Zelig (1983) - Woody Allen
Η κωμωδία ως κινηματογραφικό είδος,στην κατα Woody Allen εκδοχή της,αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην κινηματογραφική ιστορία.
Πατώντας στις βάσεις που δημιούργησαν το είδος,ο Woody Allen,απο το 1969 και μετά σιγά - σιγά ξανάγραψε τους κανόνες της προτείνοντας νεους κώδικες γραφής,αλλά και ηθικής και δημιούργησε ενα νέο μοναδικό είδος,όσο και μοναχικό αφου κανένας δεν το ακολούθησε,δημιουργώντας μια,λίγο ως πολύ,επανάσταση.Μέχρι τότε η κωμωδία ήταν λίγο ως πολύ το πιο συντηρητικό είδος του κινηματογράφου.Οι κανόνες ήταν ίδιοι απο την εποχή του βωβού και του Τσαπλιν.Οι τελευταίοι που πρόσθεσαν κάτι επαναστατικό ηταν οι αδερφοί Μαρξ (την δεκαετία του....' 30) όπου οι σουρεαλιστικές σκηνές στις ταινίες τους και οι δηλητηριώδεις ατάκες του Γκραουτσο(τον οποίο λάτρευε ο Αλεν),γεμάτες υπονούμενα όλων των ειδών,έδειξαν ότι τελικά μπορείς να γελάσεις βλέποντας μια ταινία χωρίς να βλέπεις μόνο γκάφες επί της οθόνης - οι διάλογοι αποτελούν έναν πολυ καλό λόγο για γέλια.Μονάχα ο Μπίλυ Γουάιλντερ αποτελεί φωτεινή εξαίρεση σ’αυτά τα χρόνια.
Και μόνο οι Monty Pythons,από την άλλη μεριά του Ατλαντικού,υπήρξαν το ίδιο ρηξικελευσθοι απένατι σε αυτό το συντηρητικό είδος.Η κωμωδία θα είναι πάντα το πιο δύσκολο είδος του κινηματογράφου και γι'αυτο οι περισσότεροι σκηνοθέτες και σεναριογράφοι την αντιμετωπίζουν με τρόμο,φοβούμενοι την αποτυχία.Και αποτυχία σημαίνει να μην γελάσει το κοινό.Οπότε αυτός ο τρόμος τους κάνει να την αντιμετωπίζουν "γραφειοκρατικά",μένοντας στα βασικά: Γκριμάτσες,γκάφες,τούμπες,υπερβολές και καρτούν αισθητική.Και παντελής απουσία πνεύματος.Βέβαια ολα αυτά έχουν να κάνουν και με την εποχή και η κωμωδία ίσως περισσότερο απο κάθε είδος αντικατοπτρίζει την εποχή της.Η επανάσταση που έφερε ο Woody έγινε σε μια εποχή που τα πράγματα ήταν γενικώς επαναστατικά.Το ίδιο και οι Monty Pythons.Μια σύγκριση με την σημερινή άκρως συντηρητική εποχή σε κανει να κλαις.Σήμερα δεν υπάρχουν κωμωδίες.Μόνο κομεντί - θλιβερές περιπτώσεις ταινιών τηλεοπτικής αισθητικής που αναβιώνουν τη δεκαετία του 50,και το πνεύμα του Μακαρθισμού, με ιέρια την Ντορις Ντέυ.
Πίσω στον Γούντι τώρα και στο Zelig.Το οποίο είναι γυρισμένο ως ψευδοντοκυμανταίρ (mocumentary επί το ελληνικότερον),ένα στυλ κινηματογράφησης που ο Γούντυ αγαπάει πολύ.Άλλωστε είναι απο αυτούς που το δημιούργησαν.Η πρώτη του φορά ήταν και η πρώτη του μεγάλη ταινία (τυπικά δεύτερη) το Take the Money and Run (Ζητείται Εγκέφαλος για Ληστεία) το 1969.Βέβαια απο τότε μέχρι το '83 που γυρίστηκε το Zelig είχε μπει πολύ νερό στο αυλάκι και ο Γούντι Άλλεν από άξιος συνεχιστής(αλλά και αναμορφωτής) της Αμερικάνικης κωμωδίας είχε εξελιχθή σε ένα πνευματώδη σκηνοθέτη που μπόλιαζε τις ταινίες του με στοιχεία του ευρωπαικού κινηματογράφου (και δη του αγαπημένου του σκηνοθετη Μπέργκμαν),με την κωμωδία να περνά πιο πίσω και τις υπαρξιακές του ανησυχίες σε πρώτο ρόλο.Τέτοιες ταινίες ήταν το Annie Hall,το Manhattan,ταινίες που έγιναν μεγάλες καλλιτεχνικές επιτυχίες και καθιέρωσαν τον Γουντι σαν έναν απο τους πιο διανοούμενους σκηνοθέτες της εποχής εκείνης.
