα ήταν μόλις 20 ετών. Ο τύπος είναι απλά αδιανόητος: η ενσάρκωση της απόλυτης αναρχίας μέσα στη φόρμα. Πειθαρχημένος και “χύμα” την ίδια στιγμη. Στο παίξιμό του ακούς όλη την παράδοση, από τον Kenny Clarke μέχρι τον Max Roach και τον Philly Joe Jones, μόνο που φτάνει σε σένα περίεργα μεταλλαγμένη. Ο Tony Williams είναι γρήγορος. Πολύ γρήγορος. Στήνει έναν πολυρυθμικό ιστό που σου θυμίζει παλμό, έναν καταιονισμό από σπινθήρες που ξεκινάει από τα πιατίνια και τρέχει αφηνιασμένος. Στο διάβα του απλώνει και αναπτύσσει ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι από ρυθμικά σχήματα που χορεύουν αχαλίνωτα σ ένα ατέλειωτο Βακχικό μεθύσι. Αλλοτε μοιάζει να υπονομεύει τα κομμάτια και να τα ανατινάζει από μέσα. Ο Williams δεν παίζει ποτέ δυνατά αλλά τα τύμπανά του επικυριαρχούν από την πρώτη στιγμή: κρατάει το tempo και, κάθε τρείς και λίγο, υποδαυλίζει εξαπολύοντας κύματα επιθετικότητας που διατρέχουν τον ήχο του γκρούπ σαν παγωμένα ρίγη.
Ο Ron Carter στο μπάσο είναι ο απόλυτος μετρονόμος. Το παίξιμό του είναι αιχμηρό, οστεώδες, γεμάτο γωνίες. Είναι άρχοντας, κράμα καλαισθησίας και στωικότητας, στην καρδιά της δράσης και, μαζί, "περίεργα" αποσυρμένος. Ελέγχει το σφυγμό και ηχεί απερίσκεπτα τολμηρός και, ταυτόχρονα, απίστευτα σίγουρος: είναι αυτός που μοιάζει να ξέρει ανα πάσα στιγμή που βρίσκεται το καθετί.
Ο Hancock είναι ο πιο αδικημένος απ όλους: τον ακούς κάπου στο βάθος, εκστατικό στραβόγαλο έμπλεο σεβασμού. Εξαπολύει κάτι φανκιές, ελικοειδή αρμονικά καρυκεύματα, κάθε φορά που του δίνουν χώρο να σολάρει παίζει κάτι ενδιαφέρον, συχνά σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό φτάνοντας στην πιο προφανή κατάληξη μέσα από τους πιο ανορθόδοξους δρόμους.
Τον Wayne Shorter δεν θυμάμαι να τον έχω ακούσει ποτέ σε δίσκους του Miles καλύτερον απ ότι εδώ. Μιά δαιμόνια ευστροφία, μιά εφευρετικότητα που σε αφήνει άφωνο, μιά ελευθεριάζουσα ρυθμική/αρμονική γλώσσα που κινείται σ ενα ευρύτατο φάσμα. Σπάνια κοντράρει κατά μέτωπο, έχει την τάση να βλέπει και να προσβάλλει τις συγχορδίες από ανορθόδοξες οπτικές γωνίες. Τονίζει, υπογραμμίζει, αλλοιώνει και ψέλνει.
Αφησα τελευταίο τον αρχηγό. Μοιάζει να είναι ο δραματουργός, αυτός που στήνει όλη την παράσταση. Δεν καπελώνει κανέναν, του αρκεί να είναι ο εαυτός του. Αυτή η μουσική που “γεννάει” εδώ μοιάζει γεμάτη από Αγια βρωμιά: χορεύει πάνω σε τσόφλια αυγών και λεπτές μεμβράνες, στην αραχνοϋφαντη υφή του λεπτού πέπλου που χωρίζει την ισχύ από την αυθάδεια, την εξουσία από την αλαζονεία, την τόλμη από το θράσος.
Το κουτί είναι σχετικά δύσχρηστο. Από τιμή, μάλλον “τσουχτερό”. Νομίζω πως είναι πια καταργημένο γιατί το είδα στο eBay να παίζει σε τιμές γύρω στα 240 ευρώ. Θα σας συνιστούσα να το αποκτήσετε χωρίς αναβολή, ακόμη κι αν χρειασθεί να μην αγοράσετε ούτε ένα CD για όλη την υπόλοιπη χρονιά. Για τους φανατικούς και τους ιστοριοδίφες είναι εκ των ών ουκ άνευ. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε, η ακουστική του ποιότητα είναι μάλλον πενιχρή, ο ήχος του προφανώς αναστηλωμένος από κασέτες. Δεν βοηθάει το σύστημά σας να αναδειχθεί, ούτε τα ηχεία να δείξουν τα δόντια τους. Αν είστε σκεπτικοί πόσο συχνά θα το κατεβάζετε από το ράφι του για να το ακούσετε, να μην το πάρετε.
Πηγές: Miles Davis: Kinds Of Blues (Gary Giddins: Visions of Jazz, Oxford University Press 1998)
