Εχει γραφτεί πώς ο Schubert βρισκόμενος στό νεκροκρέββατό του ζήτησε νά τού παίξουν το κουαρτέτο 131 τού Beethoven.
Mύθος ή πραγματικότητα,κανείς δέν το ξέρει,αλλά ακούγοντας το Κουιντέτο Εγχόρδων D.956 τού ´γιά πάντα´Νεαρού Συνθέτη,πιθανολογείς πώς μπορεί και νάταν αληθινό το αναφερόμενο περιστατικό..
Εργο γραμμένο τό Καλοκαίρι τού 1828(μήνες πρίν τον θάνατο τού Schubert)αποτελεί τήν κορωνίδα τών συνθέσεων τού Bιεννέζου Κλασσικού.
Στο Κουιντέτο χρησιμοποιήθηκαν δύο τσέλλα δύο βιολιά και μιά βιόλα.
Η προσθήκη ενός δεύτερου τσέλου αντί μιάς δεύτερης βιόλας προσδίδει στό έργο μιά μεγαλύτερη ´βαθύτητα´και το δεύτερο τσέλο χρησιμοποιείται αναλόγως μέ τίς ανάγκες και απαιτήσεις τού Συνθέτη.Παλαιότερα παρόμοια χρήση σε κουιντέτα είχε κάνει ο Bocherini χωρίς όμως το ανάλογο αποτέλεσμα...
Αργότερα αποπειράθηκε να το επαναλάβει ο Brahms αλλά τελικά άλλαξε το τσέλο μέ πιάνο.
Εργο συμφωνικής Υφής(διαφαίνονται αρκετά κοινά στοιχεία με την 9η Συμφωνία:The Great)πού φτάνει στό απόγειο τής Συνθετικής ικανότητας τού Scubert,γεμάτο θαυμαστή συγκέντρωση,λυρισμό και με μιά ανατριχιαστική εκφραστική δύναμη,πού δέν επιτρέπει στον ακροατή να ασχοληθεί μέ οτιδήποτε άλλο.
Βαθειά υπαρξιακό και ανθρωπινο θέτει σέ κάθε νότα του ´δύσκολα´ερωτήματα γιά την τραγικότητα τής φύσης μας..
Το Allegro ma non Troppo ξεκινά μέ μιά φωτεινή και γλυκειά μελωδία,πού διαρκεί μόνον ένα λεπτό...
Αμέσως μετά εισβάλλει ένα θυελλώδες-θυμωμένο ´πέρασμα´πού δημιουργεί τά πρώτα ερωτηματικά..
Στην συνέχεια η ´απατηλή´μελωδία επανέρχεται αλλά η θάλασσα πιά παραμένει ταραγμένη.....
Ο τρόπος πού χρησιμοποιούνται τά μεγαλύτερα έγχορδα δίνει τον τόνο καί το συνεχές ταξίδι απο το Φώς στο Σκοτάδι (όπως και τού Schubert άλλως τε ,στον οποίον η σύφιλις έχοντας επηρεάσει έντονα και το θυμικό του τον οδηγούσε σέ ακραίες εξάρσεις χαράς και λύπης)και αντιστρόφως κόβει τήν ανάσα...
Τάρταρα και Παράδεισος μαζί σάν τήν αγωνία τού προδιαγεγραμένου και εν επιγνώσει τέλους.
Αρνηση(γιατί σε μένα Θεέ μου)και απόπειρα αποδοχής και μετά πάλι άρνηση και θυμός.Και πάλι μιά ελπίδα πού δίνει το λαμπερό ´Εξω Φώς´αλλά πού ο ´Εσω Εαυτός´κουρασμένος και τσακισμένος πιά ,απλά παρατηρεί τήν αχτίδα μέσα απο τίς γρίλιες τών μανταλωμένων παραθύρων.
Και μετά το συγκλονιστικό Adagio(δεύτερο μέρος):
To δεύτερο τσέλλο συνοδεύει σάν κοντρα-μπάσσο μιά απόκοσμη μελωδία ...
Είναι η ώρα τής Γαλήνης :'Oτι πέρασε πέρασε σωστά.Κι εκείνα ακόμα πού δεν πέρασαν πρέπει να καούν,τούτο το μεσημέρι πού καρφώθηκε ο ήλιος στήν καρδιά τού εκατόφυλλου ρόδου´.