Τι όμως ή μάλλον ποιός είναι ο Zelig?Ο Leonard Zelig (με τον Γούντι στον ομώνυμο ρόλο) είναι το όχημα του Woody Allen με το οποίο θα κάνει ένα μικρό ταξίδι στην πρόσφατη ιστορία της Αμερικής.Ο ήρωας είναι τελείως σουρεάλ-πρόκειται για χαμαιλέων,έναν τύπο ο οποίος ανάλογα με τους ανθρώπους που έχει δίπλα του παίρνει τη μορφή τους.Η ιδέα είναι ευφυέστατη και με αφορμή το χαρακτήρα αυτόν ο Άλεν θα σατιρίσει την σύγχρονη ιστορία της Αμερικής,την κοινωνία της και την εξέλιξή της,αλλά και σε ατομικό επίπεδο την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου να ενταχτεί σε ένα κοινωνικό περιβάλλον και να γίνει αποδεκτός από αυτό.Και βέβαια δεν πάυει να ψυχαναλύεται και ο ίδιος ο Γούντι Άλεν μέσα και από αυτή την ταινία όπως και σε κάθε ταινία του.
Η ταινία παρακολουθεί τη ζωή του σαν σε ντοκυμαντέρ μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τον γνώρισαν και ο Γούντυ χρησιμοποιεί τεχνικές και εφέ πρωτόγνωρα για την εποχή προκειμένου να κάνει πιστευτή την ιστορία του Leonard Zelig η οποια ξεκινά από τη δεκαετία του ’20 και φτάνει μέχρι το ´80.Χρησιμοποιώντας πραγματικά φιλμ από τις εποχές εκείνες,με διάσημα πρόσωπα,προσθέτει τη φιγούρα του ήρωά του με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ο Γούντι Άλλεν στην μέχρι τότε καριέρα του δεν φημιζόταν για τις τεχνικές ικανότητές του σαν σκηνοθέτης ούτε για την χρήση εφέ.Άλλες ήταν οι αρετές του.Κι όμως τα καταφέρνει σ’αυτή την ταινία τόσο καλά ώστε σήμερα το Zelig να θεωρείται πρωτοποριακό και πηγή έμπνευσης στα επόμενα χρόνια(ο Ζεμέκις και το Φόρεστ Γκάμπ του χρωστάνε πολλά).Δέκα χρόνια προτού η ψηφιακή τεχνολογία κάνει πραγματικότητα τέτοιες απόπειρες το Zelig έδειξε το δρόμο.
Πατώντας με το ένα πόδι στη σάτιρα και το άλλο στην παρωδία,ισορροπώντας μεταξύ της κοινωνικής ιστορίας και του love story και αποτελώντας τελικά πανω απ’όλα μια ευφυέστατη κωμωδία(και ξεκαρδιστική ορισμένες φορές),το Zelig είναι μια από τις μεγαλύτερες στιγμές του Γούντι Άλεν και τεχνικά η αρτιότερη(και προσωπικά η αγαπημένη μου).Μια ταινία που συνδέει αριστουργηματικά τον παλιό Γούντι της screwball κωμωδίας με τις μετέπειτα Μπεργκμανικές αναζητήσεις του.Το Zelig αποτελεί χρονολογικά μία στάση (αλλα και ένα σταθμό) που κάνει ο Άλεν στην καριέρα του για να πάρει μια ανάσα και να κάνει την ενδοσκόπησή του σαν σκηνοθέτης και αποδεικνύεται ευεργετικότατη.Και εμείς ως κινηματογραφόφιλοι εξαιρετικά κωλόφαρδοι…
Δίπλα του η Mia Farrow.
Ο πρώτος τίτλος της ταινίας ήταν The Cat's Pajamas.Εξ'ου και ο τίτλος του θρεντ...
