Hammerklavier

Κωστας Λυμπεροπουλος · 16 September 2016

Beethoven - Piano Sonata no. 29, op. 106, “Hammerklavier”

Οι 32 Σονάτες για πιάνο του Μπετόβεν θεωρήθηκαν η Καινή Διαθήκη της πιανιστικής φιλολογίας (Παλαιά Διαθήκη ήταν το Καλοσυγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο του Κάντορα). Ουσιαστικά χωρίζονται σε τρείς περιόδους: στις πρώτες 7 είναι διακριτές οι επιρροές του Mότσαρτ και του Χάϋδν, οι σονάτες είναι προσβάσιμες σε αναπαραγωγή από επαρκείς ερασιτέχνες και κατατάσσονται από τους μουσικολόγους στην Κλασσική περίοδο. Το ίδιο πάνω κάτω συμβαίνει και με τις επόμενες 20 της μεσαίας περιόδου, της λεγόμενης «Ηρωικής», αλλά σ’ αυτές δεν διακρίνεις επιρροές όσο τη διαμόρφωση ενός διακριτού προσωπικού στυλ του συνθέτη ˙οι σονάτες αυτές είναι γνήσια τέκνα του Sturm und Drang: αναπτύσσουν και εξελίσσουν τη φόρμα μέχρι τα όριά της, οι τεχνικές δυσκολίες τους είναι πιο σοβαρές έως απαγορευτικές -είναι ξεκάθαρο ότι ο Μπετόβεν δεν γράφει πια για ερασιτέχνες- και μέσα τους βρίσκεις έναν εξαίσιο μουσικό/συγκινησιακό πλούτο (δεν είναι τυχαίο πως ανάμεσα σ αυτές τις πρώτες 27 σονάτες συμπεριλαμβάνονται όλες οι πιο δημοφιλείς του). Οι 5 τελευταίες (nos. 28-32) είναι από τις δυσκολότερες που γράφτηκαν ποτέ και είναι πάρα πολύ απαιτητικές ακόμα κι από έναν δεξιοτέχνη. Είναι έργα που μόνο αφού ζήσεις μαζί τους κάμποσο καιρό και τα ακούσεις ξανά και ξανά, αρχίζουν να σου φανερώνουν με κάθε καινούργια ακρόαση λίγα-λίγα τα μελωδικά μυστικά τους. Mέσα απ αυτές τις σονάτες προβάλει ένας άλλος Μπετόβεν: πιο προσωπικός παρά ποτέ, πιο αινιγματικός, συχνά εξομολογητικός , πιο γαλήνιος, στοχαστικός και εσωστρεφής -ένας Μπετόβεν που αποπνέει έναν περίπου καβαλιστικό μυστικισμό. Αν και καθόλου «τυπική» του δημιουργού της -ο περφεξιονισμός του ήταν παροιμιώδης- η σονάτα no. 29, op. 106 (Hammerklavier), είναι το απαύγασμα και η απόλυτη κορωνίδα αυτής της περιόδου, μία σύνθεση εφιαλτικά δύσκολη και γεμάτη παγίδες για τον εκτελεστή. Στα πλαίσιά της γίνεσαι μάρτυρας ενός εξτρεμιστικού, κυριολεκτικά δαιμονισμένου έργου, αδιανόητης πιανιστικής εφευρετικότητας. Είναι χτισμένο με επιβλητική αρχιτεκτονική και ώρες ώρες ηχεί τραχύ και κακόφωνο, οξύ και στριγγό, έτσι που προκαλεί και αψηφά ένα σωρό μουσικούς κανόνες και συμβάσεις, τόσο της εποχής του όσο και μελλοντικές. Είναι το πιο ακραίο όριο της τεχνοτροπίας του συνθέτη του και είναι ακριβώς αυτή η αδιαλλαξία και η ανελαστικότητά του τα στοιχεία που το κάνουν μία τόσο διαυγή δήλωση, απολογισμό και μαζί εμπρηστική προτροπή πάνω στη σχέση φόρμας και περιεχομένου, πάνω στη φύση της ίδιας της lingua franca της σύγχρονης μουσικής. Η διάρκεια αυτής της απόκοσμης κρουαζιέρας είναι 40’: η άρθρωσή της είναι ξυράφι, οι ψίθυροί της εκκωφαντικό τραγούδι και η πορεία της απρόβλεπτη, σαν ηδυπαθής μπουνταλάς που σε κάνει να τρέμεις, καθώς τον ακούς να διασχίζει ένα αρμονικό ναρκοπέδιο ενώ γύρω του μαίνεται ο ακουστικός τυφώνας. Η φούγκα που κυριολεκτικά εισβάλλει και ξεδιπλώνεται στο τελευταίο μέρος είναι τόσο αριστοτεχνικά επεξεργασμένη που δεν έχει το ταίρι της στην ιστορία της μουσικής. Τόσο τολμηρή που, από εκεί που σταμάτησε, συνέχισαν 100 χρόνια μετά ο Σαίνμπεργκ και ο Μπάρτοκ.

