Στην χώρα των λωτοφάγων

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

supersonic

Μέλος Σωματείου
17 June 2006
49,336
STCD10.jpg


Santana - Lotus. 1974. Columbia

1973. Μια χρυσή χρονιά γιά τη μουσική ροκ. Η χρονιά που σήμανε παράλληλα και το απώγειο της καρριέρας του Carlos Santana και της καλύτερης σύνθεσης του ιστορικού του συγκροτήματος. Τέλη Ιουνη το συγκρότημα στα πλαίσια της πρώτης παγκόσμιας περιοδείας του, φτάνει στην Ιαπωνία γιά ένα εικοσαήμερο εμφανίσεων, που έμειναν σταθμός στην καριέρα του.

Η συναυλία αποτυπώνεται σε μιά πολυτελή εξτραβαγκάντζα ενός τριπλού ζωντανού δίσκου με ό,τι μπορεί να σημαίνει κάτι τέτοιο σήμερα ή πολύ περισσότερο 35 χρόνια πριν. Ένα άλμπουμ που τα είχε όλα όπως θα έπρεπε:
Ηχογράφηση state of the art, πολυτέλεια και υψηλή γραφιστική και φωτογραφική τέχνη σε μιά πέρα από κάθε προσδοκία πλούσια συσκευασία, μυστικισμό και αυτοσυγκέντρωση, πλήρη αφοσίωση κοινού και υπευθύνων στο έργο τους επ απειλή χαρακίρι και φυσικά υπεράνω όλων τις καλύτερες και πιό άρτιες εκτελεστικά αποδόσεις γνωστών και μη κομματιών του συγκροτήματος.

Από τις πρώτες στροφές του βινυλίου με την παρουσίαση από τον Ιάπωνα παρουσιαστή, φυσικά δεν καταλαβαίνεις τίποτα, αλλά είσαι σίγουρος ότι ο άνθρωπος ασκεί κάποιο λειτούργημα, παρουσιάζει κάτι ξεχωριστό:
Το κοινό της Οσάκα τον ακούει χωρίς σχεδόν ψίθυρο, καθώς προφανώς αναγγέλει ότι το πρώτο κομμάτι είναι μιά αυτοσυγκέντρωση και όντως επί δυό λεπτά η αίθουσα παραμένει πραγματικά βουβή, καθώς ακούγεται μόνο το φύσημα των αναλογικών μαγνητοφώνων και οι βόμβοι από τους ενισχυτές του συγκροτήματος.
Πράγματα που μόνο στην Ιαπωνία θα γίνονταν.

Η εισαγωγή του Β3 του Tom Coster στο going home της συζύγου Coltrane δεν είναι και ό,τι πρέπει για έναρξη συναυλίας ροκ Και όμως…όταν το κομμάτι φτάνει σε ένα οργανικό κρεσέντο και όταν πιά ακούγεται η πολυπόθητη φράση:

Thank you for coming and from San Fransisco come: Santana !

που αποδευσμεύει λυτρωτικά το υπομονετικό κοινό και ξεσπάει στο χειροκρότημα του καλωσορίσματος ο ακροατής καταλαβαίνει ότι πρόκειται γιά κάτι διαφορετικό. Και αμέσεως στην εισαγωγή του πομπώδους (όπως και ο τίτλος) A1 funk ο Carlos με την κιθάρα του στο echoplex ξακαθαρίζει με το καλημέρα περί τίνος πρόκειται… πυροβολισμοί κατά ριπάς, από κάθε κατεύθυνση, πυρ κατά βούληση και το στάδιο αντηχεί: ο Carlos είναι εδώ, και δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Δεν μπορεί να τον αμφισβητήσει κανείς. Θα είναι μεγάλη βραδιά…
Το Α1 funk δίνει τη σειρά του στο every step of the way, το καταληκτικό κομμάτι από το Caravanserai. Το πρώτο γνωστό. Ενα κομμάτι που χτίζεται, πετραδάκι πετραδάκι, με την κιθάρα να σε τρυπάει στο νωτιαίο μυελο. Η μπάντα κεντάει. Δεν είναι δυνατόν να παίζουν ζωντανά. Και όμως η ζωντάνια φαίνεται από την αδρεναλίνη των μουσικών που ξεχειλίζει, αλλά και πάλι αποτυπώνεται τέλεια χάρη στην τεχνική των γιαπωνέζων Το κομμάτι ανεβάζει στροφές αργά αργά και εσύ το ρουφάς νότα νότα….Η καλύτερη επιλογή γιά να ξεκινήσει κανείς… Ο μεγάλος κιθαρίστας χειρίζεται όλα τα εφέ, αλλάζοντας ήχους στη σκηνή που στο στούντιο ίσως θα ήταν και με 5ή 6 κιθάρες. Το feedback ελέγχεται τόσο απλά και εύκολα όπως κάποιος από μας θα έβγαζε τα κλειδιά του να ανοίξει την πόρτα του σπιτιού του. 4.5 λεπτά αργότερα, το γαιτανάκι έχει ξεκινήσει και το γνωστό θέμα με το μεξικάνικο background ξετυλίγεται και σταματά λίγο μετά, αφήνοντας μόνο το fender Rhodes με τα κρουστά μέχρι να ξαναπάρει η κιθάρα τα ηνία…

