Τό 1865 ο Johannes Brahms ήταν 32 ετών.Τον Φεβρουάριο τού ιδίου έτους έχασε τήν μητέρα του,γεγονός πού τού προκάλεσε μεγάλο πόνο.
Αυτή τήν περίοδο άρχισε να συνθέτει το ´Γερμανικό Ρέκβιεμ´.Αφορμές γιά τήν σύνθεση θεωρούνται τόσον η απώλεια τής μητέρας του όσον και το γεγονός τού θανάτου τού Schumann 9 έτη ενωρίτερα,πού όμως πάντα αποτελούσε ένα βαρύτατο γεγονός γι´αυτόν δεδομένων καί τών συναισθημάτων πού έτρεφε γιά τήν Clara Schumann.
Tό έργο παρουσιάστηκε σέ διάφορες ημιτελείς μορφές του,αλλά η πρώτη πλήρης παρουσίαση και τών 7 μερών του ,έγινε τόν Φεβρουάριο τού 1869.
Ο Brahms δέν ακολουθεί την Καθολική νεκρώσιμη ακολουθία,αλλά επιλέγει αποσπάσματα από την Λουθηριανή Βίβλο.
Σάν δομή θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα έργο Μετά τον Bach.
Οι καθολικές αντιλήψεις περί δευτέρας παρουσίας,καθαρτηρίου κ.λ.π.φαίνονταν ιδιαίτερα εξωπραγματικές γιά τίς σχεδόν αγνωστικιστικές αναζητήσεις τού Brahms.
Mέγας πολέμιος τού έργου ήταν ο Wagner,πού γενικότερα θεωρούσε τον Brahms συντηρητικό.
Ουσιαστική και πλήρη αποκατάσταση στήν σύνθεση αυτή τού Brahms δόθηκε τό 1950 όταν ο Schoenberg εξέδοσε ένα δοκίμιο με τίτλο :'Βrahms the Progressive'.
Aυτό πού κατόρθωσε ο συνθέτης ήταν να προσδώσει σέ ένα ´θρησκευτικό έργο´μιά πιό σύγχρονη προοπτική.Βασισμένος κυρίως στην παράδοση τού Bach ,αλλά δευτερευόντως και τού Mozart,προσέθεσε τήν δική του πιό σύγχρονη αντίληψη,μουσικά αλλά και θρησκευτικά.
Το αποκαλούμενο requiem αποτελείται απο 7 μέρη.Χαρακτηρίζεται από τήν στέρεα μουσική του δομή και τήν συγκεκαλυμένη γλυκυτητα και άισθηση γαλήνης πού παρέχει στόν ακροατή.
Το πρώτο μέρος είναι μιά παρηγορία στούς πενθούντες,όπου τα βιολιά δέν συμμετέχουν κάν και Ορχήστρα και Χορωδία κινούνται σέ πολύ χαμηλές κλίμακες.
Το δεύτερο συγκλονιστικό μέρος αναπτύσσεται σάν μιά sarabande,όπου η υπόκωφη μουσική ένταση ξεσπά σέ ένα ύμνο γιά τό πεπερασμένο τής Ζωής και τήν εκφραζόμενη ελπίδα τής συνέχισής της μετά....
Είναι ένα μέρος μεγάλης μουσικής για χάλκινα,τύμπανα και χορωδία.
Το τρίτο μέρος ,γιά Βαρύτονο,είναι μιά προσευχή για σοφία και κατανόηση.
Το κεντρικό τέταρτο μέρος είναι μικρής διάρκειας και μοιάζει με τραγούδι αφιερωμένο στήν Πνευματικότητα τού Ουρανού.
Το πέμπτο μέρος γιά Soprano είναι ύμνος παρηγορίας και ελπίδας στούς πενθούντες.
Το εκτο μέρος είναι ένας ´παθιασμένος διάλογος´ανάμεσα στην Χορωδία και στόν Βαρύτονο σχετικά με τον Μυστήριο τής ζωής,που καταλήγει σε ένα δοξαστικό ύμνο πρός τον Θεό..
