Σκέτη ...μέθη!

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

17 June 2006
14,350
cherk.gif


Με την εξαίρεση των έργων για εκκλησιαστικό όργανο όλη η μουσική που έγραψε ο Μπάχ για πλήκτρα είναι στην ουσία Ασκήσεις. ‘Για το νέο μουσικό που θέλει να μάθει και για την ευχαρίστηση αυτών που είναι ήδη επιδέξιοι’ ήταν ο υπότιτλος του Κάντορα για το Καλοσυγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο. ‘Ασκήσεις που Ανανεώνουν το Πνεύμα των Μουσικόφιλων’ έγραφε αλλού. Οι μουσικολόγοι παρατηρούν ότι μετά το 1720, σχεδόν ολόκληρη η μουσική του Κάντορα για πλήκτρα έγινε διδακτική ή φτιάχτηκε σε ‘παιδαγωγική’ μορφή. Τις έλεγε Ασκήσεις και είναι τέτοιες: αλλά ασκήσεις για να αναπτύσσει κανείς όχι μόνο την τεχνική του στα πλήκτρα αλλά και στη σύνθεση, πρότυπα μιάς φόρμας που υποκινεί και ερεθίζει, η δουλειά ενός συνθέτη που μιλάει σε άλλους συνθέτες. Η μουσική για πλήκτρα στο σύνολό της έχει γραφτεί πρώτα και κύρια για την ευχαρίστηση του εκτελεστή. Ξυπνάει κάτω από τα δάχτυλά του και μόνο αυτός μπορεί να την εκτιμήσει σε όλη της την έκταση, όλες της τις λεπτομέρειες, την αρχιτεκτονική της, τις πολλές ‘φωνές’, τις σχέσεις μεταξύ τους, τις αλληλεπιδράσεις τους, τον τελικό συγκερασμό που φτιάχνει το μοναδικό χαρμάνι.
Ο Ferruccio Busoni που μετέγραψε για πιάνο πολλά έργα του Μπάχ τα οποία στην αυθεντική τους μορφή είχαν γραφεί για άλλα όργανα, ακολούθησε ακριβώς αυτή την πρακτική του Κάντορα. Για τον γράφοντα, η κορωνίδα αυτών των μεταγραφών του Busoni είναι η Chaconne, βασισμένη στη 2η παρτίτα για βιολί, BWV 1004. Την έχω ακούσει με την Tatiana Nikolayeva, άψογη αν και ίσως λίγο παληομοδίτικα παιγμένη. Με τον Michelangeli σε μονοφωνική εξαιρετική έκδοση και ψάχνω να τη βρώ με τον κατ εξοχή εκτελεστή του Μπάχ για μένα, τον Edwin Fisher. Αλλά πρόσφατα την άκουσα με τον Shura Cherkassky και με μέθυσε: ίσως το πιό εντυπωσιακό 15λεπτο για σόλο πιάνο που έχω ακούσει ποτέ. Και έχω ακούσει πολλά.
Η Chaconne βρίσκεται σ ένα κουτί με 6 δίσκους της Nimbus, απρόσμενα φτηνό (20 λίρες Αγγλίας) αφιερωμένο στον μεγάλο μαίτρ. Αδυνατείς να πιστέψεις ότι παίζεται από δέκα δάχτυλα. Είναι μοντέλο οικονομίας, φρασεολογίας, τονισμού, χροιών, χρωματικής ποικιλίας, τρυφερότητας και φαντασίας. Το legato της σχεδόν τέλειο. Και πάνω απ όλα, πάντα, το τραγούδι. Από έναν μάγο που παίζει με την κυριολεκτική έννοια του όρου. Σχοινοβάτης, ξεχύνεται μέσα στους λαβύρινθους, γυρνάει γύρω απ το πολυφωνικό κέντρο βαρύτητας και παίζει με τις εντάσεις χωρίς ποτέ να χάνει το μίτο της Αριάδνης: το Τραγούδι. Ενα τραγούδι συνεχές, αφοπλιστικό, φρενήρες – σκέτη μέθεξη.