- 17 June 2006
- 14,350
Ο εκδότης Diabelli, ερασιτέχνης μουσικός, δεν είχε αυταπάτες: έγραψε ένα ανώδυνο βαλσάκι, “μικρό, τιποτένιο, της σειράς”. Μετά, απευθύνθηκε σε 50 συνθέτες και τους ζήτησε να του γράψουν από μία παραλλαγή ο καθένας τους. Ο Beethoven συνέθεσε 33 παραλλαγές (!). Το έργο του, μαζί με τις Παραλλαγές Goldberg του Bach, θεωρούνται δύο από τις κορυφές της μουσικής του Δυτικού κόσμου.
Οι “Παραλλαγές σ ένα βάλς του Diabelli, op. 120” είναι ένα αριστούργημα με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, ένα δοκίμιο πάνω στο Πως το φτηνό, χωρίς ιδιαίτερες αξιώσεις κατασκεύασμα μετατρέπεται σε Υψηλό Έργο Τέχνης: ανάλαφρο, σχεδόν χαζοχαρούμενο και ταυτόχρονα μιά κατάδυση στα απύθμενα βάθη της Μπετοβενικής ψυχής. 33 μινιατούρες, η μία πιο ψαγμένη από την άλλη, που ωστόσο δεν είναι “κολλημένες” τυχαία στη σειρά: διαπνέονται από μιά απίστευτη ομοιογένεια, μιά πνευματική καθολικότητα που σε αποσβολώνει. Θεωρούνται, δίκαια, μοντέλο πολυφωνίας, αρμονικής δομής, συνθετικής επινοητικότητας Στη διάρκειά τους, ο ακροατής περνάει από 40 κύματα: η πρώτη, κιόλας, απ αυτές, θυμίζει πολεμικό εμβατήριο – ακολουθεί μιά ευρύτατη γκάμα από συναισθήματα, από το σαδιστικό χιούμορ μέχρι τον παιχνιδιάρικο σαρκασμό και ό τι ενδιάμεσο μπορεί να βάλει ο νούς, καθώς ο συνθέτης παίζει με το πρωτότυπο, το εξετάζει απ όλες τις μεριές, το μαλάζει, το διαμελίζει, το λοιδωρεί, το ξανασυρμολογεί χάριν παιδιάς με τα κομμάτια του σε διαφορετική θέση και ασελγεί πάνω του παντοιοτρόπως.
Η καλύτερη σύγχρονη κλασσικότροπη εκδοχή του έργου, είναι αυτή με τον Pollini στην Deutsche Grammophon που είναι και πολύ καλά ηχογραφημένη. Αλλά εγώ, ακούω όλο και πιο συχνά την ...αιρετική: αυτή του Piotr Anderszewski στην Virgin. Λέω “αιρετική” γιατί ο Πολωνός είναι πολύ προσωπικός και πέρα για πέρα ιδιωματικός: αλλού κολλάει τις μινιατούρες, αλλού αφήνει μεγάλες παύσεις ανάμεσά τους, παύσεις όμως που κι αυτές φαίνονται να τραγουδούν, τόσο σοφά είναι μελετημένες. Μοιάζει να μην πήρε σαν δεδομένη καμία από τις εκδοχές του έργου πριν απ αυτόν, σαν να το διαβάζει και να το ανακαλύπτει απo την αρχή. Δεν θα τον σύστηνα σαν πρώτη επιλογή σε κάποιον που δεν είναι εξοικιωμένος με το έργο. Αλλά αυτοί που ξέρουν και αγαπούν τις Diabelli θα πάθουν σοκ. Ο Anderszewski κατάφερε να τους εμφυσήσει μιά καινούργια προοπτική τελείως αποκαλυπτική. Μια άποψη σχεδόν μεταφυσική που βρίθει από ψυχολογικό και πνευματικό πλούτο και ευνοεί την ενδοσκόπηση και το διαλογισμό.
Σύμφωνα με τα σχόλια του εξωφύλλου του δίσκου του Κοβάσεβιτς, ο Ντιαμπέλι ήταν μεγάλος κωλοπετσωμένος έμπορας. Οι φίλοι του Σούμπερτ είχαν τυπώσει με δικά τους έξοδα τα πρώτα 12 τραγούδια του και τα είχαν δώσει στο Ντιαμπέλι να τα πουλά, εισπράττοντας την προμήθεια του. Όταν όμως αυτός κατάλαβε τι επιτυχία μπορεί να έχουν, διπλάρωσε το Σούμπερτ και του έδωσε 800 φιορίνια για να πάρει τα δικαιώματα. Ο Σούμπερτ τα παραχώρησε χωρίς να το ψάξει και ο Ντιαμπέλι χέστηκε στο τάλιρο! Μόνο από τον "Οδοιπόρο" έβγαλε γύρω στα 27.000 φιορίνια! :crown: 
