Birelli Lagrene ...η καρδιά του Django χτυπάει ακόμα

supersonic

Μέλος Σωματείου
17 June 2006
49,351
Bireli Lagrene.
Ίσως ο μεγαλύτερος κιθαρίστας σήμερα, ή έστω εκείνος που αναγνωρίζεται ως ο καλύτερος από τους συναδέλφους του, ή έστω ο μοναδικός που θα μπορούσε να φέρει τον τίτλο του μετενσαρκωτή του Django Reinhardt του Βέλγου τσιγγάνου κιθαρίστα, του μεγαλύτερου που γνώρισε ο πλανήτης κατά γενική ομολογία.
Ίσως υπερβολικά όλα αυτά. Ίσως και όχι. Η ουσία είναι ότι ο Lagrene είναι ένας καταπληκτικός κιθαρίστας.

Γεννήθηκε το 1966 στην Αλσατία. Το τσιγγάνικο αίμα φαίνεται να ρέει στις φλέβες του αν και δεν το έχω ψάξει. Γύρω στις αρχές της δεκαετίας του 80 σε μια ηλικία που άλλα παιδιά μαθαίνουν να παίζουν ποδόσφαιρο ή τύμπανα αυτός ήταν ήδη το παιδί θαύμα που έπαιζε τα κομμάτια του μεγάλου Django (και όσοι έχουν ακούσει τον Django γνωρίζουν ότι ακόμα και παπαγαλία να τα παίξει κανείς είναι ο καλύτερος έπαινος) και μάλιστα με ψυχή και προσωπικότητα.

Εγώ τον γνώρισα πριν από 8 χρόνια εντελώς τυχαία από ένα δίσκο του Larry Coryell. Ο μεγάλος επίσης αυτός τεξανός κιθαρίστας, από τις μεγαλύτερες σχολές του fusion, με δικό του λόγο την ίδια εποχή που ακόμα περνούσε ο λόγος του Miles αλλά και των παιδιών της σχολής Miles, μετά από τα χρόνια της μεγάλης του επιτυχίας, συνέχισε την πραγματικά τεράστια δισκογραφία του αναζητώντας συνεργασίες με νέα ή ήδη καταξιωμένα ταλέντα.
Φανατικός κυνηγός του Coryell και αναζητώντας έναν πραγματικά καλό δίσκο του, μετά την άγονη δεκαετία του 85-95, πέφτω το 98 πάνω στο δίσκο Spaces Revisited. Γνωρίζοντας τον ιστορικό δίσκο για την εποχή του fusion της δεκαετίας του 70 με τον τίτλο Spaces που είχε φτιάξει ο Coryell με τον Billy Cobham και άλλους καταξιωμένους μουσικούς θεώρησα ότι ένα remake (?) μετά από 15 και χρόνια και με τουλάχιστον τον Cobham μαζί θα ήταν κάτι καλό. Στο δίσκο αυτό λοιπόν είναι μαζί ο Lagrene και ο μπασίστας από το Καμερουν Richard Bona. Και οι δύο τότε άγνωστοι σε μένα.
Περιττό να πω ότι στο δίσκο αυτοί οι δύο νέοι κλεβουν την παράσταση. Αφ ενός ο Lagrene εμφανίζεται σαν ο ισχυρός πόλος απέναντι στον Coryell με εκφραστικό και σαφή ήχο, νότες καθαρές και μελωδικές, φράσεις που αρχίζουν και τελειώνουν αντί να βολοδέρνουν πάνω κάτω, αίσθηση οικονομίας, και γενικά μεγάλο εδικό βάρος. Ο ήχος του Coryell από την άλλη είναι ο γνωστός, λεπτός, πριμαριστός, βιαστικός, σπαστικός (διάβαζε αντικονφορμιστικός) ενίοτε, με μεγάλη όμως πείρα, σπρωγμένος στα άκρα από τον νέο απέναντί του. Ο δε Bona από την άλλη με γεμάτο βαθύ ήχο, μακρυά από τη σχολή Jaco και των κλώνων του, μια γερή βάση δίπλα στον κολοσσό Cobham.
Οι συνθέσεις λίγο από όλα. Coryell, Mingus, Rollins. Ο δίσκος ήταν για μένα ίσως ένας στους δύο ή τρεις καλύτερους του Coryell.

Το 2002 ήμουνα στο Παρίσι και ψάχνοντας στο fnac πέφτω επάνω σε ένα ράφι γεμάτο Lagrene. Εκεί ήταν που κατάλαβα ότι ο «μικρός» είχε κάτι με τον Django. Στα βιαστικά και λίγη ακρόαση αγοράζω μόνο 3 δίσκους. Επίσης και ένα dvd με σούπερ τρίο Al Di Meola, Larry Coryell, Bireli Lagrene.
Από τότε αγοράζω συνέχεια.