Οι λέξεις είναι φτωχές… Πως είναι δυνατόν μιά ζωντανή εκτέλεση να είναι πιό άρτια από αυτήν του στούντιο? Πως ?
Δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς. Από πίσω έρχονται και τα χιτς…Η τριπλέτα Black magic woman, gypsy queen, oye como va…Μόνο που είναι πιό jazzy και φυσικά υπάρχει η φωνή του Leon Thomas, ενός καθαρόαιμου jazz τραγουδιστή με σπληλαιώδη φωνή και μεγάλη σκηνική παρουσία. Δίνει authority στην εκτέλεση, η μόνη ουσιαστική διαφορά, καθώς και πάλι η μπάντα προσπαθεί να ξεπεράσει την εκτέλεση του στούντιο. [Κάτι που καταφέρνει χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια…ο πρώτος δίσκος κλείνει με λατιν ύφος με κομμάτια από το welcome και του Airto Moreira.

Χωρίς να μπορείς να διανοηθείς τι άλλο θα μπορούσε να έχει ένα ζωντανό άλμπουμ περνάς στο δεύτερο δίσκο που ξεκινάει με ένα απόσπασμα από το περίφημο stone flower του Jobim, που σβήνει γλυκά δένοντας μέσα στο πρώτο κομμάτι που έκανε γνωστό το συγκρότημα, το ορχηστρικό waiting από τον πρώτο δίσκο, διαφοροποιημένο σημαντικά καθώς αντικατοπτρίζει την διαφορετική προσέγγιση στο Β3 του Tom Coster σε σχέση με αυτήν του Gregg Rollie. Στη συνέχεια υπάρχουν κάποιες πρώτες ιδέες και αμοντάριστα κομμάτια που αργότερα πήραν σάρκα και οστά στο Borboletta. Καθαρά jazz επιρροές, full αυτοσχεδιασμός με latin Background, funk αλλά και σκληρότερα περάσματα γιά να περάσουμε από την Samba de Sausalito, το ανέκδοτο Mantra, το απαραίτητο σόλο με τύμπανα και κρουστά, να κλείσει η πλευρά με το χιτ Se a cabo. Άλλη μιά εκτέλεση επιπέδου στούντιο prima vista….