Πώς μοιάζει αυτό το μέρος(μέσα στην πρωτοτυπία του ασφαλώς)μέ την ευχαριστία στην Θεότητα μέ τρόπο Λυδικό πού πέμπει ο Beethoven στο molto adagio τού οp.132...
To δεύτερο τσέλλο μετά συνοδεύει pizzicato το λοιπό κουαρτέτο καί ακολουθεί πλέον το σπαρακτικό κλάμα τής αποδοχής,τού περάσματος στό ά-χρονικό όπου ´Ουκ εστι λύπη,ουκ έστι στεναγμός´.
Αλλά όσο ακόμα τά δυό βιολιά επιμένουν να θυμίζουν οτι ακόμα υπάρχει ανάσα στο ασθενικό Σώμα, πλημμυρίζει το Είναι μέ Μνήμες ,μέ αγάπες και απώλειες Τοτε τά τσέλλα και η βιόλα επαναφέρουν την Ταξη..´Μην σπαταλάς την Πνοή πού σού χάρισε τούτη η Ανάσα´.
Και τότε το Ειναι συγκεντρώνεται στό παρόν γιά να χαρεί αυτό πού απομένει..
Δεν είναι ώρα γιά πολλές θύμησες τώρα...Σημασία έχει η μιά ακόμα χαρισμένη Πνοή.
Ακολουθεί το ´ερμητικό´και διφορούμενο Scherzo(τρίτο μέρος)...
Aγρια χαρά και χορός χωρίς όρια ή ο τελευταίος θυμός πού πρέπει να βρεί ´πέρασμα ´γιά να εκφραστεί??
Αγριες και κοφτερές δοξαριές πού ταράζουν την Μάνα Γή πού φέρνει στον Κοσμο αυτά τά ημιτελή πλάσματα τά Παιδιά της πού γεννιούνται μέ το Σημάδι τού Καταδικασμένου...
Και μετά από τον άγριο χορό τι μένει??H Λιτανεία τών εγχόρδων (andante sostenuto τού Τρίτου πάλι μερους)ένας Ψαλμός γεμάτος λυρισμό και θλίψη...
Και στό 6.50 περίπου πάλι οι άγριες δοξαριές εμπλουτισμένες αυτή τήν φορά απο τήν μελωδία,πού όμως διακόπτεται πλέον...Πάλι προβάλλει το ασθενικό σώμα,πού πώς να κοιμηθεί στήν κάψα τού καλοκαιριού όταν γνωρίζει πώς πλησιάζει ο Μεγάλος Υπνος??
Kαι έρχεται το Τέταρτο και τελευταίο μέρος τού Αριστουργήματος(Αllegretto)..
Τελικά αξίζει τον κόπο ο Αποχαιρετισμός.
Αφού είμαι ακόμα παρών μού πρέπει μιά τελευταία Μεγάλη Αγκαλιά μέ τήν Ανθρωπότητα .
Τής γνέφω μέ μεγαλύτερη Γαλήνη και Τρυφερότητα .´Οτι Πέρασε ,πέρασε σωστά´.
Τής αφήνω μιάν όσο μπορώ μελωδική μου Ανάμνηση...Δεν είμαι δά όμως και Θεός γιά νά μήν νοιώθω ,να μήν επιθυμώ ακόμα,νά μήν λυπάμαι πού ´Φεύγω´.
Συγκεντρώνω τίς Δυνάμεις μου και ανοίγω το Κλειστό Παράθυρο...
Οτι είχα να πώς το είπα στά προηγούμενα Μέρη...
Τώρα θέλω να απολαύσω αυτό πού έμαθα να απολαμβάνω 31 μόνον χρόνια.Μονον??
Κριμα και άδικο ,δίκαιο ή σωστό δεν μπορώ να κάνω αλλοιώς..
Αυτό μού δόθηκε.Εδώ μού τέθηκε η Τελική Γραμμή.
Ρίχνω μιά τελευταία ματιά στο Φώς και το Ευχαριστώ πού μέ Φώτιζε αλλά τώρα πιά αρχίζει και μέ Τυφλωνει...
Οι Δοξαριές τού Τέλους(σκληρές και στενάχωρες)μού θυμίζουν πώς ´φεύγοντας'πρέπει να σφαλίσω το Παράθυρο..Οι τελευταίες στιγμές μού ανήκουν αποκλειστικά.
'Eίπες εδώ και χρόνια:
Kατά βάθος είμαι ζητημα Φωτός.