Γενικά ο Lagrene ξεκίνησε γύρω στα 13 του να αντιγράφει τον Reinhardt από δίσκους που άκουγε ο πατέρας του. Αφού τα κατάφερε, οι πρώτες του εμφανίσεις μπροστά σε κοινό έκαναν μεγάλη εντύπωση και ήδη η φήμη του άρχισε να κάνει το γύρο του κόσμου. Πολλοί από τους δίσκους του της πρώτης εποχής δηλαδή γύρω στο 80 με 90 είναι μόνο με υλικό Reinhardt. Όμως είναι ακόμα πολύ νέος και ανώριμος και αν και παίζει πολύ καλά και εντυπωσιακά, το αποτέλεσμα δεν είναι τόσο πειστικό.
Μετά το 1990 αρχίζει και δείχνει τα δόντια του για τα καλά.

Ο ήχος του είναι πολύ κοντά στον δάσκαλο, αν και ο Django, είχε πιο λεπτό ήχο, με πολύ περισσότερο βιμπράτο και πολύ πιο σύντομα σόλο, ενώ τα ακόρντα ήταν πολύ πιο ξερά και κοφτά κάτι όμως που ήταν απαραίτητο τότε που οι ηχογραφήσεις γίνονταν με ένα μόνο μικρόφωνο και μια κιθάρα ακουστική έπρεπε να ακούγεται εξ ίσου δυνατά με τα τύμπανα, το μπάσο και το πιάνο.
Ο Lagrene από την άλλη πλευρά, έχει εξ ίσου καλή άρθρωση, αλλά εκεί που ίσως έχει ξεπεράσει το δάσκαλό του είναι στον αυτοσχεδιασμό. Εκεί ξεφεύγει πραγματικά, ξεκινώντας κατά κανόνα από παραλλαγή του θέματος, και αποστασιοποίηση από αυτό μέχρι που ο ακροατής να νομίζει ότι χάθηκε και ότι παίζει στην τύχη. Αυτός όμως μπορεί και συνεχίζει σε άλλο θέμα περνώντας επιδερμικά από το βασικό, μόνο και μόνο για να υπάρχει μια υπενθύμιση ότι ξέρει τι κάνει και πάλι από την αρχή μέχρι να νομίσεις ότι πραγματικά παίζει ένα άλλο διαφορετικό κομμάτι που με έναν αριστοτεχνικό τρόπο θα καταλήξει στο αρχικό θέμα έτσι από το πουθενά. Αυτή είναι μια συνηθισμένη τακτική που φαίνεται ότι την έχει κάνει τέχνη τα τελευταία 10 χρόνια.
Δεν υστερεί πουθενά, από απλό σόλο σε μια χορδή, με οκτάβες ή ακόρντα νότα νότα στο στυλ του Μontgomery, από αυτοσχεδιασμό με ακόρντα, αρμονικές, συρσίματα χορδών, ξυσίματα του σκάφους, ξεκουρντίσματα και κουρντίσματα της κιθάρας αυτοσχεδιάζοντας ή συνδυασμό όλων αυτών, φαίνεται ότι όλα τα έχει φτάσει σε υψηλό βαθμό τελειότητας.
Για έναν που δεν ασχολείται με το είδος, ίσως ακούγεται σαν ένας βαρετός κιθαρίστας από εκείνους τους πλανώδιους που βλέπει κανείς στους δρόμους της κεντρικής Ευρώπης να παίζουν τσάρλεστον ή βώντεβιλ. Αν κάποιος όμως έχει ασχοληθεί και του αρέσει ο Reinhardt νομίζει ότι είναι μπροστά στα μάτια του ο ίδιος βέλγος τσιγγάνος παίζοντας μαζι με τον Grappeli στα χρόνια του 45-50.