Η προσέγγιση του Glenn Gould φέρνει στο νού εντομολόγο: είναι ξερή, εγκεφαλική, σχεδόν μηχανιστική. Αλλά ο μεγάλος καλλιτέχνης είναι ακαταμάχητος με τους δικούς του όρους οι οποίοι είναι διαμετρικά αντίθετοι από αυτούς όλων των ομοτέχνων του. Ο Gould έχει συνειδητά αποχρωματίσει αυτές τις σελίδες από κάθε είδους συναίσθημα, ελαφρότητα, χάρη, κάθε μορφής συγκινησιακή ένταση. Τις ψάχνει περισσότερο παρά τις ερμηνεύει. Είναι αργός και συμπεριφέρεται σαν να γδύνει ευλαβικά μιά ακριβή ερωμένη. Κοντοστέκεται, παρατηρεί, ψηλαφίζει, αφουγκράζεται, τονίζει, υπογραμμίζει, θέτει τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων. Η εκδοχή του είναι αιχμηρή και γεμάτη γωνίες, αδρή και ρωμαλέα. Μοιάζει σκαλισμένη σε πέτρα, σαν τις 10 εντολές. Οι μελωδίες λαξεμένες σαν με σκαρπέλο μέσα σε μια εξωπραγματική ρυθμική ακρίβεια. Σε σύγκριση με όλες τις άλλες εκτελέσεις της δισκογραφίας, θυμίζει σεληνιακό τοπίο. Αν και φτωχή από τυπικά Μπετοβενικά χαρακτηριστικά, η ερμηνεία του είναι εξαίσια γοητευτική, σχεδόν υπνωτιστική. Απαραίτητη για όποιον θέλει να μελετήσει σε βάθος αυτή τη σονάτα, ακαταμάχητη ακόμη και γι αυτούς που προτιμούν το έργο στην «κλασσική» του μορφή - ένα Μνημείο της δισκογραφίας.

Δεδομένου ότι για τέτοια έργα οριστικές εκτελέσεις δεν υπάρχουν, από τις «ορθόδοξες» εκτελέσεις, αυτή την εποχή, πιο πολλές απαντήσεις μου δίνουν εκείνες του Pollini (1977-DG) και του Rudolf Serkin (1974-Sony/Columbia).

Cicadelic Ranger · 16 September 2016

Θα ελεγα εξαιρετικη παρουσιαση.
Αλλα δεν ειναι παρουσιαση. Ειναι πραγματικη αφηγηση. Πως ειναι δυνατον να αφηγηθει καποιος την μουσικη ; Ειναι δυνατον ;
Ναι, και ειδου η αποδειξη.

Εδω οι λεξεις εκφραζουν απολυτα το εργο, την ερμηνεια, την φυση την ατμοσφαιρα που αποδιδει ο Γκουλντ με τον μοναδικο δικο του τροπο.

Τοσο μοναδικο οσο μοναχικη ηταν η προσωπικοτητα του.

Εδω o ερμηνευτης-δημιουργος αποχρωματιζει τον ιδυναμικο ρομαντισμο του Μπετοβεν, οπως με αναλογο τροπο χρωματιζε τις ευθυγραμμες Σουιτες του Καντορα.
Must have ολα.

Να συμφωνησω για τις καταπληκτικες εκτελεσεις Πολινι και Ρ.Σερκιν και να προσθεσω ΤΗΝ κλασσικη, που ειναι και η αγαπημενη μου, αυτην του Κεμπφ.

Στην Φιλιπς και ο "δακτυλογραφος" Αλφρεντ Μπρεντελ εβγαλε κατι πολυ αξιολογο στο ποιοτικης συσκευασιας κοφφρέ των "απαντων".