Και τώρα ακόμα σάν ακουμπάς
στίς φαρδιές ωμοπλάτες τού Υπνου
ακόμα και όταν σε ποντίζουν
στο ναρκωμένο στήθος τού πελάγου
ψάχνεις γωνιές όπου το μαύρο
έχει τριφτεί και δεν αντέχει
αναζητάς ψηλαφητά την λόγχη
την ορισμένη νά τρυπήσει την καρδιά σου
γιά να την ανοίξει στο Φώς.´.
Το κουιντέτο D.956 γράφτηκε για ολόκληρη την ανθρωπότητα απο αυτόν πού πρίν φύγει ´Γιά Πάντα Νεος´πρόλαβε και σήκωσε στούς ασθενικούς του ώμους το φέρετρο τού Beethoven εναν μόλις χρόνο πρίν..
Εργο πού στην ουσία δέν περιγράφεται αλλά ακούγεται..Εργο Ζωής.Δώρο Ζωής.
Oι Hollywood Qt παραμένουν η πρώτη επιλογή παρότι έρχονται απο την δεκαετία τού 50..Ειδικά στο Adagio δεν έχουν αντίπαλο.
Οι Lindsays επίσης απο την ASV δίνουν μιά ´εσωτερική εκδοχή´τού έργου εστιασμένη στο σύνολο και όχι στίς επιμέρους ικανότητες τών ερμηνευτών.
Tέλος οι Alban Berg Qt προσφέρουν επίσης μιάν εξαιρετική ερμηνεία.
Υ.Γ.1
Στο κείμενο υπάρχουν αποσπάσματα απο ποιήματα του Γ.Σεφέρη.
Υ.Γ.2
Κείμενο γιά το κουιντέτο τού Schubert είχε παρουσιαστεί στό παλιό Avforum απο τον γράφοντα (απο τά πρώτα τής εκεί συμμετοχής του).Δυστυχώς λόγω απρονοησίας χάθηκε όταν έκλεισε τό φόρουμ.Δεν θυμάμαι τίποτα απο το περιεχόμενό του..Θάχε πολύ ενδιαφέρον να το ξανάβλεπα μόνον και μόνον γιά σύγκριση τής σημερινής και τής τότε προσεγγίσεως τού Εργου.
Mύθος ή πραγματικότητα,κανείς δέν το ξέρει,αλλά ακούγοντας το Κουιντέτο Εγχόρδων D.956 τού ´γιά πάντα´Νεαρού Συνθέτη,πιθανολογείς πώς μπορεί και νάταν αληθινό το αναφερόμενο περιστατικό..
Εργο γραμμένο τό Καλοκαίρι τού 1828(μήνες πρίν τον θάνατο τού Schubert)αποτελεί τήν κορωνίδα τών συνθέσεων τού Bιεννέζου Κλασσικού.
Στο Κουιντέτο χρησιμοποιήθηκαν δύο τσέλλα δύο βιολιά και μιά βιόλα.
Η προσθήκη ενός δεύτερου τσέλου αντί μιάς δεύτερης βιόλας προσδίδει στό έργο μιά μεγαλύτερη ´βαθύτητα´και το δεύτερο τσέλο χρησιμοποιείται αναλόγως μέ τίς ανάγκες και απαιτήσεις τού Συνθέτη.Παλαιότερα παρόμοια χρήση σε κουιντέτα είχε κάνει ο Bocherini χωρίς όμως το ανάλογο αποτέλεσμα...
Αργότερα αποπειράθηκε να το επαναλάβει ο Brahms αλλά τελικά άλλαξε το τσέλο μέ πιάνο.
Εργο συμφωνικής Υφής(διαφαίνονται αρκετά κοινά στοιχεία με την 9η Συμφωνία:The Great)πού φτάνει στό απόγειο τής Συνθετικής ικανότητας τού Scubert,γεμάτο θαυμαστή συγκέντρωση,λυρισμό και με μιά ανατριχιαστική εκφραστική δύναμη,πού δέν επιτρέπει στον ακροατή να ασχοληθεί μέ οτιδήποτε άλλο.
Βαθειά υπαρξιακό και ανθρωπινο θέτει σέ κάθε νότα του ´δύσκολα´ερωτήματα γιά την τραγικότητα τής φύσης μας..
Το Allegro ma non Troppo ξεκινά μέ μιά φωτεινή και γλυκειά μελωδία,πού διαρκεί μόνον ένα λεπτό...