Η κωμωδία ως κινηματογραφικό είδος,στην κατα Woody Allen εκδοχή της,αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην κινηματογραφική ιστορία.
Πατώντας στις βάσεις που δημιούργησαν το είδος,ο Woody Allen,απο το 1969 και μετά σιγά - σιγά ξανάγραψε τους κανόνες της προτείνοντας νεους κώδικες γραφής,αλλά και ηθικής και δημιούργησε ενα νέο μοναδικό είδος,όσο και μοναχικό αφου κανένας δεν το ακολούθησε,δημιουργώντας μια,λίγο ως πολύ,επανάσταση.Μέχρι τότε η κωμωδία ήταν λίγο ως πολύ το πιο συντηρητικό είδος του κινηματογράφου.Οι κανόνες ήταν ίδιοι απο την εποχή του βωβού και του Τσαπλιν.Οι τελευταίοι που πρόσθεσαν κάτι επαναστατικό ηταν οι αδερφοί Μαρξ (την δεκαετία του....' 30) όπου οι σουρεαλιστικές σκηνές στις ταινίες τους και οι δηλητηριώδεις ατάκες του Γκραουτσο(τον οποίο λάτρευε ο Αλεν),γεμάτες υπονούμενα όλων των ειδών,έδειξαν ότι τελικά μπορείς να γελάσεις βλέποντας μια ταινία χωρίς να βλέπεις μόνο γκάφες επί της οθόνης - οι διάλογοι αποτελούν έναν πολυ καλό λόγο για γέλια.Μονάχα ο Μπίλυ Γουάιλντερ αποτελεί φωτεινή εξαίρεση σ’αυτά τα χρόνια.
Και μόνο οι Monty Pythons,από την άλλη μεριά του Ατλαντικού,υπήρξαν το ίδιο ρηξικελευσθοι απένατι σε αυτό το συντηρητικό είδος.Η κωμωδία θα είναι πάντα το πιο δύσκολο είδος του κινηματογράφου και γι'αυτο οι περισσότεροι σκηνοθέτες και σεναριογράφοι την αντιμετωπίζουν με τρόμο,φοβούμενοι την αποτυχία.Και αποτυχία σημαίνει να μην γελάσει το κοινό.Οπότε αυτός ο τρόμος τους κάνει να την αντιμετωπίζουν "γραφειοκρατικά",μένοντας στα βασικά: Γκριμάτσες,γκάφες,τούμπες,υπερβολές και καρτούν αισθητική.Και παντελής απουσία πνεύματος.Βέβαια ολα αυτά έχουν να κάνουν και με την εποχή και η κωμωδία ίσως περισσότερο απο κάθε είδος αντικατοπτρίζει την εποχή της.Η επανάσταση που έφερε ο Woody έγινε σε μια εποχή που τα πράγματα ήταν γενικώς επαναστατικά.Το ίδιο και οι Monty Pythons.Μια σύγκριση με την σημερινή άκρως συντηρητική εποχή σε κανει να κλαις.Σήμερα δεν υπάρχουν κωμωδίες.Μόνο κομεντί - θλιβερές περιπτώσεις ταινιών τηλεοπτικής αισθητικής που αναβιώνουν τη δεκαετία του 50,και το πνεύμα του Μακαρθισμού, με ιέρια την Ντορις Ντέυ.
Πίσω στον Γούντι τώρα και στο Zelig.Το οποίο είναι γυρισμένο ως ψευδοντοκυμανταίρ (mocumentary επί το ελληνικότερον),ένα στυλ κινηματογράφησης που ο Γούντυ αγαπάει πολύ.Άλλωστε είναι απο αυτούς που το δημιούργησαν.Η πρώτη του φορά ήταν και η πρώτη του μεγάλη ταινία (τυπικά δεύτερη) το Take the Money and Run (Ζητείται Εγκέφαλος για Ληστεία) το 1969.Βέβαια απο τότε μέχρι το '83 που γυρίστηκε το Zelig είχε μπει πολύ νερό στο αυλάκι και ο Γούντι Άλλεν από άξιος συνεχιστής(αλλά και αναμορφωτής) της Αμερικάνικης κωμωδίας είχε εξελιχθή σε ένα πνευματώδη σκηνοθέτη που μπόλιαζε τις ταινίες του με στοιχεία του ευρωπαικού κινηματογράφου (και δη του αγαπημένου του σκηνοθετη Μπέργκμαν),με την κωμωδία να περνά πιο πίσω και τις υπαρξιακές του ανησυχίες σε πρώτο ρόλο.Τέτοιες ταινίες ήταν το Annie Hall,το Manhattan,ταινίες που έγιναν μεγάλες καλλιτεχνικές επιτυχίες και καθιέρωσαν τον Γουντι σαν έναν απο τους πιο διανοούμενους σκηνοθέτες της εποχής εκείνης.