Αυτα τα εργα ακουγονται και ξανακουγονται με μεγαλη και ιδια συγκινηση καθε φορα.

--- Αυτόματη συγχώνευση μηνύματος ---

Nα βαλουμε και μια εικονιτσα να δουμε που μπορει καποιος να βρει με τον πιο προσιτο τροπο το εργο

Στh τριτh νομιζω εκδοση της Σονυ με σονατες του Μπετοβεν με τον απολυτο σταρ της τον Γκουλντ, (που ηταν αντισταρ ο ιδιος) και βρισκεται ευκολα και οικονομικα σε CD.

send · 16 September 2016

Πολύ ωραία παρουσίαση Κώστα!

Σίγουρα η Hammerklavier* ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες αν μη τι άλλο και μόνο λόγω της διάρκειάς της. Δύσκολα θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποια από τις "μεγάλες" εκτελέσεις της, θεωρώ πως κάτι έχει να δώσει όποιος έχει αναμετρηθεί μαζί της. Και τα μέρη της, πόσο διαφορετικά μεταξύ τους! Από την τραγουδιστή σχεδόν εισαγωγή του πρώτου (λέγεται ότι η πρώτη φράση δεν είναι παρά τραγουδιστά ένα "lie-ber, lie-ber Ru-dol-fus", για τον Αρχιδούκα Ροδόλφο στον οποίο είναι αφιερωμένη), μέχρι το απίστευτο τελευταίο, που όταν μπαίνει η φούγκα (η ..μπετοβενική τουλάχιστον εκδοχή της) σου έρχεται όλος ο Μπαχ...

Στις λεγόμενες "ύστερες σονάτες" οι περισσότεροι νομίζω βάζουν και την 27η, η οποία χρονικά σίγουρα βρίσκεται πιο κοντά στις τελευταίες (μόλις 2 χρόνια πίσω από την 28η) παρά στις σονάτες της μέσης περιόδου (5 χρόνια μετά την 26η). Βέβαια ως ύφος σίγουρα όχι. Θέματα για μουσικά κουτιά (όπως το 2ο μέρος της 27ης) σίγουρα δεν θα συναντήσουμε στις σονάτες της ύστερης περιόδου.

*Βασικά Hammerklavier δεν ήταν παρά το ...πιάνο στα τότε γερμανικά. Η δε 29η σονάτα είχε απλώς τον τίτλο Grosse Sonate fuer das Hammerklavier, δλδ μεγάλη (όνομα και πράμα!) σονάτα για πιάνο. Τώρα πώς έκατσε σκέτο το Hammerklavier ως τίτλος της...

Κώστας Γκαβάκος · 19 September 2016

Μετά την ανάρτηση του post ξανάκουσα ή άκουσα για πρώτη φορά αρκετές εκτελέσεις της Hammerklavier.

Ο Pollini πράγματι εκ των κορυφαίων σε όλες τις τελευταίες σονάτες του Beethoven έχει έναν τρόπο να πιστεύεις ότι δεν καταβάλει και μεγάλη προσπάθεια για να αποδώσει το έργο. Σε σχέση με μια πρόσφατη ηχογράφηση ενός άλλου αγαπημένου μου σύγχρονου πιανίστα του Grigori Sokolov τον προτιμώ. Το cd του Sokolov είναι το πρώτο της συνεργασίας του με την DG.
Ο Pollini μου άρεσε περισσότερο στο πρώτο μέρος που ο Sokolov μου φάνηκε πιο αργός. Πάντως και ο Sokolov υποστηρίζει την άποψη του για το έργο με καλλιτεχνική αρτιότητα και είναι θαυμάσιος στο αργό τρίτο και στο τέταρτο μέρος.
H εκτέλεση του Serkin μοιάζει με αυτή του Pollini.

Ένας ακόμη μεγάλος πιανίστας που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τον κύκλο ηχογραφήσεων με τις σονάτες του Beethoven είναι ο Gilels. Η εκτέλεση του στην Hammerklavier παινέθηκε από τον ειδικό τύπο της εποχής και ήταν για πολλά χρόνια η μοναδική εκτέλεση που είχα σε βινύλιο. Άρτιος είναι και ο Richter στην ζωντανή του εκτέλεση αλλά δεν ξέρω γιατί δεν θα τον είχα πρώτη επιλογή.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει από τους παλιούς η εκτέλεση του Solomon που η τεχνολογία μας επιτρέπει να ακούμε σε ανεκτή ηχητικά ποιότητα.
Τέλος ένας φίλος μου υπέδειξε μια ερμηνεία που μάλλον είναι η καλύτερη και η πιο δεξιοτεχνική που έχω ακούσει με τον Erl Wild.

Τον Gould δεν τον έχω ακούσει στην Hammerklavier. Eχω όμως την δεύτερη σονάτα που παρουσιάζεται στην φωτογραφία του Cicadelic Ranger την σονάτα No24 Op 78. Η εγγραφή αυτής της σονάτας είναι μονοφωνική από ηχογραφήσεις που έκανε ο Gould για την Καναδική ραδιοφωνία- τηλεόραση.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ · 20 September 2016

Re: Απάντηση: Hammerklavier

Κώστας Γκαβάκος said:
Μετά την ανάρτηση του post ξανάκουσα ή άκουσα για πρώτη φορά αρκετές εκτελέσεις της Hammerklavier.

Ο Pollini πράγματι εκ των κορυφαίων σε όλες τις τελευταίες σονάτες του Beethoven έχει έναν τρόπο να πιστεύεις ότι δεν καταβάλει και μεγάλη προσπάθεια για να αποδώσει το έργο. Σε σχέση με μια πρόσφατη ηχογράφηση ενός άλλου αγαπημένου μου σύγχρονου πιανίστα του Grigori Sokolov τον προτιμώ. Το cd του Sokolov είναι το πρώτο της συνεργασίας του με την DG.
Ο Pollini μου άρεσε περισσότερο στο πρώτο μέρος που ο Sokolov μου φάνηκε πιο αργός. Πάντως και ο Sokolov υποστηρίζει την άποψη του για το έργο με καλλιτεχνική αρτιότητα και είναι θαυμάσιος στο αργό τρίτο και στο τέταρτο μέρος.
H εκτέλεση του Serkin μοιάζει με αυτή του Pollini.

Ένας ακόμη μεγάλος πιανίστας που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τον κύκλο ηχογραφήσεων με τις σονάτες του Beethoven είναι ο Gilels. Η εκτέλεση του στην Hammerklavier παινέθηκε από τον ειδικό τύπο της εποχής και ήταν για πολλά χρόνια η μοναδική εκτέλεση που είχα σε βινύλιο. Άρτιος είναι και ο Richter στην ζωντανή του εκτέλεση αλλά δεν ξέρω γιατί δεν θα τον είχα πρώτη επιλογή.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει από τους παλιούς η εκτέλεση του Solomon που η τεχνολογία μας επιτρέπει να ακούμε σε ανεκτή ηχητικά ποιότητα.
Τέλος ένας φίλος μου υπέδειξε μια ερμηνεία που μάλλον είναι η καλύτερη και η πιο δεξιοτεχνική που έχω ακούσει με τον Erl Wild.

View attachment 131523

Τον Gould δεν τον έχω ακούσει στην Hammerklavier. Eχω όμως την δεύτερη σονάτα που παρουσιάζεται στην φωτογραφία του Cicadelic Ranger την σονάτα No24 Op 78. Η εγγραφή αυτής της σονάτας είναι μονοφωνική από ηχογραφήσεις που έκανε ο Gould για την Καναδική ραδιοφωνία- τηλεόραση.

Άκουσα στο αυτοκίνητο σήμερα το απόγευμα την ερμηνεία της Annie Fischer, που είναι μάλλον η αγαπημένη μου. Έχοντας αυτή φρέσκια στο αυτί μου άκουσα και την ερμηνεία του Wild, η οποία έχει όντως μια εκπληκτική βιρτουοζιτέ, αλλά και κάτι το βεβιασμένο. H Fischer αφήνει τη μουσική, ειδικά στο πρώτο μέρος, να αναπνεύσει, έχει καλύτερη "άρθρωση". Just my two cents.

Κώστας Γκαβάκος · 20 September 2016

Ίσως έχεις δίκιο αν και δεν έχω προλάβει ως τώρα να ακούσω το τελευταίο μέρος της σονάτας με την Fisher.
Είχε όμως τόσο ενδιαφέρον που θα προσπαθήσω να ακούσω και άλλες ηχογραφήσεις από τον κύκλο Beethoven που έχει κάνει στη Hungraton.
Να σκεφθεί κανείς ότι αυτές οι ηχογραφήσεις εκδόθηκαν μετά τον θάνατο της γιατί δεν ήταν ευχαριστημένη με τις εκτελέσεις.

Πολλές ευχαριστίες στον Κ. Λυμπρόπουλο για το θέμα που άνοιξε όπως και για την ποιότητα του γραπτού λόγου του.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ · 21 September 2016

Re: Απάντηση: Hammerklavier

Κώστας Γκαβάκος said:
Ίσως έχεις δίκιο αν και δεν έχω προλάβει ως τώρα να ακούσω το τελευταίο μέρος της σονάτας με την Fisher.
Είχε όμως τόσο ενδιαφέρον που θα προσπαθήσω να ακούσω και άλλες ηχογραφήσεις από τον κύκλο Beethoven που έχει κάνει στη Hungraton.
Να σκεφθεί κανείς ότι αυτές οι ηχογραφήσεις εκδόθηκαν μετά τον θάνατο της γιατί δεν ήταν ευχαριστημένη με τις εκτελέσεις.

Πολλές ευχαριστίες στον Κ. Λυμπρόπουλο για το θέμα που άνοιξε όπως και για την ποιότητα του γραπτού λόγου του.

Άκουσα τον Wild μέχρι το τέλος και μπορώ να πω μετά την ακρόαση ότι επαληθεύεται κάτι που είχα διαβάσει για την Hammerklavier: "Υπάρχουν δύο ειδών πιανίστες, αυτοί που μπορούν να παίξουν το adagio και αυτοί που μπορούν να παίξουν τη φούγκα". Η Fischer υπερτερεί στο adagio αλλά ο Wild παίζει εκπληκτικά το τελευταίο μέρος.

Επί τη ευκαιρία η Fischer δεν ήταν δυσαρεστημένη με τις εκτελέσεις, είχε πάρει την απόφαση να ηχογραφεί τις σονάτες ξανά και ξανά μέχρι να πεθάνει, τελειοποιώντας τις συνεχώς. Ήθελε η ηχογράφηση της να είναι ότι καλύτερο μπορούσε να προσφέρει και της ήταν αδιάφορο ότι δε θα κατάφερνε να ζήσει την έκδοση τους.

Κωστας Λυμπεροπουλος · 21 September 2016

Σας ευχαριστώ πολύ κι εγώ, με τη σειρά μου, τόσο για τα καλά σας λόγια όσο και για το ότι με κατευθύνατε στην εκτέλεση της Annie Fischer.

Sonorus · 22 September 2016

Και μιά και μιλάμε για την Hammerklavier έχει πολύ ενδιαφέρον να την ακούσετε ερμηνευμένη με Hammerklavier της εποχής της σύνθεσης της με κορυφαία του είδους αυτή του Ronald Brautigam στην Bis cd 1612 με sacd ήχο αναφοράς και πιάνο αντίγραφο of six-and-a-half-octave Graf piano from c. 1819 από τον κορυφαίο Paul mc Nulty.

Κώστας Γκαβάκος · 29 September 2016

Χωρίς διάθεση αντιπαράθεσης και με σεβασμό στην αντίθετη γνώμη πιστεύω ότι η ερμηνεία του Brautigam με πιάνο εποχής αδικεί την σονάτα.
Πιστεύω ότι τα πιάνα εποχής αδικούν ακόμη και τον Haydn. Παράδειγμα Haydn trois sonates pour le piano forte-Badura Skoda-piano forte Schantz, Vienne 1790.

Αναθεωρώ την άποψη μου ότι η ερμηνεία του Richter είναι κορυφαία αλλά δεν την προτείνω. Νομίζω ότι και μόνο αυτή την ερμηνεία του Richter στην Πράγα να είχα θα μου ήταν αρκετό.

Τέλος θα με ενδιέφερε μια κάπως πιο τεκμηριωμένη άποψη του τι σημαίνει <δακτυλογράφος> για τον Brendel. Όλη του η πορεία αλλά και το κουτί του με όλες τις σονάτες του Beethoven δεν δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό.

Κωστας Λυμπεροπουλος · 30 September 2016

Κώστας Γκαβάκος said:
Brendel. Όλη του η πορεία αλλά και το κουτί του με όλες τις σονάτες του Beethoven δεν δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό.

είναι εκ-πλη-κτι-κός στις παλιές ηχογραφήσεις στις Σονάτες Μπετόβεν από τη δεκαετία του 70 και πάρα πολύ καλός στις νεότερες (ψηφιακές) που έβγαλε στη δεκαετία του 90. Επίσης στις παραλλαγές Diabelli που, κατά την άποψή μου, η εκδοχή του συγκαταλέγεται στις κορυφαίες της δισκογραφίας. Τον είδα το 2007 -ή μήπως 08;- στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην παγκόσμια τουρνέ όπου θα έπαιζε για τελευταία φορά τις 4 τελευταίες Σονάτες Μπετόβεν: ήταν 76 πλέον και σύντομα δεν θα μπορούσε πια να τις παίξει. Τα εισιτήρια ήταν λίγα και οι καλές θέσεις πανάκριβες. Στριμώχτηκα στις πλαϊνές, κοντά στον τοίχο. Δίπλα μου καθόταν μία ηλικιωμένη κυρία φτωχικά ντυμένη, αργότερα μου είπε ότι ήταν συνταξιούχος δασκάλα. Μετά το τέλος της Hammerklavier ήταν αποσβολωμένη. Με μάγεψε: γυρνάει και μου λέει, κατενθουσιασμένη, "είδατε πόσο υπέροχα έβγαλε τη φούγκα;".

Ο Brendel ήταν θυμωμένος: διέκοψε 2 φορές τη συναυλία γιατί από τις καλές θέσεις κουδούνιζαν κινητά (!) και το κοινό δεν έλεγε να κάνει ησυχία.

Sonorus · 30 September 2016

Κώστας Γκαβάκος said:
Χωρίς διάθεση αντιπαράθεσης και με σεβασμό στην αντίθετη γνώμη πιστεύω ότι η ερμηνεία του Brautigam με πιάνο εποχής αδικεί την σονάτα.
Πιστεύω ότι τα πιάνα εποχής αδικούν ακόμη και τον Haydn. Παράδειγμα Haydn trois sonates pour le piano forte-Badura Skoda-piano forte Schantz, Vienne 1790.

Αναθεωρώ την άποψη μου ότι η ερμηνεία του Richter είναι κορυφαία αλλά δεν την προτείνω. Νομίζω ότι και μόνο αυτή την ερμηνεία του Richter στην Πράγα να είχα θα μου ήταν αρκετό.

Τέλος θα με ενδιέφερε μια κάπως πιο τεκμηριωμένη άποψη του τι σημαίνει <δακτυλογράφος> για τον Brendel. Όλη του η πορεία αλλά και το κουτί του με όλες τις σονάτες του Beethoven δεν δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό.

Είναι συζήτηση παρόμοια με το αν "ακούγονται" τα καλώδια ρεύματος κλπ , καλύτερα να μην την πιάσουμε. Κατά την γνώμη μου απογειώνει την σονάτα και είναι τα μόνα όργανα που αποδίδουν σωστά όλες τις δυναμικές που είχε ο συνθέτης στο μυαλό του. Όσο αφορά τον haydn με skoda στο συγκεκριμένο πιάνο θα συμφωνήσω διότι όπως έχει παραδεχτεί και skoda το συγκεκριμένο όργανο δεν είναι και στην καλύτερη κατάσταση ούτε έχει γίνει σωστό restoration. Χωρίς διάθεση για αντιπαράθεση , σεβαστό να ακούει ο καθένας ότι του αρέσει. Πχ κατά την γνώμη μου οι σονάτες των Haydn Mozart απλά δεν ακούγονται σε μοντέρνο πιάνο. Κάτι το οποίο πχ είχε καταλάβει ο Gould ο οποίος τις ηχογράφησε με "πειραγμένο" όργανο.
Σημασία έχει όμως τελικά να ακούμε αυτά τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης.

Cicadelic Ranger · 30 September 2016

Κώστας Γκαβάκος said:
.....

Τέλος θα με ενδιέφερε μια κάπως πιο τεκμηριωμένη άποψη του τι σημαίνει <δακτυλογράφος> για τον Brendel. Όλη του η πορεία αλλά και το κουτί του με όλες τις σονάτες του Beethoven δεν δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό.