Αμέσως μετά εισβάλλει ένα θυελλώδες-θυμωμένο ´πέρασμα´πού δημιουργεί τά πρώτα ερωτηματικά..
Στην συνέχεια η ´απατηλή´μελωδία επανέρχεται αλλά η θάλασσα πιά παραμένει ταραγμένη.....
Ο τρόπος πού χρησιμοποιούνται τά μεγαλύτερα έγχορδα δίνει τον τόνο καί το συνεχές ταξίδι απο το Φώς στο Σκοτάδι (όπως και τού Schubert άλλως τε ,στον οποίον η σύφιλις έχοντας επηρεάσει έντονα και το θυμικό του τον οδηγούσε σέ ακραίες εξάρσεις χαράς και λύπης)και αντιστρόφως κόβει τήν ανάσα...
Τάρταρα και Παράδεισος μαζί σάν τήν αγωνία τού προδιαγεγραμένου και εν επιγνώσει τέλους.
Αρνηση(γιατί σε μένα Θεέ μου)και απόπειρα αποδοχής και μετά πάλι άρνηση και θυμός.Και πάλι μιά ελπίδα πού δίνει το λαμπερό ´Εξω Φώς´αλλά πού ο ´Εσω Εαυτός´κουρασμένος και τσακισμένος πιά ,απλά παρατηρεί τήν αχτίδα μέσα απο τίς γρίλιες τών μανταλωμένων παραθύρων.
Και μετά το συγκλονιστικό Adagio(δεύτερο μέρος):
To δεύτερο τσέλλο συνοδεύει σάν κοντρα-μπάσσο μιά απόκοσμη μελωδία ...
Είναι η ώρα τής Γαλήνης :'Oτι πέρασε πέρασε σωστά.Κι εκείνα ακόμα πού δεν πέρασαν πρέπει να καούν,τούτο το μεσημέρι πού καρφώθηκε ο ήλιος στήν καρδιά τού εκατόφυλλου ρόδου´.
Πώς μοιάζει αυτό το μέρος(μέσα στην πρωτοτυπία του ασφαλώς)μέ την ευχαριστία στην Θεότητα μέ τρόπο Λυδικό πού πέμπει ο Beethoven στο molto adagio τού οp.132...
To δεύτερο τσέλλο μετά συνοδεύει pizzicato το λοιπό κουαρτέτο καί ακολουθεί πλέον το σπαρακτικό κλάμα τής αποδοχής,τού περάσματος στό ά-χρονικό όπου ´Ουκ εστι λύπη,ουκ έστι στεναγμός´.
Αλλά όσο ακόμα τά δυό βιολιά επιμένουν να θυμίζουν οτι ακόμα υπάρχει ανάσα στο ασθενικό Σώμα, πλημμυρίζει το Είναι μέ Μνήμες ,μέ αγάπες και απώλειες Τοτε τά τσέλλα και η βιόλα επαναφέρουν την Ταξη..´Μην σπαταλάς την Πνοή πού σού χάρισε τούτη η Ανάσα´.
Και τότε το Ειναι συγκεντρώνεται στό παρόν γιά να χαρεί αυτό πού απομένει..
Δεν είναι ώρα γιά πολλές θύμησες τώρα...Σημασία έχει η μιά ακόμα χαρισμένη Πνοή.
Ακολουθεί το ´ερμητικό´και διφορούμενο Scherzo(τρίτο μέρος)...
Aγρια χαρά και χορός χωρίς όρια ή ο τελευταίος θυμός πού πρέπει να βρεί ´πέρασμα ´γιά να εκφραστεί??
Αγριες και κοφτερές δοξαριές πού ταράζουν την Μάνα Γή πού φέρνει στον Κοσμο αυτά τά ημιτελή πλάσματα τά Παιδιά της πού γεννιούνται μέ το Σημάδι τού Καταδικασμένου...
Και μετά από τον άγριο χορό τι μένει??H Λιτανεία τών εγχόρδων (andante sostenuto τού Τρίτου πάλι μερους)ένας Ψαλμός γεμάτος λυρισμό και θλίψη...
Και στό 6.50 περίπου πάλι οι άγριες δοξαριές εμπλουτισμένες αυτή τήν φορά απο τήν μελωδία,πού όμως διακόπτεται πλέον...Πάλι προβάλλει το ασθενικό σώμα,πού πώς να κοιμηθεί στήν κάψα τού καλοκαιριού όταν γνωρίζει πώς πλησιάζει ο Μεγάλος Υπνος??