Ο τρίτος δίσκος είναι αφιερωμένος στο κοινό που έχει αρχίσει να χάνει τη αυτοσυγκράτησή του και αναφωνεί πλέον χωρίς αιδώ viva Santana και ο Carlos ανταποδίδει με την μπαλάντα όλων των εποχών Samba pa ti. Το κομμάτι σταματάει και ξεκινάει κάθε λίγο και λιγάκι και ο κιθαρίστας βγάζει από την τσέπη του το feedback το προσφέρει στην κατάλληλη ποσότητα και περιμένει να πάρει πίσω το τέμπο από το κοινό… πόσο κοινό και πόσο τετριμμένο… Πόσες φορές το ακούσαμε άραγε, από τάλαντες, ατάλαντους και αξύριστους ροκάδες με μιά μπύρα στο χέρι και την κιθάρα στο άλλο… Εδώ όμως είναι αλλιώς, εδώ είναι θρησκεία, θυσία, αφοσίωση. Η απόλυτη προσφορά. Μιά κιθάρα τιθασευμένη πλήρως, ένα αγριο άτι με χαλινάρι και φτασμένο αναβάτη. Το σόλο τραβαέι σε διάρκεια περιλαμβάνοντας φράσεις από το Breezing, το my beautiful baloon ή to Brazil φτάνοντας τα 9 λεπτά. Μαγεία.
Ο δίσκος κλείνει με άλλα δυό μεγάλα σε διάρκεια κομμάτια το Toussaint overture από το ΙΙΙ και το Incident at Neshabur από το Abraxas. Ιδίως το τελευταίο διαρκεί κάπου 20 λεπτά και περιλαμβάνει και πάλι όλη την μαεστρία του συγκροτήματος και του κιθαρίστα στον αυτοσχεδιασμό (εδώ ακούμε πχ μεταξύ άλλων και το θέμα από τη Mary Poppins) . Ειδικά το κλείσιμο ανταμείβει το κοινό καθώς πέφτουν σαγηνευτικά οι εντάσεις σε σχεδόν επίπεδο ψιθύρου.

Όπως σε όλο το δίσκο έτσι και στο κομμάτι αυτό, ο Carlos έχει το ρόλο μαέστρου και πρώτου οργάνου, καθώς ο ακροατής διακρίνει ότι το tempo δεν υπάρχει με την πεζή έννοια που το γνωρίζουμε, αλλά έχει ρόλο αντίστοιχο με εκείνον στην κλασική μουσική. Είναι ρευστό και μεταβλητό σαν λάστιχο. Οι μουσικοί κρέμονται από τις κινήσεις του, τις νότες του καθώς η επιτυχία όλων των πολύπλοκων εφέ, κρέμεται από μιά κλωστή ή πιό σωστά από την ελάχιστη στροφή ενός ποτενσιόμετρου, καθώς γίνονται όλα με αυτό χωρίς συσκευές παραμόρφωσης…Το κόματι εξελίσσεται σε bossa nova ανεβάζει ιλιγγιώδη ταχύτητα και κλείνει πάλι ήρεμα και ψιθυριστά πλέον σε Colrtane ατμόσφαιρα, όπως είχε ξεκινήσει, τώρα πιά με την εισαγωγή του Let us go into the house of the Lord.

Ο δίσκος είναι ένας μουσικός σταθμός στη δισκογραφία του Carlos, στη δεκαετία του 70, ανάμεσα στα live, στη ροκ γενικότερα. Μιά massive overdose της τεχνικής ικανότητας, που σε έξι πλευρές δίσκου μπορούν να πονοκεφαλιάσουν ακόμα και τον πιό καλοπροαίρετο ακροατή. Ολες οι εκτελέσεις κατά κανόνα είναι μεγαλύτερες, ζωντανότερες, περισσότερο ευρηματικές από τις δεκάδες των προσπαθειών στο στούντιο και κυρίως μουσικά και οργανικά αρτιώτερες. Ίσως καλύτερο είναι γιά κάποιον να αφιερώσει τον χρόνο του αποσπασματικά, αν και το ενδιαφέρον χτίζεται σαν σε μιά καλή αστυνομική ιστορία ή περιπέτεια και ανυπομονείς γιά το πλουσιοπάροχο φινάλε.

Σαν ηχογράφηση γιά την εποχή του είναι μάλλον το απόλυτο άπειρο αν υπάρχει κάτι τέτοιο. Φυσικά πάντα με τα κριτήρια της εποχής. Αυστηρά γιαπωνέζικος ήχος, καθαρός, κλινικός, χωρίς παραμόρφωση, με πλούσια μεσαία και μπάσο μετρημένο. Οι δυό γιαπωνέζοι ηχολήπτες της Sony Tomoo Suzuki και Hideto Isoda αξίζουν συγχαρητήρια.