Το φινάλε επιστρέφει στό πρώτο μέρος μέ ακόμα πιό χαμηλές κλίμακες και το έργο κλείνει μέ ήχους ελπίδας και άφατης γαλήνης.
Συνολικά πρόκειται για έργο πού αναφέρεται μουσικά και βάσει τών επιλεγέντων κειμένων,στήν ευθραυστότητα τού βίου,στό ´μυστήριο´τής ζωής,στό αναπόφευκτο τού θανάτου αλλά και στήν αξία τής υπομονής και τής κατανόησης.
Ο Brahms είδε το έργο του περισσότερο σάν ´ανθρώπινο´παρά σάν ´Θείο´.
Σύμφωνα με νεότερες κριτικές το Ρέκβιεμ ´είναι έργο γιά τήν ανθρώπινη αγάπη σάν ισοδύναμη τής αγάπης τού ´Θεού´γιά τον κόσμο´.
Είναι έργο αφιερωμένο στήν αγάπη και στον πόνο τού ανθρώπου,που χάνει έναν αγαπημένο άλλο.
Το έργο δέν είναι μιά Ακολουθία γιά τους νεκρούς,αλλά πολύ περισσότερο μιά τεράστια προσφορά γαλήνης και παρηγοριάς γιά αυτούς πού ´μένουν πίσω´μετά τήν απώλεια...
Ο Brahms εκπληρώνει τήν προφητεία τού Schumann,ότι ´θά ανοίξει καινούριους δρόμους στην Μουσική ´με αυτό του το δημιούργημα και μάλιστα σε αρκετά νεαρή ηλικία.
Το ρέκβιεμ αποτελεί ένα μεγαλειώδες πένθιμο Ασμα τών σύγχρονων καιρών.
Εργο ιδιαίτερα δομημένο και μνημειακό αποκαλύπτει τα συνήθως κεκρυμένα συναισθήματα τού Συνθέτη του για τον Ανθρωπο...
Εργο που κατατάσσεται στό Πάνθεον τής Δυτικής Μουσικής.
Μέ το Ρέκβιεμ τού Brahms ασχολήθηκα σοβαρά μετά τά 40 μου.Εως τότε μετά από επιπόλαιες ακροάσεις,μού φαινόταν βαρύ καί σχεδόν ακατανόητο.
Πλέον ανήκει σε μιά από τίς πρώτες μουσικές μου επιλογές στήν Θρησκευτική Μουσική και όχι μόνον.
Προτεινόμενες εκτελέσεις.
1)Οtto Klemperer,Philarmonia Orchestra and Chorus,Fischer-Dieskau,Schwarzkopf,E.M.I.
Ξεκάθαρα αποτελεί τήν πρώτη επιλογή μου.Πρόκειται γιά μνημειώδες κατόρθωμα τού Klemperer.
O Κlemperer τό ´διαβάζει´μάλλον σε αργά tempi,κατορθώνει όμως να αναδείξει
αριστουργηματικά τίς δυναμικές αντιθέσεις τού έργου.
Ο ακροατής προσλαμβάνει πλήρως όλη την υπόγεια δύναμη τού έργου.Αρκεί η ακρόαση τού δεύτερου μέρους και ο τρόπος πού ο Klemperer εμφανίζει στο προσκήνιο τήν μελωδία πού προκύπτει από τήν Χορωδία,ενώ προηγείται μιά συγκλονιστική υπόκωφη δύναμη τής Ορχήστρας ,πού κυριολεκτικά καθηλώνει.
Ορχήστρα και Χορωδία σέ δυσθεόρατα ύψη,ενώ οι Dieskau και Schwarzkopf προσφέρουν τήν απαιτούμενη ´ανθρώπινη διάσταση´τής θρησκευτικότητας με το τραγούδι τους.
2)Gardiner,O.R.R.,Monteverdi Choir,Margiono,Gilfry,Philips.
