Ο Μάγος Έρωτας

Η ισπανική μουσική παρά την πλούσια λαϊκή παράδοση αιώνων, τον πλουραλισμό των αναφορών και επιμειξιών (αραβικές, τσιγγάνικες, κλπ) δεν κατάφερε να δώσει μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα κάτι σημαντικό σε επίπεδο συνθετών ή και μεμονωμένων έργων στην κλασσική ευρωπαϊκή μουσική.

Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει όταν οι Άλμπενιθ και Γκρανάδος παρουσίασαν τα αριστουργήματα τους ‛Iberia’ και ‛Goyescas’ αντιστοίχως.

Ήταν όμως ο Μανουέλ Ντε Φάλλα που έμελε να καθιερώσει την μεγάλη (και πολιτιστικά) αυτή χώρα, στον χώρο της κλασσικής μουσικής, παρουσιάζοντας έργα που παρότι βασίζονταν στις λαϊκές της παραδόσεις, ενσωμάτωναν το ιμπρεσσιονιστικό άρωμα που είχε κατακλύσει την γείτονα Γαλλία αλλά και πρωτότυπες /πρωτόγνωρες φόρμες εκλεπτυσμένων zarzuelas (μικρών θεατρικών έργων βασισμένων σε τραγούδια).

Το αριστούργημα βέβαια του Ντε Φάλλα και παράλληλα η πολιτιστική του κληρονομιά στα δρώμενα του πολύπαθου προηγουμένου αιώνα, είναι ο ‛’Μάγος Έρωτας’ όπως καθιερώθηκε ή σωστότερα ο ‛Μαγεμένος έρωτας’ που αποδίδει ορθότερα την ισπανική ονομασία του ‛El amor brujo’.


Στην πρώτη του μορφή το έργο αποτελεί μία εξελιγμένη, ας επιτραπεί ο νεολογισμός, ισπανική οπερέτα, στην συνέχεια όμως ο συνθέτης το μετεξέλιξε σε μπαλέτο και με αυτή την μορφή το έργο γνώρισε την καθολική αποδοχή και επιτυχία.

Η ιστορία απλή: Στην αρχική της μορφή, μία τσιγγάνα προσπαθεί να χρησιμοποιήσει μαγικές δυνάμεις για να ξανακερδίσει τον αγαπημένο της (ο οποίος μάλλον νωρίς κατάλαβε ότι το είδος μας δεν είναι μονογαμικό) και όταν τα καταφέρνει απομακρύνεται από κοντά του για πάντα…

Στην τελική μορφή του έργου η υπόθεση είναι διαφορετική: ο κρυφός έρωτας της τσιγγάνας Καντέλας για τον Καρμέλο δεν μπορεί να ευδοκιμήσει αφού συνεχώς (την καίρια στιγμή) παρεμβαίνει το φάντασμα του πρώην συζύγου της (ο οποίος εν ζωή, άπιστος ων, της φόραγε τα σχετικά κερατάκια). Εκμεταλλευόμενη την μικρή αυτή αδυναμία του φαντάσματος (τρανό παράδειγμα ότι το χούι δεν φεύγει ούτε μετά θάνατον) πείθει την όμορφη φίλη της να παραπλανήσει /αποπλανήσει το φάντασμα την στιγμή που αυτή δίνει το πρώτο ερωτικό φιλί στον καλό της. Το φάντασμα παραδέχεται την ήττα του και αφήνει εφεξής τους ερωτευμένους να ζήσουν τον έρωτα τους.

Βεβαίως όλα αυτά φαντάζουν τετριμμένα, χωρίς την ασύλληπτης ομορφιάς μουσική του Ντε Φάλλα. Μία μουσική που χωρίς να χρησιμοποιεί ίχνος των γνωστών κλισέ (καστανιέτες, clapping, feet tapping, κλπ.) καταφέρνει να ηχεί απόλυτα ιβηρική λες και όλα αυτά τα στοιχεία είναι συνεχώς παρόντα.

Μία μουσική που καταφέρνει να μεταδώσει την συγκίνηση του παθιασμένου έρωτα, να τονίσει τον υπερβατικό απελευθερωτικό χαρακτήρα του, να εξυμνήσει την ικανότητα των ερωτευμένων να κατανικήσουν τα ηθικά και κοινωνικά τετριμμένα του περίγυρου τους, ταξιδεύοντας στην απόλυτη εμπειρία (που βέβαια τελικά μόνον πόνο θα τους φέρει).


Μία μουσική που η ακρόαση της δικαιολογεί την διαχρονική έφεση του είδους μας να εκστομίζει απιθανότητες, τις οποίες όσο η εμπειρία περισσότερο καταδεικνύει ως απατηλές και ανέφικτες, τόσο το θυμικό λατρεύει να τις επαναλαμβάνει, ανικανοποίητο και σαλεμένο, εξεγερμένο και αλλοπρόσαλλο, ντοπαρισμένο από την βέβαιη μελλοντική διάψευση του, η οποία προσδίδει όμως ακόμη μεγαλύτερη προσδοκία προσωρινής απόλαυσης .

Μία μουσική που γλαφυρά περιγράφει την απογειωτική μέθη, την παραζάλη που βιώνουν οι πλανώμενοι , μεσ’ την βεβαιότητα τους ότι μπορούν μέσω του έρωτα να πετύχουν την αιώνια χαρά, το υπερανθρώπινο, το μαγικό, το αποθεωτικό ……

Μία μουσική που δικαιολογεί την πρωτογενή έκσταση του αρσενικού εμπρός σε ένα υπέροχο γαλαζοπράσινο βλέμμα, μία κοριτσίστικη φωνή, ένα γαλατένιο στήθος…

Η αυθεντική μορφή του έργου βρίσκει άξια ερμηνεία υπό τον Ισπανό Jesus Lopez Cobos και βασική μονωδό την Αργεντινή Αlicia Nafe σε εξαιρετική ηχογράφηση της DENON.

Η περισσότερο καθιερωμένη τελική μορφή έχει ανεπανάληπτα ηχογραφηθεί με τον Τζιουλίνι και την υπέροχη Victoria De los Angeles στην EMI.


Σημ. :Πηγή για τα ιστορικά στοιχεία η μονογραφία του Peter Guttman.

Σημ. 2 : Σπυράκο βάλε φωτος, γιατί με την dial up θα μου σπάσουν τα νεύρα...

Σημ. 3: Λύμπε αν στείλεις ΠΜ στον Ντέμιαν με τα γνωστά σχόλια, την έβαψες ...

... επί του έργου παρακαλώ .....

προτείνετε κάποια εναλλακτική ηχογράφηση και αφήστε τα λοιπά ...:lehrer:

Κωστας Λυμπεροπουλος said:

του E. Ansermet, με τη Marina de Gabarain και την Ορχήστρα της Ρωμανικής Ελβετίας, στη Decca. Ηχογράφηση του 1955, κατά την γνώμη μου αξεπέραστη.

Click to expand...

Που την βρίσκουμε βρε παιδί μου αυτή ;

Την έχεις σπίτι για να πάρω μία ιδέα ;