Bela Bartok violin concerto No2

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,276
Αθήνα
Η μουσική , ως τέλειος-απόλυτος ρυθμός-αρμονία άγεται πάνω και πριν από κάθε καθημερινή δυσαρμονία ήχων, πραγμάτων και καταστάσεων. Σαν αφηρημένη τέχνη επιτρέπει στον ακροατή να ίπταται αλλά συνάμα να μην απέχει από την πραγματικότητα. Ταυτόχρονα όμως το μουσικό έργο τέχνης αποτελεί προϊόν της ιστορικής στιγμής.

Η μουσική λοιπόν δημιουργεί την συνθήκη του ωραίου μέσα στο οποίο κολυμπά ή οφείλει να κολυμπά ο άνθρωπος. Η συνθήκη όμως αυτή παραβιάζεται από την παραμόρφωση (dissonance).
Η παραμόρφωση μιμείται την ασχήμια αίροντας την συνθήκη δημιουργού ακροατή για το τι είναι ωραίο. Ότι όμως δεν ταυτίζεται με το ωραίο προκαλεί αισθήματα σύγχυσης και απαισιοδοξίας.
Επιπλέον, όπως συμβαίνει στο κονσέρτο για βιολί του Bartok, η παραμόρφωση εξαλείφει την υποκειμενικότητα του δημιουργού ταιριάζοντας το έργο με την ταραγμένη πραγματικότητα της ιστορικής στιγμής της δημιουργίας του.

Το έργο για βιολί του Bartok είναι έργο προφητικό γιατί αν και γράφτηκε πριν τον πόλεμο προέβλεπε τα δεινά που θα ακολουθούσαν. Το έργο τέχνης έχει αυτή την μαντική ικανότητα που δεν είναι τίποτε άλλο από την εκδήλωση της ευαισθησίας του καλλιτέχνη απέναντι στην περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα.
Η μουσική του έργου κινείται από τους παγωμένους ήχους της άρπας και της τσελέστας μέχρι τον παροξυσμό του βιολιού. Υπάρχει από την μια πλευρά ο ονειροπόλος και μυστηριακός Bartok. Ο αναχωρητής σε χώρους που διηγούνται παραμύθια εύθραυστης ομορφιάς που όμως δεν έχουν το καλό τέλος όπως αρμόζει στα παραμύθια. Υπάρχει από την άλλη πλευρά και ο ταραγμένος Bartok που αντιδρά με πάθος και δριμύτητα που φθάνει στην αγριότητα ήχων αεροπορικών βομβαρδισμών. Ήχοι που μπορεί να κάνουν κάποιον ακροατή να ξαφνιαστεί και να δυσανασχετήσει με την παραμόρφωση που εισάγουν αν δεν αντιληφθεί την παραμόρφωση σαν μια άλλη τεχνική εκδήλωση της αρμονίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι, ιδιαίτερα στο τρίτο μέρος, ο συνθέτης δεν επεξεργάζεται ξανά το θεματικό υλικό του με τέτοιο τρόπο που στην μνήμη να μένουν οι γοητευτικές μελωδίες του.

Το κονσέρτο αυτό είναι ένα σύνθετο έργο που κινείται ανάμεσα στην ποιητικότητα ενός λανθάνοντος ρομαντισμού και σε ένα συνονθύλευμα αδηφάγων δυνάμεων.
Συνεπώς ο μαέστρος πρέπει να είναι σβέλτος και όπου χρειάζεται οξύς ενώ ο βιολιστής πρέπει να βρει το μέτρο ανάμεσα στην εκφραστικότητα των λυρικών περασμάτων και στον δυναμισμό που απαιτεί η μουσική του Bartok.

Ένας φίλος που εκτιμώ μου είπε κάποτε. Γιατί γράφεις τόσα πολλά πες απλώς ότι ο Bartok ήταν ένας ειλικρινής άνθρωπος.


Εξαιρετικές είναι οι δισκογραφικές επιλογές.

Κορυφαία εκτέλεση ο Ο Gertler(βιολιστής φίλος του Bartok και συνεργάτης του στα βιολιστικά μέρη των έργων του) μαζί με τον Ancerl (Grand prix du disque, Paris) προσφέρουν μια ζωντανή εκτέλεση με εκρηκτικό πάθος αλλά και έμφαση στο λυρικό και δραματικό στοιχείο. Δυναμισμός και τραχιές ακμές στον τόνο του βιολιού αλλά ταυτόχρονα ζεστασιά στα αργά μέρη. Προτείνεται (Supraphon).

Ο Menuhin με τον Dorati δίνουν μια εκτέλεση θερμή διαυγή και δεξιοτεχνική. Η ευγένεια που γενικά διακρίνει το παίξιμο του Menuhin αποδίδει την τραχύτητα σε εύλογες δόσεις τέτοιες που ευνοούν την μουσική πρόσληψη του έργου. Η οπτική αυτή εφόσον συμφωνεί κανείς μαζί της δεν θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί καλύτερα από οποιοδήποτε άλλη εκτέλεση. Μια εξευγενισμένη και ευαίσθητη εκδοχή του κονσέρτου με ζεστασιά, αφοσίωση στην μουσική, ποιητικότητα ( δεύτερο μέρος) που όμως της λείπει η δριμύτητα. (Mercury).

Το παίξιμο της Chung-€“Solti είναι γεμάτο δυναμισμό αλλά της λείπει μέρος του ήσυχου λυρισμού που διαθέτει ο Gertler με τον Ancerl. (Decca).
Το ίδιο ισχύει και για τον Szeryng αλλά έχω πολύ καιρό να τον ακούσω.