Μιά πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία(αναμενόμενη,μάλλον,από αυτό τον σπουδαίο μαέστρο)μέ πολύ γρήγορα Tempi καί εκπληκτική Χορωδία.
Η πρώτη εναλλακτική πρόταση γιά τον Klemperer,ιδιώς μάλιστα όταν αποτελεί μιά διαφορετική ανάγνωση τού έργου...
Συχνά ο Gardiner έχει κατηγορηθεί,πώς μέ τίς ερμηνείες του ´υποβιβάζει´τήν πνευματικότητα τέτοιων έργων.
Πέραν τού ότι γενικότερα τήν θεωρώ μιά άδικη κατηγορία,στήν παρούσα εκτέλεση ουδόλως ισχύει.
3)Abbado,Berliner,Bonney,Terfel.Σύγχρονη εκτέλεση βαθειά συγκινητική,που κυκλοφορεί και σέ DVD,πού αξίζει...
4)Sinopoli,Chech P.O.,Prague Philarmonic Chorus,Popp,Brendel.D.G.
Πολύ καλή ηχογράφηση.Εκτέλεση ιδιαίτερα επιτυχημένη κυρίως στήν ανάδειξη τών δυναμικών αντιθέσεων.Σπουδαία Ορχήστρα αλλά και ερμηνευτές..
5)Previn,Royal Philarmonic Orchestra,,Ambrosian Singers,Price,Ramey.Warner.
Σπουδαίοι σολίστ και μιά ανάγνωη απο τον Previn γεμάτη αθωότητα καί απλότητα.
Οποιος ενδιαφερθεί και εντρυφήσει στό συγκεκριμένο εργο αξίζει να επεκταθεί σε περισσότερες της μιάς ερμηνείες.Θα ανακαλύπτει όλο και περισότερα ..
Βεβαια ο Her Otto παραμένει στην κορυφή μέχρι και σήμερα.
Προσδοκώ και τήν πρόσφατη ερμηνεία τού Rattle,αλλά δέν νομίζω ότι θά ξεπερνάει τίς προαναφερθείσες...
Αυτή τήν περίοδο άρχισε να συνθέτει το ´Γερμανικό Ρέκβιεμ´.Αφορμές γιά τήν σύνθεση θεωρούνται τόσον η απώλεια τής μητέρας του όσον και το γεγονός τού θανάτου τού Schumann 9 έτη ενωρίτερα,πού όμως πάντα αποτελούσε ένα βαρύτατο γεγονός γι´αυτόν δεδομένων καί τών συναισθημάτων πού έτρεφε γιά τήν Clara Schumann.
Tό έργο παρουσιάστηκε σέ διάφορες ημιτελείς μορφές του,αλλά η πρώτη πλήρης παρουσίαση και τών 7 μερών του ,έγινε τόν Φεβρουάριο τού 1869.
Ο Brahms δέν ακολουθεί την Καθολική νεκρώσιμη ακολουθία,αλλά επιλέγει αποσπάσματα από την Λουθηριανή Βίβλο.
Σάν δομή θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα έργο Μετά τον Bach.
Οι καθολικές αντιλήψεις περί δευτέρας παρουσίας,καθαρτηρίου κ.λ.π.φαίνονταν ιδιαίτερα εξωπραγματικές γιά τίς σχεδόν αγνωστικιστικές αναζητήσεις τού Brahms.
Mέγας πολέμιος τού έργου ήταν ο Wagner,πού γενικότερα θεωρούσε τον Brahms συντηρητικό.
Ουσιαστική και πλήρη αποκατάσταση στήν σύνθεση αυτή τού Brahms δόθηκε τό 1950 όταν ο Schoenberg εξέδοσε ένα δοκίμιο με τίτλο :'Βrahms the Progressive'.