Αλλά και το υπόλοιπο πακέτο δεν πάει πίσω.
SANTANA_LOTUS.jpg

Το καλύτερο, πλουσιώτερο, αρτιώτερο και αριστοτεχνικότερο εξώφυλλο που έγινε ποτέ.

Ενα πολυσχιδές τρίπτυχο με επιπλέον σταυροειδή πολύπτυχα στις εξωτερικές πλευρές με παραστάσεις που ξεκινούν από τον Χριστό, το Βούδα, τις Πυραμίδες, το ήλιο, την ανάσταση, την έρημο, τους ανατολικούς άγιους με τα φωτοστέφανα, το αναγεννησιακό μπαρόκ και την Παναγία βρεφοκρατούσα, το σεληνιακό τοπίο σε ύφος Stanley Kubrik, τον γκουρού Shri Chinmoy, μαζί με κιτς μεταφυσικές εικόνες όπως ένα τεράστιο jumbo jet με το λογότυπο Santana μαζί με ιπτάμενους δίσκους. Θέματα ασύνδετα με πρώτη ματιά, αλλόκοτοι συνειρμοί με χαώδεις διαφορές και κοινές αρχές και καταλήξεις.
Και φυσικά στο εξώφυλλο ο λιτός λωτός σε κατάμαυρο φόντο που τα περιβάλει και περικλείει όλα.

Όλα αυτά τα θαυμαστά είναι πόνημα του εμπνευσμένου γιαπωνέζου γραφίστα Tadanori Yokoo,
http://www.adcglobal.org/archive/hof/2000/?id=205
ενώ το εσώφυλλο (ένα από τα εσώφυλλα) κοσμεί μιά εξαιρετική ευρυγώνια πανοραμική φωτογραφία του σταδίου και της σκηνής κάτω από τη σημαία με τον γιαπωνέζικο κόκκινο ήλιο, του Kenji Miura. Ειλικρινά δεν θα ανέφερα κανένα από τα ονόματα αυτά, αν δεν υπήρχε σοβαρός λόγος. Ανθρωποι καταξιωμένοι στη δουλειά τους που βάλανε ένα μεγάλο κάτι στο τελικό αποτέλεσμα.

san3.jpg

Στην Ιαπωνική έκδοση ο δίσκος τα έχει όλα (και περισσότερα από την αρχική έκδοση στο βινύλιο) μαζί με ένα πλούσιο ένθετο βιβλίο, δυστυχώς στα Ιαπωνικά, αλλά πάλι με πολλές καταπληκτικές φωτογραφίες του Miura, από την περιοδεία, όπως τον Carlos να παίζει μια fender Stratocaster !, ή να συνομιλεί με τον γραφίστα.

Δίσκοι σαν το Lotus δυστυχώς ή μάλλον ευτυχώς δεν βγαίνουν συχνά. Οι τριπλοί ζωντανοί δίσκοι άλλωστε ήταν πάντα σπάνιοι. Θυμάμαι έτσι γρήγορα το yessongs, το welcome back my friends to the show that never ends, το concert for Bangla Desh. Όλοι σημαντικοί και ιστορικοί, αλλά κανείς δεν είναι Lotus. (ακόμα και ο Scaruffi του δίνει 7/10)

Μετά το Lotus όλα άλλαξαν. Αμέσως βγήκε το Borboletta με όλο το υλικό που προϋπήρχε και ετοιμάζονταν κατά τη διάρκεια του 73 και της περιοδείας και το όνειρο ξεφούσκωσε, παφ, σαν ένα συνεφάκι με την ανακοίνωση του πεζού τίτλου amigos.

Το Lotus ήταν ένα έργο τέχνης από κάθε άποψη.

Υ.Γ. Γιά την ιστορία…. κυκλοφόρησε το 1974 και κατάφερα να το αγοράσω στις αρχές του 1975 μετά από ανηλεή αναζήτηση καθώς ή φήμη του στα έντυπα όπως ΝΜΕ κλπ το είχε αναδείξει σε κάτι σαν πολυπόθητο φετιχ, σε μιά γερμανική κόπια με ένα sticker επάνω του με την τιμή των 54 μάρκων και την ένδειξη sonderpreis δηλαδή ειδική τιμή… Ποιός μπορούσε τότε να ξοδέψει ένα ανάλογο ποσό. 750 δραχμές είχα δώσει τότε, τις πρώτες μέρες μου στο πανεπιστήμιο. Ποσό τεράστιο που αντιστοιχούσε σε τιμή 5 κανονικών δίσκων. Η νέα επανέκδοση, πιστή ρέπλικα αξίζει με το παραπάνω από κάθε άποψη.
 