Στους δίσκους της ώριμης εποχής ο Lagrene χρησιμοποιεί φτασμένους μουσικούς του είδους, δηλαδή με τσιγγάνικες ρίζες. Παίζει σχεδόν μόνιμα ακουστική κιθάρα και η συνοδεία είναι βιολί, ακουστικό μπάσο και άλλη μια ή δυό ακουστικές κιθάρες για τέμπο. Τύμπανα όχι.
Παράλληλα όμως παρουσιάζει μια ιδιαίτερα πολύπλευρη μουσική προσωπικότητα καθώς έχει σχηματίσει και ηλεκτρικό τρίο όπου ο ίδιος παίζει ηλεκτρική, μαζί με ηλεκτρικό μπασίστα και ντράμμερ. Επίσης ακουστικά ντουέτα μακρυά από το στυλ Reinhardt, ή mainstream jazz κομμάτια. Γενικά τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σαφή προσπάθεια να βγάλει από πάνω του την σφραγίδα του δάσκαλου, αν και δεν υπάρχει λόγος, διότι το κάνει ιδιαίτερα πετυχημένα και αξιόπιστα, δίνοντας δείγματα ενός κιθαρίστα με τεράστιο μουσικό εύρος.
Δισκογραφικά δεν θα προτείνω όλα εκείνα που αναφέρουν το όνομα Reinhardt ή κάτι σχετικό στον τίτλο τους. Θεωρώ ότι είναι καλά για το στυλ τους αλλά τα μεταγενέστερα έχουν πιο ορθή, από την απλή αντιγραφή – δες τι μπορώ να κάνω- άποψη.
Στο ύφος της εποχής όμως του Reinhardt, θα ξεχωρίσω τους δίσκους Gipsy Project (2001) και Gipsy project and friends (2002). Και οι δύο είναι στο πνεύμα του κουιντέτου hot club de France που μάγεψε την κεντρική Ευρώπη πριν και μετά τον Β παγκόσμιο. Η μόνη διαφορά είναι ότι δεν υπάρχουν τύμπανα και πιάνο. Ο δεύτερος δίσκος έχει συμμετοχή πολλων μουσικών ιδίως κιθαριστών, αν και ο κύριος ρόλος δικαιωματικά πάει στον Bireli. Στο ίδιο πνεύμα είναι και το dvd με τίτλο Live in Vienna.
Σε ένα διαφορετικό στυλ, ακούστε το Front Page, ηλεκτρικό τρίο, με τους Dominique Di Piazza και Dennis Chambers στο μπάσο και τύμπανα (2000). Εντελώς άλλο άκουσμα.
Ντουέττο με τον Sylvain Luc, έναν άλλο κλασικά σπουδαγμένο κιθαρίστα, με ιδιαίτερο ταλέντο επίσης. (1999). Ο δίσκος είναι κάπως πιο ελαφρύς αλλά μόνο μέχρι να διαβάσεις τους τίτλους. Πχ Time after time, Isn’t she lovely, Blackbird κλπ. Τα κομμάτια είναι παιγμένα με εντελώς μπροστά τρόπο, δεν υπάρχουν άλλα όργανα, ο Luc είναι ιδιαίτερα άξιος στο να δίνει φοβερό τέμπο σαν μπασίστας και ντραμμερ όταν δεν παίζει κιθάρα.
Επίσης το Standards (1992) από την εποχή του μεταβατικού στυλ, μαζί με τον μεγάλο Niels Henning Orsted Pedersen και τον Andre Ceccarelli. Τρίο σε mainstream standards.
Πολύ καλός επίσης ο δίσκος Blue Eyes (1998) σε γνωστά κομμάτια φυσικά του Frankie με εξ ίσου καλή μπάντα Chris Minh Doky, Anre Ceccarelli και τον έμπειρο Maurice Vander…
Absolute must φυσικά το dvd Live in Vienna.
Στο άλλο dvd απλά φαίνεται η ζήλεια και η απορία των Di Meola και Coryell…

Αν γενικά έχετε απορία πως ήταν ο μεγλύτερος βιρτουόζος της κιθάρας, αυτός ο περίφημος Django Reinhardt, που λέγανε ότι είχε πουλήσει την ψυχή του στο διάβολο, αυτός που ζήλευε ο μεγάλος Les Paul, αυτός που ήταν το ίνδαλμα πολλών ροκάδων πχ Richie Blackmore, ακούστε σήμερα τον Lagrene. Ούτως η άλλως οι ηχογραφήσεις του Django ήταν τόσο άσχημα σωσμένες. Και από την άλλη ο Bireli Lagrene ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ κλώνος. Είναι ένας καθ όλα άξιος κιθαρίστας, άξιος συνεχιστής του θρύλου Reinhardt.
 

Attachments

  • gispy.jpg
    gispy.jpg
    3.7 KB · Views: 27
  • gipsy 2.jpg
    gipsy 2.jpg
    3.6 KB · Views: 25
  • front.jpg
    front.jpg
    2.7 KB · Views: 63
  • Lagrene%20-%20Move.jpg
    Lagrene%20-%20Move.jpg
    25.9 KB · Views: 26
  • duet.jpg
    duet.jpg
    3.5 KB · Views: 26
Last edited:

supersonic

Μέλος Σωματείου
17 June 2006
49,351
φυσικά θα ήταν παράλειψη να αναφέρω ότι το παραπάνω το έγραψα στο avforum τον Δεκέμβρη του 2005 εν όψει των συναυλιών του στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
 

Attachments

  • blueyes.jpg
    blueyes.jpg
    3.5 KB · Views: 62
  • vien.jpg
    vien.jpg
    3.6 KB · Views: 26