Aυτό πού κατόρθωσε ο συνθέτης ήταν να προσδώσει σέ ένα ´θρησκευτικό έργο´μιά πιό σύγχρονη προοπτική.Βασισμένος κυρίως στην παράδοση τού Bach ,αλλά δευτερευόντως και τού Mozart,προσέθεσε τήν δική του πιό σύγχρονη αντίληψη,μουσικά αλλά και θρησκευτικά.
Το αποκαλούμενο requiem αποτελείται απο 7 μέρη.Χαρακτηρίζεται από τήν στέρεα μουσική του δομή και τήν συγκεκαλυμένη γλυκυτητα και άισθηση γαλήνης πού παρέχει στόν ακροατή.
Το πρώτο μέρος είναι μιά παρηγορία στούς πενθούντες,όπου τα βιολιά δέν συμμετέχουν κάν και Ορχήστρα και Χορωδία κινούνται σέ πολύ χαμηλές κλίμακες.
Το δεύτερο συγκλονιστικό μέρος αναπτύσσεται σάν μιά sarabande,όπου η υπόκωφη μουσική ένταση ξεσπά σέ ένα ύμνο γιά τό πεπερασμένο τής Ζωής και τήν εκφραζόμενη ελπίδα τής συνέχισής της μετά....
Είναι ένα μέρος μεγάλης μουσικής για χάλκινα,τύμπανα και χορωδία.
Το τρίτο μέρος ,γιά Βαρύτονο,είναι μιά προσευχή για σοφία και κατανόηση.
Το κεντρικό τέταρτο μέρος είναι μικρής διάρκειας και μοιάζει με τραγούδι αφιερωμένο στήν Πνευματικότητα τού Ουρανού.
Το πέμπτο μέρος γιά Soprano είναι ύμνος παρηγορίας και ελπίδας στούς πενθούντες.
Το εκτο μέρος είναι ένας ´παθιασμένος διάλογος´ανάμεσα στην Χορωδία και στόν Βαρύτονο σχετικά με τον Μυστήριο τής ζωής,που καταλήγει σε ένα δοξαστικό ύμνο πρός τον Θεό..
Το φινάλε επιστρέφει στό πρώτο μέρος μέ ακόμα πιό χαμηλές κλίμακες και το έργο κλείνει μέ ήχους ελπίδας και άφατης γαλήνης.
Συνολικά πρόκειται για έργο πού αναφέρεται μουσικά και βάσει τών επιλεγέντων κειμένων,στήν ευθραυστότητα τού βίου,στό ´μυστήριο´τής ζωής,στό αναπόφευκτο τού θανάτου αλλά και στήν αξία τής υπομονής και τής κατανόησης.
Ο Brahms είδε το έργο του περισσότερο σάν ´ανθρώπινο´παρά σάν ´Θείο´.
Σύμφωνα με νεότερες κριτικές το Ρέκβιεμ ´είναι έργο γιά τήν ανθρώπινη αγάπη σάν ισοδύναμη τής αγάπης τού ´Θεού´γιά τον κόσμο´.
Είναι έργο αφιερωμένο στήν αγάπη και στον πόνο τού ανθρώπου,που χάνει έναν αγαπημένο άλλο.
Το έργο δέν είναι μιά Ακολουθία γιά τους νεκρούς,αλλά πολύ περισσότερο μιά τεράστια προσφορά γαλήνης και παρηγοριάς γιά αυτούς πού ´μένουν πίσω´μετά τήν απώλεια...
Ο Brahms εκπληρώνει τήν προφητεία τού Schumann,ότι ´θά ανοίξει καινούριους δρόμους στην Μουσική ´με αυτό του το δημιούργημα και μάλιστα σε αρκετά νεαρή ηλικία.
Το ρέκβιεμ αποτελεί ένα μεγαλειώδες πένθιμο Ασμα τών σύγχρονων καιρών.
Εργο ιδιαίτερα δομημένο και μνημειακό αποκαλύπτει τα συνήθως κεκρυμένα συναισθήματα τού Συνθέτη του για τον Ανθρωπο...
Εργο που κατατάσσεται στό Πάνθεον τής Δυτικής Μουσικής.
Μέ το Ρέκβιεμ τού Brahms ασχολήθηκα σοβαρά μετά τά 40 μου.Εως τότε μετά από επιπόλαιες ακροάσεις,μού φαινόταν βαρύ καί σχεδόν ακατανόητο.
Πλέον ανήκει σε μιά από τίς πρώτες μουσικές μου επιλογές στήν Θρησκευτική Μουσική και όχι μόνον.
Προτεινόμενες εκτελέσεις.
1)Οtto Klemperer,Philarmonia Orchestra and Chorus,Fischer-Dieskau,Schwarzkopf,E.M.I.
Ξεκάθαρα αποτελεί τήν πρώτη επιλογή μου.Πρόκειται γιά μνημειώδες κατόρθωμα τού Klemperer.
O Κlemperer τό ´διαβάζει´μάλλον σε αργά tempi,κατορθώνει όμως να αναδείξει
αριστουργηματικά τίς δυναμικές αντιθέσεις τού έργου.
Ο ακροατής προσλαμβάνει πλήρως όλη την υπόγεια δύναμη τού έργου.Αρκεί η ακρόαση τού δεύτερου μέρους και ο τρόπος πού ο Klemperer εμφανίζει στο προσκήνιο τήν μελωδία πού προκύπτει από τήν Χορωδία,ενώ προηγείται μιά συγκλονιστική υπόκωφη δύναμη τής Ορχήστρας ,πού κυριολεκτικά καθηλώνει.
Ορχήστρα και Χορωδία σέ δυσθεόρατα ύψη,ενώ οι Dieskau και Schwarzkopf προσφέρουν τήν απαιτούμενη ´ανθρώπινη διάσταση´τής θρησκευτικότητας με το τραγούδι τους.
2)Gardiner,O.R.R.,Monteverdi Choir,Margiono,Gilfry,Philips.
Μιά πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία(αναμενόμενη,μάλλον,από αυτό τον σπουδαίο μαέστρο)μέ πολύ γρήγορα Tempi καί εκπληκτική Χορωδία.
Η πρώτη εναλλακτική πρόταση γιά τον Klemperer,ιδιώς μάλιστα όταν αποτελεί μιά διαφορετική ανάγνωση τού έργου...
Συχνά ο Gardiner έχει κατηγορηθεί,πώς μέ τίς ερμηνείες του ´υποβιβάζει´τήν πνευματικότητα τέτοιων έργων.
Πέραν τού ότι γενικότερα τήν θεωρώ μιά άδικη κατηγορία,στήν παρούσα εκτέλεση ουδόλως ισχύει.
3)Abbado,Berliner,Bonney,Terfel.Σύγχρονη εκτέλεση βαθειά συγκινητική,που κυκλοφορεί και σέ DVD,πού αξίζει...
4)Sinopoli,Chech P.O.,Prague Philarmonic Chorus,Popp,Brendel.D.G.
Πολύ καλή ηχογράφηση.Εκτέλεση ιδιαίτερα επιτυχημένη κυρίως στήν ανάδειξη τών δυναμικών αντιθέσεων.Σπουδαία Ορχήστρα αλλά και ερμηνευτές..
5)Previn,Royal Philarmonic Orchestra,,Ambrosian Singers,Price,Ramey.Warner.
Σπουδαίοι σολίστ και μιά ανάγνωη απο τον Previn γεμάτη αθωότητα καί απλότητα.
Οποιος ενδιαφερθεί και εντρυφήσει στό συγκεκριμένο εργο αξίζει να επεκταθεί σε περισσότερες της μιάς ερμηνείες.Θα ανακαλύπτει όλο και περισότερα ..
Βεβαια ο Her Otto παραμένει στην κορυφή μέχρι και σήμερα.
Προσδοκώ και τήν πρόσφατη ερμηνεία τού Rattle,αλλά δέν νομίζω ότι θά ξεπερνάει τίς προαναφερθείσες...