Kαι έρχεται το Τέταρτο και τελευταίο μέρος τού Αριστουργήματος(Αllegretto)..
Τελικά αξίζει τον κόπο ο Αποχαιρετισμός.
Αφού είμαι ακόμα παρών μού πρέπει μιά τελευταία Μεγάλη Αγκαλιά μέ τήν Ανθρωπότητα .
Τής γνέφω μέ μεγαλύτερη Γαλήνη και Τρυφερότητα .´Οτι Πέρασε ,πέρασε σωστά´.
Τής αφήνω μιάν όσο μπορώ μελωδική μου Ανάμνηση...Δεν είμαι δά όμως και Θεός γιά νά μήν νοιώθω ,να μήν επιθυμώ ακόμα,νά μήν λυπάμαι πού ´Φεύγω´.
Συγκεντρώνω τίς Δυνάμεις μου και ανοίγω το Κλειστό Παράθυρο...
Οτι είχα να πώς το είπα στά προηγούμενα Μέρη...
Τώρα θέλω να απολαύσω αυτό πού έμαθα να απολαμβάνω 31 μόνον χρόνια.Μονον??
Κριμα και άδικο ,δίκαιο ή σωστό δεν μπορώ να κάνω αλλοιώς..
Αυτό μού δόθηκε.Εδώ μού τέθηκε η Τελική Γραμμή.
Ρίχνω μιά τελευταία ματιά στο Φώς και το Ευχαριστώ πού μέ Φώτιζε αλλά τώρα πιά αρχίζει και μέ Τυφλωνει...
Οι Δοξαριές τού Τέλους(σκληρές και στενάχωρες)μού θυμίζουν πώς ´φεύγοντας'πρέπει να σφαλίσω το Παράθυρο..Οι τελευταίες στιγμές μού ανήκουν αποκλειστικά.
'Eίπες εδώ και χρόνια:
Kατά βάθος είμαι ζητημα Φωτός.
Και τώρα ακόμα σάν ακουμπάς
στίς φαρδιές ωμοπλάτες τού Υπνου
ακόμα και όταν σε ποντίζουν
στο ναρκωμένο στήθος τού πελάγου
ψάχνεις γωνιές όπου το μαύρο
έχει τριφτεί και δεν αντέχει
αναζητάς ψηλαφητά την λόγχη
την ορισμένη νά τρυπήσει την καρδιά σου
γιά να την ανοίξει στο Φώς.´.
Το κουιντέτο D.956 γράφτηκε για ολόκληρη την ανθρωπότητα απο αυτόν πού πρίν φύγει ´Γιά Πάντα Νεος´πρόλαβε και σήκωσε στούς ασθενικούς του ώμους το φέρετρο τού Beethoven εναν μόλις χρόνο πρίν..
Εργο πού στην ουσία δέν περιγράφεται αλλά ακούγεται..Εργο Ζωής.Δώρο Ζωής.
Oι Hollywood Qt παραμένουν η πρώτη επιλογή παρότι έρχονται απο την δεκαετία τού 50..Ειδικά στο Adagio δεν έχουν αντίπαλο.
Οι Lindsays επίσης απο την ASV δίνουν μιά ´εσωτερική εκδοχή´τού έργου εστιασμένη στο σύνολο και όχι στίς επιμέρους ικανότητες τών ερμηνευτών.
Tέλος οι Alban Berg Qt προσφέρουν επίσης μιάν εξαιρετική ερμηνεία.
Υ.Γ.1
Στο κείμενο υπάρχουν αποσπάσματα απο ποιήματα του Γ.Σεφέρη.
Υ.Γ.2
Κείμενο γιά το κουιντέτο τού Schubert είχε παρουσιαστεί στό παλιό Avforum απο τον γράφοντα (απο τά πρώτα τής εκεί συμμετοχής του).Δυστυχώς λόγω απρονοησίας χάθηκε όταν έκλεισε τό φόρουμ.Δεν θυμάμαι τίποτα απο το περιεχόμενό του..Θάχε πολύ ενδιαφέρον να το ξανάβλεπα μόνον και μόνον γιά σύγκριση τής σημερινής και τής τότε προσεγγίσεως τού Εργου.
Last edited: