- 17 June 2006
- 49,350
Antonio Carlos Jobim - Stone Flower. (CTI-1970)
Το πετρολούλουδο είναι το πιο όμορφο λουλούδι του κόσμου. Όποιος το δει, μαγεύεται και αρνείται τα πάντα και μένει αιχμάλωτός του. Μόνο η αγάπη δυό νέων αποδεικνύεται τελικά πιο δυνατή και είναι η μοναδική εξαίρεση του κανόνα που δίνει και το happy end στον ρωσσικό αυτό θρύλο από τα Ουράλια όρη. Μουσική μπαλέτου για τον Sergei Prokofiev αλλά και μοναδικό δείγμα γραφής από τον πατέρα της bossa nova Antonio Carlos Jobim.
Σε μια από εκείνες τις σπάνιες συγκυρίες που γίνονται κάθε 40 ή 50 χρόνια ο Jobim, συναντάει τον τραγουδιστή Joao Gilberto και τους λευκούς Stan Getz και Charlie Byrd. Το desafinado και το κορίτσι της Ιπανέμα σαρώνουν τον πλανήτη με την υστερία της bossa και ο Getz, έτσι απλά, καπηλεύεται τη δόξα.
Το ταλέντο του Jobim όμως έχει καταγραφεί στους φίλους της jazz και φυσικά για την Βραζιλία όπου λατρεύτηκε σαν θεός.
Το Stone flower του Antonio Carlos κυκλοφόρησε το 1970. Μέσα σε λιγώτερο από δέκα χρόνια και τη βάναυση και υπερφίαλη χρήση του όρου και ρυθμού bossa nova, η μουσική βιομηχανία κατάφερε να στερέψει το παγκόσμιο ενδιαφέρον από αυτό το εξαιρετικό είδος. Κάθε ξοφλημένος συνθέτης θεώρησε καλό να έχει και μια bossa nova σε κάθε δίσκο. Και επιστρέφει ο Jobim να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
Ηχογραφείται στο θρυλικό studio του Rudy van Gelder με παραγωγό τον Creed Taylor. Εκεί στο studio μαζί με τον μεγαλύτερο σύγχρονο συνθέτη της Βραζιλίας, ένα από τα λαμπρότερα (όπως αποδείχθηκε αργότερ) ταλέντα, ο μουσικός και ενορχηστρωτής Eumir Deodato και λίγοι καταξιωμένοι jazz μουσικοί, μεταξύ τους οι Ron Carter, Airto Moreira, Hubert Laws, Joe Farrell.
Ο Jobim πιάνει το μαγικό του ραβδί και σαν τη μάγισα του παραμυθιού μαγεύει και αιχμαλωτίζει όσους αντικρύσουν το πετρολούλουδο. Οι συνθέσεις είναι ήρεμες, αργές, νωχελικές. Κάθε νότα είναι σοφά διαλεγμένη. Ο ίδιος στο ακουστικό πιάνο (χαρακτηριστικός ήχος σε όλες τις ηχογραφήσεις στο studio του van Gelder) το ηλεκτρικό με το tremolo και την ακουστική καθορίζει τις αδρές γραμμές της μελωδίας και τα όρια του αυτοσχεδιασμού για κάθε έναν από τους ταλαντούχους μουσικούς.
Το πιάνο και η κιθάρα δεν έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς τα σόλα αφήνονται διακριτικά στα χέρια άλλων οργάνων: βιολί, τρομπόνι, φλάουτο, σαξόφωνο. Τα κρουστά σε κρατάνε αδιαμφισβήτητα εντός Βραζιλίας, και η ενορχήστρωση είναι σχεδόν κινηματογραφική, περιγραφική, αφηγηματική. Εικόνες περνάνε μπροστά σου, νυχτερινές, σκοτεινές, στο σούρουπο ή πριν το χάραμα. Δεν είναι η Βραζιλία της άμμου και του ήλιου της Κοπακαμπάνα, είναι μια άλλη Βραζιλία κοσμοπολίτικη, διεθνής, σχεδόν δυτική.
Οι συνθέσεις, ακόμα και οι πιο γνωστές (Brazil) παίρνουν άλλες διαστάσεις, αυτοπροσδιορίζονται ως jazz, χωρίς να στερηθούν την ταυτότητά τους. Ο ίδιος ο Jobim μάλιστα τραγουδάει σε δυό συνθέσεις (Brazil, Sabia) με την εκφραστική βαθειά του φωνή για να σου ξαναθυμίσει ότι παρ όλο το ταξίδι είσαι στη Βραζιλία.
Δεν υπάρχει ούτε ένα κομμάτι που να μην είναι διαμάντι ακατέργαστο. Ούτε ένα που να μπορείς να του βάλεις έστω 9.5 Φυσικά το ομώνυμο Stone Flower πρέπει και θα ξεχωρίσει, όπως θα έπρεπε να ξεχωρίσει το ομορφότερο λουλούδι του κόσμου.
Η δε ηχογράφηση, παραμένει και σήμερα αναφοράς. Έχει φύσημα με το τσουβάλι, αλλά τα όργανα είναι τόσο φυσικά και σωστά τοποθετημένα σε διαστάσεις και θέση, που ξεχνάς το φύσημα και άλλες μικρολεπτομέρειες (κύρια υπερφόρτωση κάποιων εισόδων).
Ιδανικός για αργά τη νύχτα, με σβησμένα τα φώτα. Αρκούν τα ένα δυό led ή αν έχετε λυχνίες τα νήματα πυράκτωσης.
Το 1973 ο Carlos Santana, περιέλαβε το stone flower, σε μια εξαιρετικά κολακευτική διασκευή στον ιστορικό και καλύτερό του δίσκο Caravanserai. Το κομμάτι ξεχώριζε μέσα στο δίσκο. Ως συνήθως αναζήτησα την αρχική εκτέλεση.
Θυμάμαι την μέρα της αγοράς, γύρω στο 1974, στο ιστορικό κατάστημα δίσκων Ράμογλου (δεν υπάρχει πλέον) στην Τσιμισκή. Ρώτησα τον ιδιοκτήτη, τι θα έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στο stone flower και τα greatest hits του Wes Montgomery. Κοίταξε, σχεδόν με έκπληξη, τον 17χρονο με το ενισχυμένο (βλ. εισαγωγής) χαρτζηλίκι στο χέρι, για ένα δευτερόλεπτο και χαμογέλασε ελαφρά: μα… τον Jobim φυσικά… και διέκοψε απότομα καθώς κάποιος τον φώναξε και έτρεξε παραδίπλα.
Πλήρωσα και έτρεξα σπίτι. Είχε απόλυτο δίκιο. Μετά από δυό μήνες που πήρα και τον Wes, κατάλαβα αυτό που δεν πρόλαβε να πεί: «….πρώτα».