Τι όμως ή μάλλον ποιός είναι ο Zelig?Ο Leonard Zelig (με τον Γούντι στον ομώνυμο ρόλο) είναι το όχημα του Woody Allen με το οποίο θα κάνει ένα μικρό ταξίδι στην πρόσφατη ιστορία της Αμερικής.Ο ήρωας είναι τελείως σουρεάλ-πρόκειται για χαμαιλέων,έναν τύπο ο οποίος ανάλογα με τους ανθρώπους που έχει δίπλα του παίρνει τη μορφή τους.Η ιδέα είναι ευφυέστατη και με αφορμή το χαρακτήρα αυτόν ο Άλεν θα σατιρίσει την σύγχρονη ιστορία της Αμερικής,την κοινωνία της και την εξέλιξή της,αλλά και σε ατομικό επίπεδο την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου να ενταχτεί σε ένα κοινωνικό περιβάλλον και να γίνει αποδεκτός από αυτό.Και βέβαια δεν πάυει να ψυχαναλύεται και ο ίδιος ο Γούντι Άλεν μέσα και από αυτή την ταινία όπως και σε κάθε ταινία του.
Η ταινία παρακολουθεί τη ζωή του σαν σε ντοκυμαντέρ μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τον γνώρισαν και ο Γούντυ χρησιμοποιεί τεχνικές και εφέ πρωτόγνωρα για την εποχή προκειμένου να κάνει πιστευτή την ιστορία του Leonard Zelig η οποια ξεκινά από τη δεκαετία του ’20 και φτάνει μέχρι το ´80.Χρησιμοποιώντας πραγματικά φιλμ από τις εποχές εκείνες,με διάσημα πρόσωπα,προσθέτει τη φιγούρα του ήρωά του με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ο Γούντι Άλλεν στην μέχρι τότε καριέρα του δεν φημιζόταν για τις τεχνικές ικανότητές του σαν σκηνοθέτης ούτε για την χρήση εφέ.Άλλες ήταν οι αρετές του.Κι όμως τα καταφέρνει σ’αυτή την ταινία τόσο καλά ώστε σήμερα το Zelig να θεωρείται πρωτοποριακό και πηγή έμπνευσης στα επόμενα χρόνια(ο Ζεμέκις και το Φόρεστ Γκάμπ του χρωστάνε πολλά).Δέκα χρόνια προτού η ψηφιακή τεχνολογία κάνει πραγματικότητα τέτοιες απόπειρες το Zelig έδειξε το δρόμο.
Πατώντας με το ένα πόδι στη σάτιρα και το άλλο στην παρωδία,ισορροπώντας μεταξύ της κοινωνικής ιστορίας και του love story και αποτελώντας τελικά πανω απ’όλα μια ευφυέστατη κωμωδία(και ξεκαρδιστική ορισμένες φορές),το Zelig είναι μια από τις μεγαλύτερες στιγμές του Γούντι Άλεν και τεχνικά η αρτιότερη(και προσωπικά η αγαπημένη μου).Μια ταινία που συνδέει αριστουργηματικά τον παλιό Γούντι της screwball κωμωδίας με τις μετέπειτα Μπεργκμανικές αναζητήσεις του.Το Zelig αποτελεί χρονολογικά μία στάση (αλλα και ένα σταθμό) που κάνει ο Άλεν στην καριέρα του για να πάρει μια ανάσα και να κάνει την ενδοσκόπησή του σαν σκηνοθέτης και αποδεικνύεται ευεργετικότατη.Και εμείς ως κινηματογραφόφιλοι εξαιρετικά κωλόφαρδοι…
Δίπλα του η Mia Farrow.
Ο πρώτος τίτλος της ταινίας ήταν The Cat's Pajamas.Εξ'ου και ο τίτλος του θρεντ...
Last edited:
