Δεν έχω δικαιολογίες. Ήρθε η ώρα και δεν χωρά άλλη καθυστέρηση.
Λόγω της επετείου; Τι το κάναμε δηλαδή, μόδα;
Όχι, τώρα απλά υπάρχει ο χρόνος και το περιβάλλον συγκλίνει. Βρέθηκα ήδη εκεί, επέστρεψα μετά από πολύ καιρό, ίσως και έναν ολόκληρο χρόνο. Στην αρχή αναρωτήθηκα τι να διαλέξω. Την αφηγηματική καθαρότητα του Αρνονκούρ, ή τη στουκτουραλιστική μεγαλοπρέπεια του Κλέμπερερ; Επέλεξα τον δεύτερο, από νοσταλγία. Οι τελευταίες μου επισκέψεις στα Πάθη κατά Ματθαίον, αυτόν τον Καθεδρικό των Καθεδρικών της Μουσικής ήταν με τον αυστριακό. Είχα χρόνια να προσκυνήσω το επίτευγμα του Όττο και η τελευταία φορά που θυμάμαι ήταν πάλι Πάσχα, του 2001.
Πρώτο πρελούδιο και χορωδιακό, Kommt Ihr Toechter. Η μουσική ρέει ζωογόνος και μεγαλόπρεπη, υποβάλλοντας συναισθήματα και ιδέες που υπερβαίνουν το άτομο και συμπλέκονται σε γοτθικές αψίδες που η κορυφή τους χάνεται στο ημίφως του υποσυνείδητου, σχηματίζουν περιστύλια διαδρόμων, που διατρέχονται από δέσμες φωτός, που προσπαθούν να εκτοπίσουν τις σκοτεινές κόγχες από την ουσία της ύπαρξης.
Ο αγνωστικιστής Κλέμπερερ θριαμβεύει στην ανάδειξη της ασύλληπτης ηθικής δύναμης του έργου, γιατί θεωρώ πως αναζητά την πηγή της όχι στο φόβο και το έλεος του Θεού, αλλά στην αγάπη και στην πίστη στον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που κατόρθωσε, στο πρόσωπο του Μπαχ να υπερβεί τόσο πολύ τα ανθρώπινα, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ανθρώπινες ποιότητες και χαρίσματα. Ο Κλέμπερερ έχει πλήρη επίγνωση της μοναδικότητας του επιτεύγματος, γι’ αυτό και παραμένει σεμνός, μακριά από την υπεροψία της τιάρας και της ποιμαντορικής ράβδου. Γνωρίζει πως το κέλυφος αυτού του οικοδομήματος φέρει και συγκρατεί τον τρόμο και το έρεβος, όπως τα αρπακτικά και οι αποκρουστικές μορφές που επικρέμονται στο εξωτερικό μέρος των γοτθικών ναών, με τα απειλητικά ράμφη τους να χάσκουν ανοιχτά προς κάθε κατεύθυνση. Γι’ αυτό και στην πιο σπαρακτική άρια του έργου, το Erbarme Dich, Mein Gott (σπλαχνίσου με, Θεέ μου), του Αποστόλου Πέτρου μετά τη στιγμή της άρνησης, ο Κλέμπερερ είναι ζεστός και ελεήμων, εκεί που η άλλη περίφημη ερμηνεία που έχω, αυτή του Αρνονκούρ, είναι συντριπτική.
Ανοίγω αυτό το νήμα φίλοι μου, ως αφορμή και πρόταση βήματος συλλογής εντυπώσεων και απόψεων για τα Πάθη κατά Ματθαίον του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ίσως του Απόλυτου Αριστουργήματος της Μουσικής.
Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!
Λόγω της επετείου; Τι το κάναμε δηλαδή, μόδα;
Όχι, τώρα απλά υπάρχει ο χρόνος και το περιβάλλον συγκλίνει. Βρέθηκα ήδη εκεί, επέστρεψα μετά από πολύ καιρό, ίσως και έναν ολόκληρο χρόνο. Στην αρχή αναρωτήθηκα τι να διαλέξω. Την αφηγηματική καθαρότητα του Αρνονκούρ, ή τη στουκτουραλιστική μεγαλοπρέπεια του Κλέμπερερ; Επέλεξα τον δεύτερο, από νοσταλγία. Οι τελευταίες μου επισκέψεις στα Πάθη κατά Ματθαίον, αυτόν τον Καθεδρικό των Καθεδρικών της Μουσικής ήταν με τον αυστριακό. Είχα χρόνια να προσκυνήσω το επίτευγμα του Όττο και η τελευταία φορά που θυμάμαι ήταν πάλι Πάσχα, του 2001.
Πρώτο πρελούδιο και χορωδιακό, Kommt Ihr Toechter. Η μουσική ρέει ζωογόνος και μεγαλόπρεπη, υποβάλλοντας συναισθήματα και ιδέες που υπερβαίνουν το άτομο και συμπλέκονται σε γοτθικές αψίδες που η κορυφή τους χάνεται στο ημίφως του υποσυνείδητου, σχηματίζουν περιστύλια διαδρόμων, που διατρέχονται από δέσμες φωτός, που προσπαθούν να εκτοπίσουν τις σκοτεινές κόγχες από την ουσία της ύπαρξης.
Ο αγνωστικιστής Κλέμπερερ θριαμβεύει στην ανάδειξη της ασύλληπτης ηθικής δύναμης του έργου, γιατί θεωρώ πως αναζητά την πηγή της όχι στο φόβο και το έλεος του Θεού, αλλά στην αγάπη και στην πίστη στον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που κατόρθωσε, στο πρόσωπο του Μπαχ να υπερβεί τόσο πολύ τα ανθρώπινα, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ανθρώπινες ποιότητες και χαρίσματα. Ο Κλέμπερερ έχει πλήρη επίγνωση της μοναδικότητας του επιτεύγματος, γι’ αυτό και παραμένει σεμνός, μακριά από την υπεροψία της τιάρας και της ποιμαντορικής ράβδου. Γνωρίζει πως το κέλυφος αυτού του οικοδομήματος φέρει και συγκρατεί τον τρόμο και το έρεβος, όπως τα αρπακτικά και οι αποκρουστικές μορφές που επικρέμονται στο εξωτερικό μέρος των γοτθικών ναών, με τα απειλητικά ράμφη τους να χάσκουν ανοιχτά προς κάθε κατεύθυνση. Γι’ αυτό και στην πιο σπαρακτική άρια του έργου, το Erbarme Dich, Mein Gott (σπλαχνίσου με, Θεέ μου), του Αποστόλου Πέτρου μετά τη στιγμή της άρνησης, ο Κλέμπερερ είναι ζεστός και ελεήμων, εκεί που η άλλη περίφημη ερμηνεία που έχω, αυτή του Αρνονκούρ, είναι συντριπτική.
Ανοίγω αυτό το νήμα φίλοι μου, ως αφορμή και πρόταση βήματος συλλογής εντυπώσεων και απόψεων για τα Πάθη κατά Ματθαίον του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ίσως του Απόλυτου Αριστουργήματος της Μουσικής.
Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!