Last edited:

Γιώργος Κουν.

Supreme Member
19 June 2006
8,022
Αιγάλεω
Δημήτρη, ήταν τελικά "επίσημη" (δισκογραφικά) παγκόσμια κυκλοφορία ή κυκλοφόρησε αρχικά μόνο στην Ιαπωνία;
Θυμάμαι κάποιους "μυημένους" να τον ψάχνουν κάποτε απεγνωσμένα και να μην τον βρίσκουν.

Επι της ουσίας, μία μόνο δική μου παρατήρηση: Ο δισκος είναι πραγματικά και για πολλούς λόγους, μοναδικός, καταπώς τον ανέλυσες. :grinning-smiley-043
Η δική μου ένσταση έγκειται στον ήχο (tone) που επέλεξε ο Carlos για την πλειονότητα τον κομματιών. Δεν ξέρω αν φταίει to Echoplex ή τι άλλο (ξέρεις αλήθεια με τι κιθάρα έπαιζε αυτην την περίοδο;), αλλά νομίζω πως υπάρχει κάτι σαν mid-boost που σε συνδυασμό με κάποιο εφέ κάνει τον ήχο της κιθάρας ολίγον "καραμουζέ" και in your face. Είναι κάτι που μου έκατσε εξαρχής στραβά και παρότι σε κάθε ακρόαση προσπαθώ να το αγνοήσω, εκείνο πάλι τσούπ! είναι εκεί.. Λεπτομέρεια θα μου πείς, αλλά απο το "μάστορα" όλα τα θέλω τέλεια! :worshippy:
 

supersonic

Μέλος Σωματείου
17 June 2006
49,336
Re: Απάντηση: Στην χώρα των λωτοφάγων

Δημήτρη, ήταν τελικά "επίσημη" (δισκογραφικά) παγκόσμια κυκλοφορία ή κυκλοφόρησε αρχικά μόνο στην Ιαπωνία;
Θυμάμαι κάποιους "μυημένους" να τον ψάχνουν κάποτε απεγνωσμένα και να μην τον βρίσκουν.

Επι της ουσίας, μία μόνο δική μου παρατήρηση: Ο δισκος είναι πραγματικά και για πολλούς λόγους, μοναδικός, καταπώς τον ανέλυσες. :grinning-smiley-043
Η δική μου ένσταση έγκειται στον ήχο (tone) που επέλεξε ο Carlos για την πλειονότητα τον κομματιών. Δεν ξέρω αν φταίει to Echoplex ή τι άλλο (ξέρεις αλήθεια με τι κιθάρα έπαιζε αυτην την περίοδο;), αλλά νομίζω πως υπάρχει κάτι σαν mid-boost που σε συνδυασμό με κάποιο εφέ κάνει τον ήχο της κιθάρας ολίγον "καραμουζέ" και in your face. Είναι κάτι που μου έκατσε εξαρχής στραβά και παρότι σε κάθε ακρόαση προσπαθώ να το αγνοήσω, εκείνο πάλι τσούπ! είναι εκεί.. Λεπτομέρεια θα μου πείς, αλλά απο το "μάστορα" όλα τα θέλω τέλεια! :worshippy:


Επίσημη. Τώρα αν έκανε αρχή από εκεί δεν θυμάμαι.
Από τότε που άρχισα να το ψάχνω το ήξερα ως επίσημο και μετά από κανα εξάμηνο το βρήκα.
Γιά τον τόνο έχεις απόλυτο μα απόλυτα δίκιο.
Και γιά μένα είναι η μοναδική ένσταση.
Gibson Les Paul custom deluxe αναφέρεται γενικώς και στις φωτό επίσης.
Και εγώ θα προτιμούσα τον ήχο της SG από το Live at Fillmore αλλά....θα βολευτώ και με αυτό