Από τις σύγχρονες εγγραφές κορυφαία όλων είναι ο Barnabas Kelemen-Zoltan Kocsis. Μια ευχάριστη έκπληξη που δείχνει ότι οι νέοι μπορεί να είναι καλύτεροι από τους παλαιούς. Έχει επιπρόσθετο ενδιαφέρον γιατί παρουσιάζονται και πρώιμες εκδοχές των έργων. Προτείνεται (sacd Hugraton).

Πριν δύο τρία χρόνια το Gramophoneείχε αναδείξει σαν cd της χρονιάς την Patricia Kopatchinskaja-Peter Eotvos. Το cd αυτό αποτέλεσε μια Ουγγρική υπόθεση αφού περιλαμβάνει και τα κονσέρτα των Ligeti και Eotvos. Η Kopatchinskaja μου άρεσε ιδιαίτερα στο κονσέρτο για βιολί του Beethoven που σχοινοβατούσε χωρίς δίχτυ ασφαλείας και μου άρεσε και στον Bartok. Κέρδος είναι το κονσέρτο του Ligeti ενώ για το κονσέρτο του Eotvos δεν έχω άποψη.(cd Naive).

Πολύ καλή εκτέλεση και εξαιρετική εγγραφή είναι και η Arabella Steinbacher-Marec Janowski (PentaTone)

Υπάρχουν και δύο εγγραφές με Menuhin-Furtwangler Philarmonia και Zukerman-Slatkin SaintLouis για τις οποίες δεν έχω άποψη.
 

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,927
Re: Bela Bartok violin conserto No2

Κώστα, ευχαριστώ για τον κόπο σου ! Πολύ όμορφη παρουσίαση !
 

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ

Super Moderator
Staff member
20 October 2007
17,673
Μεσευρώπη
Re: Bela Bartok violin conserto No2

Συγχαρητήρια Κώστα! Την εκδοχή του Menuhin με τον Furtwangler την έχω αλλά δεν έχω ικανό μέτρο σύγκρισης, εκτός από την ηχογράφηση του Tibor Varga με συνοδεία του Ferenc Fricsay, άλλη μιά ουγγρική υπόθεση. Προσωπικά το έργο αυτό του Bartok το βρήκα πολύ δύσκολο, πιο δύσκολα προσβάσιμο από το Κοντσέρτο για Ορχήστρα ή τη Μουσική για Έγχορδα, Κρουστά και Τσελέστα. Έχω όμως άδεια τις επόμενες εβδομάδες και θα κάτσω να "ξεσκονίσω" τους δίσκους. (ωραία αφορμή).
 

Cicadelic Ranger

AVClub Fanatic
16 December 2014
15,302
Πολυ καλη και κατατοπιστική παρουσίαση για το έργο και δίνει όρεξη για να ψάξει κανεις την πρώτη προτεινόμενη ερμηνεία κυρίως λόγω του
Κορυφαία εκτέλεση ο Ο Gertler(βιολιστής φίλος του Bartok και συνεργάτης του στα βιολιστικά μέρη των έργων του)
(άρα κάτι θα ηξερε σχετικά με την ηχητική αισθηση συνθέτη, για να προσθέσει και στην εκτέλεση).
 

grio

Αν. Γενικός Διαχειριστής
Staff member
16 March 2011
4,292
Αθήνα
Ο Κώστας είναι βαθύς γνώστης της Κλασικής όπως και τρεις, τέσσερις ακόμη φίλοι και οι παρουσιάσεις του έχουν αδιαμφισβήτητη εγκυρότητα. Παρακολουθώ και θαυμάζω ένα μουσικό κόσμο που μπορεί να μην έχω εντρυφήσει αλλά κατανοώ το μεγαλείο και τη σημαντικότητά του...
Σας ευχαριστώ για την προσπάθειά σας!
 

Γιώργος Κουν.

Supreme Member
19 June 2006
8,022
Αιγάλεω
Μια ευχάριστη έκπληξη που δείχνει ότι οι νέοι μπορεί να είναι καλύτεροι από τους παλαιούς.

Μια άποψη που μου έκανε εντύπωση, όταν ο Κώστας είχε την καλοσύνη να μου την αναλύσει κατα τη διάρκεια μιας πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης που είχαμε στο περιθώριο της φετινής Έκθεσης Hi end.

Κώστα θένκς :a0210:
 

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,927
...οι νέοι, όταν δεν είναι φαντασμένοι, έχουν το πλεονέκτημα να γνωρίζουν και την δυνατότητα να αφομοιώνουν δημιουργικά τους παλαιούς προσθέτοντας το κάτι τις τους ... κανονικά το ''οι νέοι μπορεί να είναι καλύτεροι από τους παλαιούς '' θα έπρεπε να είναι ο κανόνας ...

Πάντως, είμαι μπερδεμένος, χρόνια τώρα, με τον Μπάρτοκ ... πχ. λατρεύω το 4ο κουαρτέτο (και δευτερευόντως το 3ο και το κονσέρτο για ορχήστρα), αλλά είναι πολλά τα έργα που δεν μπορώ να ξεκλειδώσω, ασχέτως της προσπαθείας που έχω καταβάλει ...
 

ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

AVClub Addicted Member
18 June 2006
2,004
Λάρισα
Συμφωνώ, δύσκολο έργο θελει δουλειά για να το καταλαβεις και ο Κώστας βοήθησε αρκετά. Εγω εχω μονο αυτήν με τον Gertler & Ancerl στην Supraphon Grand prix PARIS. Εχω πολλά χρονια να το ακουσω οποτε ευκαιρια τωρα να το ξαναθυνηθω