To υφος του και ο τροπος που παιζει χωρις πολλες εκφρασεις συγκινησης ουτε θεατριλικια. Φυσικα και ειναι εξαιρετικος πιανιστας και το το κοφφρε που ειπα με τα απαντα ειναι αριστο και ειμαι ευτυχης κατοχος.

Κώστας Γκαβάκος · 30 September 2016

Ο Brendel μου είχε κάνει εντύπωση σε μια συναυλία στο Μέγαρο που μετά το κονσέρτο του κάθησε σαν θεατής και παρακολούθησε την συμφωνία στο δεύτερο μέρος του προγράμματος μετά το διάλειμμα. Τον ενδιέφερε όλη η μουσική όχι μόνο το πιάνο.
Το κουτί του με τις σονάτες στην Philips ήταν αυτό που με ξεστράβωσε στα πιανιστικά του Beethoven τότε που δεν υπήρχαν ιντερνέτ και κατεβάσματα.

Ακούστε όμως και τον Richter. Υπερβάλω και είναι άκαιρος ο ισχυρισμός αλλά θα το πω. O Richter δεν συγκρίνεται με οποιονδήποτε άλλο σολίστα σε οποιοδήποτε όργανο.

send · 30 September 2016

Η Hammerklavier ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της. Δεν νομίζω ότι της πάει το fortepiano. Να πούμε για Μότσαρτ, εντάξει. Αν και αυτό το κάπως λεπτόηχο του οργάνου δεν είναι του γούστου μου ούτως ή άλλως.

Κωστας Λυμπεροπουλος · 30 September 2016

Κώστας Γκαβάκος said:
O Richter δεν συγκρίνεται με οποιονδήποτε άλλο σολίστα σε οποιοδήποτε όργανο.

Συμφωνώ.
Και πιστεύω πως αυτό που κομίζουν οι ρώσσοι όταν παίζουν γερμανούς (και αυστριακούς, εννοείται) συνθέτες, το Σλάβικο ταμπεραμέντο, είναι κυριολεκτικά ανεκτίμητο: μιά άλλη πνοή.
Richter, Gilels, Alexeev, Egorov, Horowitz

Cicadelic Ranger · 30 September 2016

Κώστας Γκαβάκος said:
Ο Brendel μου είχε κάνει εντύπωση σε μια συναυλία στο Μέγαρο που μετά το κονσέρτο του κάθησε σαν θεατής και παρακολούθησε την συμφωνία στο δεύτερο μέρος του προγράμματος μετά το διάλειμμα. Τον ενδιέφερε όλη η μουσική όχι μόνο το πιάνο.
Το κουτί του με τις σονάτες στην Philips ήταν αυτό που με ξεστράβωσε στα πιανιστικά του Beethoven τότε που δεν υπήρχαν ιντερνέτ και κατεβάσματα.

Ακούστε όμως και τον Richter. Υπερβάλω και είναι άκαιρος ο ισχυρισμός αλλά θα το πω. O Richter δεν συγκρίνεται με οποιονδήποτε άλλο σολίστα σε οποιοδήποτε όργανο.

Ο Ριχτερ ειναι ΔΥΝΑΜΗ και εξαρση. Η Δυναμη προσωποποιημενη και μεταφρασμενη σε πιανο. Βεβαια βρισκω καποια εργα του αρκετα τραχια βλεπε τον Chopin του την εκδοση της Praga.
Με αυτα τα τεραστεια και δυνατα χερια του ηταν σαν να ελεγε μπορω να κανω οτι θελω με το οργανο. Και ο εκανε.

Κατ εμε ο αντιποδας του Μπρεντελ.

Μιλαμε για μεγαλους πιανιστες οποτε εχουν και υπογραφη.

Την Φισερ δεν την εχω δυστυχως ακουσει ακομα και ανυπομονω....

--- Αυτόματη συγχώνευση μηνύματος ---

Κωστας Λυμπεροπουλος said:
..........

Ο Brendel ήταν θυμωμένος: διέκοψε 2 φορές τη συναυλία γιατί από τις καλές θέσεις κουδούνιζαν κινητά (!) και το κοινό δεν έλεγε να κάνει ησυχία.

Μα αν ειναι δυνατον ;
Ειναι δυνατον ; Σε κλασσικη συναυλια οχι σε σκυλαδικο ; Απιστευτο.

--- Αυτόματη συγχώνευση μηνύματος ---

Κωστας Λυμπεροπουλος said:
Συμφωνώ.
Και πιστεύω πως αυτό που κομίζουν οι ρώσσοι όταν παίζουν γερμανούς (και αυστριακούς, εννοείται) συνθέτες, το Σλάβικο ταμπεραμέντο, είναι κυριολεκτικά ανεκτίμητο: μιά άλλη πνοή.
Richter, Gilels, Alexeev, Egorov, Horowitz

Επισης μην ξεχναμε οτι ο Ριχτερ ειναι εκρηκτικο μιγμα απο μονος του. Γερμανικο αιμα και αυστηροτητα και πειθαρχία, Ρωσσικη εκπαιδευση συγκινηση και υπερβαση...

Κώστας Γκαβάκος · 30 September 2016

Re: Απάντηση: Hammerklavier

send said:
Η Hammerklavier ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της. .......

Συμφωνώ απόλυτα και αποτελεί τον μοναδικό λόγο που με έκανε να διατυπώσω μια επιφύλαξη για το fortepiano.
Σε αυτή την βάση η συζήτηση δεν είναι αντίστοιχη με συζήτηση για καλώδια ρεύματος.
Πάντως από τον Brautigam άκουσα την πιο καθαρή συγχορδία στο 6-7 λεπτό (νομίζω) του 4ου μέρους όταν ο Beethoven ανακοινώνει-προσοχή τώρα θα ακούσετε την φούγκα.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ · 30 September 2016

peter_kalymnos said:
Είναι συζήτηση παρόμοια με το αν "ακούγονται" τα καλώδια ρεύματος κλπ , καλύτερα να μην την πιάσουμε.

Καμια σχέση, και μονο που βάζεις στην ίδια παράγραφο τις λέξεις "καλώδια ρεύματος" και "Beethoven" διαπράττεις ιεροσυλία. Οι διαφορες ανάμεσα σε τσέμπαλα και μοντέρνο piano είναι χαώδεις και ακούγονται αμέσως, οι διαφορες ανάμεσα σε καλώδια ρεύματος είναι στην καλύτερη περίπτωση ελάχιστες, στην χειρότερη placebo.

Κατά την γνώμη μου απογειώνει την σονάτα και είναι τα μόνα όργανα που αποδίδουν σωστά όλες τις δυναμικές που είχε ο συνθέτης στο μυαλό του.
Μονο που ο Beethoven then έγραφε για κάποιο συγκεκριμένο όργανο, ήταν ήδη τελείως κουφός όταν συνέθετε την Hammerklavier. Έγραφε για ένα πλατωνικό πρότυπο πιάνου που υπήρχε μονο στο νου του.

Όσο αφορά τον haydn με skoda στο συγκεκριμένο πιάνο θα συμφωνήσω διότι όπως έχει παραδεχτεί και skoda το συγκεκριμένο όργανο δεν είναι και στην καλύτερη κατάσταση ούτε έχει γίνει σωστό restoration. Χωρίς διάθεση για αντιπαράθεση , σεβαστό να ακούει ο καθένας ότι του αρέσει. Πχ κατά την γνώμη μου οι σονάτες των Haydn Mozart απλά δεν ακούγονται σε μοντέρνο πιάνο. Κάτι το οποίο πχ είχε καταλάβει ο Gould ο οποίος τις ηχογράφησε με "πειραγμένο" όργανο.
Σημασία έχει όμως τελικά να ακούμε αυτά τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης.

Εδώ δε μπορώ παρα να συμφωνήσω:ernaehrung004:

Cicadelic Ranger · 30 September 2016

Μην συγχεουμε το Τσεμπαλο με το PianoForte της εποχης Μπετοβεν (βλεπε ακομα πιο πριν Haydn Mozart etc).

To καθε ενα εχει την δικια του γοητεια, οταν παιζεται απο μαστορες.

Hammerklavier

AVClub Fanatic

AVClub Fanatic

AVClub Fanatic

AVClub Enthusiast

Super Moderator

AVClub Enthusiast

Super Moderator

AVClub Fanatic

Super Moderator

AVClub Enthusiast

AVClub Fanatic

Super Moderator

AVClub Fanatic

AVClub Enthusiast

AVClub Fanatic

AVClub Fanatic

AVClub Fanatic

AVClub Enthusiast

Super Moderator

AVClub Fanatic